ساختمان‌ها ۷۰ درصد انرژی تولیدی ایران را می‌بلعند

عزیر عابسی در گفت و گو با ایسنا با تصریح اینکه اگر رعایت اصول و مدل ساختمانی با نصب پنجره‌ها دو جداره، سیستم‌های عایق کاری و بسیاری تمهیدات دیگر شکل گیرد، می‌توان در اقلیم مازندران برای یکسال تا ۷۰ درصد انرژی را ذخیره کرد، ادامه داد: این مقدار با محاسبه ۳۰ سال عمر مفید ساختمان رقمی بزرگ در ذخیره انرژی و کاهش هدر رفت آن محسوب شده که علاوه بر جبران هزینه اولیه ساخت در کاهش اثرات زیست محیطی آن سازه تأثیرگذار خواهد بود.

عضو هیئت علمی دانشگاه نوشیروانی بابل، با ذکر مثالی در تشریح این مطلب به بررسی مشکل آلودگی هوا در کلانشهر تهران پرداخت و تاکید کرد: تهران همیشه در زمستان مشکل آلودگی هوا دارد و آنچه به آلودگی هوا دامن زده در واقع گرم کردن خانه‌ها با مصرف سوخت بالاست که در نهایت باعث تشدید آلودگی به میزان ۳۰ تا ۴۰ درصد در زمستان می‌شود.

الزام بکارگیری برچسب انرژی برای ساختمان‌ها

دبیر کارگروه تخصصی پسماند و محیط زیست اتاق فکر توسعه و تعالی مازندران و یادآور شد: پس از زلزله رودبار و حجم عظیم آوار بود که رعایت مسائل ایمنی در برابر زلزله برای ساخت و سازها در نظر گرفته شد و انتظار داریم نگاه حاکمیتی بر رعایت اصول محیط زیستی در ساخت و ساز تاکید و نظارت کند تا ساختمان‌ها به ویژگی برچسب انرژی مجهز شوند.

عابسی، برچسب انرژی برای ساختمان‌ها را ملاک مناسبی برای ارزش گذاری آنها اعلام و تصریح کرد: شاید ۱۰ سال پیش برچسب انرژی برای محصولات، یک فاکتور بی ارزش بود اما با تاکید نگاه حاکمیتی اکنون شاهدیم که خانواده‌ها در خرید لوازم خانگی بر روی آن تکیه می‌کنند زیرا این موضوع کاملاً تفهیم شده که افزایش کیفیت با کاهش مصرف رابطه مستقیم دارد.

وی با اشاره به اینکه رعایت مصرف انرژی با استفاده از برچسب قریب به ۱۵ سال است که در دنیا رعایت می‌شود، گفت: قطعاً اگر ساختمان‌ها متناسب با موارد فنی ساخت و ساز دارای برچسب انرژی باشند هدر رفت انرژی و در نتیجه آلایندگی به مراتب کاهش خواهد یافت.

این محقق، پژوهشگر و استاد دانشگاه افزود: در سازمان محیط زیست بیشتر تلاش‌ها معطوف حیات حیوانات و بقای موجودات و حفظ منابع طبیعی است اما اینجا صحبت از صدور صدها هزار پروانه ساختمانی بوده که اگر ساختمان سازی اصولی لحاظ شود تأثیراتی به مراتب بیشتر در حفظ محیط زیست خواهد گذاشت.

عضو هیئت علمی دانشگاه صنعتی نوشیروانی بابل با توجه به تجربه شخصی خود اظهار کرد: در کشور آمریکا به این نتیجه رسیدند که تخریب یک ساختمان و ساخت و ساز به جای آن مخاطرات زیست محیطی به مراتب بیشتری نسبت به حفظ همان بنا دارد، در نتیجه اسکلت سازه مقاوم ساخته شده و تنها بخش‌های ظاهری سازه، اصلاح و ارتقا می‌یابد هم چنان که سازه‌هایی با قدمت بیش از ۱۵۰ سال هم اکنون مورد استفاده ساکنین آن است.

