بازی برد-برد با تامین مالی طرح های دانش بنیان ها

شایلی قرائی

به گزارش کسب و کار نیوز، البته تحقق این مورد وابسته به تهیه بانک های اطلاعاتی از این شرکت ها و سرمایه گذاران آماده به کار است. هم چنین این فرآیند نیازمند رابط ها وحلقه های اتصال مانند سامانه های تامین مالی و صندوق های خطرپذیر است. بنابراین صندوق نوآوری و شکوفایی که ماموریت آن، تامین منابع مالی مورد نیاز شرکت‌های دانش‌بنیان است، اینک در سالی که از سوی مقام معظم رهبری «رونق تولید» نامیده شده است، با آغوش باز پذیرای شرکت‌ها، تولیدکنندگان یا خریداران بزرگی است که نگاه خود را به داخل دوخته‌اند و آمادگی دارد تا ابزارها و خدمات مالی خود را برای تامین مالی نیازهای دانش‌بنیان شرکت‌ها و تولیدکنندگان بزرگ به میدان بیاورد. ناگفته نماند، صندوق نوآوری در سال گذشته نیز پیشدستانه و فعالانه بنگاه‌ها و خریداران بزرگ در حوزه‌های مختلف از فولاد و حمل‌ونقل ریلی گرفته تا سلامت، نساجی، شهری و هوایی را به همکاری فراخواند.  بسیاری از شرکت‌های دانش‌بنیان اگر در زنجیره تامین شرکت‌ها و تولیدکنندگان بزرگ قرار گیرند، نه تنها می‌توانند تحریم‌ها را بی‌اثر کنند، بلکه با تزریق فناوری و نوآوری به زنجیره ارزش شرکت‌های بزرگ، به تقویت رقابت‌پذیری آنها نیز کمک می‌کنند. آری، این یک بازی «برنده ـ برنده» است که در یک‌سوی آن تولیدکنندگان بزرگ و در سوی دیگر آن شرکت‌های دانش‌بنیان قرار دارند.

صندوق‌های غیردولتی پژوهش و فناوری با هدف ایجاد زمینه‌های مشارکت و سرمایه‌گذاری بخش غیردولتی در عرصه فناوری و نوآوری و حمایت از پژوهش‌های کاربردی در کشور ایجاد شده‌اند. سرمایه‌گذاری در کسب‌وکارها و شرکت‌های فناور و دانش‌بنیان کوچک و متوسط و رشد دادن و کسب سود از این شرکت‌ها، مهم‌ترین کارکرد این صندوق‌ها است. این صندوق‌ها با ارائه راه‌حل‌های مالی ویژه شرکت‌های فناور کوچک و متوسط و با تکیه بر ابزارهای نوین تأمین مالی به تکمیل زنجیره ایده تا بازار کمک می‌کنند. آنها از طریق سرمایه‌گذاری خطرپذیر شرکتی به جایگزینی هزینه‌های بالای تحقیق و توسعه کمک می‌کنند و می‌توانند با سرمایه‌گذاری در زمینه‌های با فناوری بالا، به سودآوری بالا دست یابند.

بستر قانونی ایجاد و توسعه فعالیت‌های این صندوق‌ها با ماده ۱۰۰ قانون برنامه سوم و ماده ۴۵ قانون برنامه چهارم توسعه فراهم شد. دولت اجازه دارد با سهام حداکثر ۴۹ درصدی در تأسیس این صندوق‌ها مشارکت داشته باشد. ازاین‌رو دستگاه‌های اجرایی با بهره‌برداری از ابزارهای منعطف مالی این صندوق‌ها خواهند توانست دستاوردهای پژوهشی وفناورانه مورد حمایت را به سرعت به بازار نهایی معرفی کنند. این صندوق‌ها به چند طریق به مخاطبان خود خدمات ارائه می‌دهند. اولین خدمت آنها اعطای وام و تسهیلات به شرکت‌های دانش‌بنیان است. سرمایه‌گذاری خطرپذیر (VC) و صدور ضمانت‌نامه (مشابه بانک‌ها) برای شرکت‌های دانش‌بنیان از دیگر خدمات صندوق‌های پژوهش و فناوری است. همچنین این صندوق‌ها می‌توانند با تضمین جبران خسارت‌های احتمالی، ریسک‌های طرف عرضه و تقاضای محصولات را کاهش دهند. در حال حاضر ۴۴ صندوق پژوهش و فناوری دارای مجوز ثبت و فعالیت در کشور وجود دارد که ۶ مورد آنها با مشارکت کامل بخش غیردولتی تشکیل شده‌اند.

نسخه شفابخش اقتصاد در دست شرکت های دانش بنیان و استارت آپها

بهروز امیدوار، کارشناس فین تک

تامین مالی همیشه پای ثابت مشکلات و چالش های پیش روی ایجاد و توسعه کسب و کارهای فناورانه و دانش بنیان بوده است. بنابراین در سالهای اخیر نوآوری هایی نظیر صندوق های سرمایه گذاری جسورانه، شتاب دهندگان کسب و کار و… به منظور ایجاد جایگزین برای نهادهای تامین مالی سنتی نظیر بانک ها و موسسات ایجاد شده اند. با این وجود مشکلات زیادی در تامین مالی شرکت های دانش بنیان در مراحل اولیه تجاری سازی وجود دارد. یکی از مشکلات اساسی در این رابطه عدم اطلاع سرمایه گذار از وجود شرکت های دانش بنیان و فناور محور است که می تواند ایجاد کننده یک بازی دو سر برد برای هر کدام از طرفین باشد. شرط تحقق این موضوع هم اطلاع درست و کامل سرمایه گذار از موجودیت و مدل فعالیت شرکت مذکور و مدل کسب و کار آن و هم چنین محصول و یا خدمتی است که در آینده به بازار ارایه خواهد شد.

دولت می بایست در سال جدید، اقدام به تقویت بانک داده ها و اطلاعات خود کرده و با دادن دسترسی به سرمایه گذاران خطرپذیر و صندوق های پژوهش و فناوری، بخش مهمی از ریسک آنها در سرمایه گذاری روی شرکت های دانش بنیان را کاهش دهد تا یکی از اصلی ترین موانع عدم شکل گیری سرمایه گذاری خطرپذیر در کشور، برطرف گردد.

هم چنین از طرفی دیگر باید مزایایی نیز برای آن دسته از سرمایه گذارانی که اقدام به حمایت از کسب و کارهای نوپا می کنند فراهم شود. ذدولت در این زمینه می تواند نقش انکارناپذیری داشته باشد. دولت می تواند سرمایه گذارانی را که در تولیدات دانش بنیان استان سرمایه گذاری کنند در زمینه دریافت تسهیلات و زمین حمایت کند. با ایجاد این چنین مشوق هایی می توان ضمانتی برای بازی دوسر برد سرمایه گذار و شرکت مذکور داشت. شرکت های دانش بنیان و استارت آپ ها درسال جدید باید با حمایت های نو و ویژه ای روبرو شوند چراکه در حال حاضر اقتصاد کشور بسیار آسیب پذیر شده و تنها راه نجات آن را می توان ایجاد این کسب و کارها دانست. بنابراین با توجه به اینکه نسخه شفابخش اقتصاد در دستان شرکت های دانش بنیان و استارت آپهاست می بایست اولویت دولت در سال ۹۸ راه اندازی سامانه های تامین مالی طرح های فناور محور باشد.