عابسی، میانگین عمر ساختمان‌های کشور را حدود ۲۰ سال عنوان کرد و در رابطه با هزینه سنگین و نادرست ساختمان سازی با مصارف بالای مصالح خاطرنشان کرد: ضعف بالای ساخت و ساز در کشور تا آنجایی است که برای گرم و خنک کردن آن در فصول مختلف بیشترین نرخ مصرف انرژی مورد استفاده قرار می‌گیرد.

مصرف انرژی در ایران تا ۲ برابر بیشتر از معیار جهانی

وی با استناد به آمار سرانه مصرف انرژی در ایران، مقدار آن را تا ۲ برابر بیشتر از معیار جهانی اعلام و با بیان اینکه مازندران دارای آمار بالای ساخت و ساز با استفاده از معادن قرضه نظیر سیمان نکا و مصالح رودهای هراز و تجن است، تصریح کرد: پشت همه این ساخت و سازها با انبوه مصالح، آهن آلات و فولاد مصرف شده اثرات نامطلوب محیط زیستی وجود دارد که معتقدم اگر تنها ۵ درصد در ارتقای سازه‌ها تلاش کنیم تأثیر ۵۰ درصدی در انتهای کار تجربه خواهیم کرد زیرا مصرف نهاده‌ها و کربن در ساخت بالا است.

دبیر کارگروه تخصصی پسماند و محیط زیست اتاق فکر توسعه و تعالی مازندران به استناد آمار اوج مصرف انرژی در تابستان، اشاره و خاطرنشان کرد: از ۶۰ هزار مگاوات برق مصرفی کشور ۲۱ هزار مگاوات برای خنک کننده ها و کولرها مصرف شده که تقریباً ۳۵ درصد میزان مصرف را شامل می‌شود و اگر اصلاح اصول خانه سازی مورد توجه قرار گیرد قطعاً این رقم به نصف کاهش پیدا خواهد کرد.

عابسی از تأثیرات منفی و اثرات زیست محیطی ساختمان سازی سخن به میان آورد و تصریح کرد: برداشت منابع معدنی از معادن قرضه مانند تجن و هراز و مصرف بالای نهاده‌های معدنی و پردازش شده طبیعی نظیر سرامیک و سنگ یکی از آثار منفی زیست محیطی این حوزه است.

وی اضافه کرد: تولید فاضلاب‌هایی که حتی در بهترین شهرها نیز مدیریت درستی ندارد، در چاه‌ها یا رودخانه و حتی دریا رهاسازی می‌شود و همچنین مصرف شدید انرژی حین بهره برداری از ساختمان‌ها دیگر آثار زیست محیطی ساختمان سازی غیر اصولی است.

دبیر کارگروه تخصصی پسماند و محیط زیست اتاق فکر توسعه مازندران در تشریح آثار مثبت اصلاح الگوها با ذکر یک مصداق اظهار کرد: جایگزینی چراغ‌های ال ای دی به جای لامپ‌های تنگستن قدیمی و تأثیر فراوان و مثبت آن در کاهش مصرف بسیار معنادار بود.

این محقق و پژوهشگر حوزه محیط زیست خاطرنشان کرد: باید مدیران به این باور برسند و توجه کنند که اگر به سمت استفاده از تکنولوژی‌های جدید و کاهش مصرف حرکت نکنیم تولید انرژی کشور در آینده کفاف این حجم از اسراف را نمی‌دهد.

مقایسه ساخت و ساز در ایران با کشورهای پیشرفته

عابسی با تصریح اینکه در کشوری مانند آمریکا به جزئیات ساخت و ساز اهمیت ویژه ای داده شده و مسائلی چون ventilation یا تهویه، عایق کاری، نورگیری ساختمان، تهویه طبیعی هوا در کنار مسائل مربوط به چشم انداز و منظر جایگاه خاصی دارند گفت: برخلاف این موضوع در ایران و مازندران فقط بحث سازه‌ای آن هم در حد رفع مسئولیت انجام گرفته و فاکتورهای فوق اعتباری ندارند.

عضو هیئت علمی دانشگاه نوشیروانی بابل، شیوه آپارتمان سازی در همه جای کشور از شمال گرفته تا جنوب و شرق و غرب را یک شکل توصیف کرد و با مقایسه‌ای دیگر گفت: ساختمان‌های ساخته شده در شمال و جنوب آمریکا به جهات گوناگون با یکدیگر متفاوت بوده به طوری که حتی نحوه قرارگیری سیستم تهویه آنها مطابق با اقلیم آن منطقه جای گذاری می‌شود.

وی اضافه کرد: به عنوان مثال در شمال کشور و شهری مانند تورنتو سیستم تهویه برای تولید گرما در کف قرار داشت و در جنوب، سیستم تهویه جهت خنک کنندگی در سقف جاگذاری شده است تا بر اساس وزن لایه‌های هوای گرم و سرد تهویه به شکل لایه به لایه و مطبوع شکل گیرد، این در حالیست که چنین اتفاق ساده‌ای در هیچ کجای ایران دیده نمی‌شود.

عابسی از معیارهای ساختمان سازی در دنیا به استاندارد LEED ، برچسب انرژی، اعطای مدارج و گواهینامه‌های طلا و نقره و رتبه بندی ساختمان‌ها اشاره کرد و افزود: در کشورهای پیشرفته هیچ گاه اجازه نمی‌دهند که ساختمانی بسازید و بعد از ۲۰ سال آن‌را تخریب و با ۲ طبقه افزایش دوباره بازسازی کنید.

این محقق، پژوهشگر و استاد دانشگاه از شهری مانند بوستون آمریکا به عنوان نمونه یاد کرد و گفت: در این شهر مکان‌های تاریخی با بافت قدیمی نیز وجود داشته که هرگز مجوز نوسازی به این بافت تاریخی داده نمی‌شود.

دبیر کارگروه تخصصی پسماند و محیط زیست اتاق فکر توسعه و تعالی مازندران با اشاره به اینکه اسکلت سازه‌های قدیمی در دنیا بسیار مقاوم است، گفت: تنها یک دستکاری کوچک بدون تخریب و نوسازی، اهداف جدید شما را برآورده کرده و می‌تواند سلیقه دلخواه خود را بر پایه اسکلت اصلی بنا مجدداً احیا کنید.

وی، روش کشورهای پیشرفته را بر پایه حفظ بنا و برنامه ریزی درازمدت شهری عنوان و خاطرنشان کرد: کیفیت ساخت در کشورهای مدرن اهمیت و جایگاه خاصی داشته و نمونه عینی آن ساخت و ساز در کشور همسایه و شهر بندری دبی است.

عضو هیئت علمی دانشگاه صنعتی نوشیروانی بابل، علل بی توجهی به مصرف انرژی در ایران را مربوط به ارزان بودن حامل‌های انرژی دانست و تصریح کرد: این ارزانی به حدی رسیده که در تابستان تولید انرژی کشور برای ساختمان‌ها کافی نیست چرا که بیش از ۷۰ درصد انرژی در ساختمان‌ها مصرف می‌شود.

عابسی با بیان اینکه از ۱۰۰ درصد انرژی تولیدی کشور تنها ۲۰ درصد سهم صنایع و کمتر از ۱۰ درصد به کشاورزی اختصاص دارد گفت: بیش از ۷۰ درصد انرژی به وسیله ساختمان‌ها بلعیده شده و چنانچه تنها بتوانیم درصد ناچیزی در ارتقای ساخت ساختمان‌ها بکوشیم قطعاً در آن سوی معادله مشکلات زیست محیطی و انرژی مرتفع خواهد شد.

انتهای پیام