به گزارش کسب و کار نیوز، محمدرضا اصلانی پس از نمایش فیلم «آندری روبلف» از آندری تارکوفسکی در برنامههای ویژه «هفته فیلم تجسمی» در خانه هنرمندان، با اشاره به زندگی روبلف نقاش نامدار قرن پانزدهم میلادی افزود: او به عنوان بزرگترین نقاش قرون وسطی در روسیه و از شمایل نگاری های ارتدوکس شناخته میشود.
وی افزود: اولین بار که اسم او مطرح میشود، زمانی است که برای کلیسای تازه تاسیس «بشارت» در جنوب غربی میدان کرملین مسکو، چند ایکون و فرسک (دیوار نگاره) نقاشی میکند. استاد او تنوفانس، یک نقاش یونانی-بیزانسی بود که به روسیه مهاجرت کرده بود.
وی با اشاره به کلیساهایی که روبلف در آنها نقاشی کرده است، افزود: تنها کار شناخته شده او روی کاغذ، ایکون «ترینیتی» یا تثلیث (سه گانه باوری) است که در گالری «ترتیاکف» مسکو نگهداری میشود. این نقاشی، به صحنه میزبانی ابراهیم و ساره درکتاب «سفر پیدایش» میپردازد و او با حذف فیگورهای ابراهیم و ساره از کمپوزیسیون سمبولیسم این نکته را نشان میدهد.
اصلانی ادامه داد: در نقاشی روبلف دو سنت ترکیب شدهاند، یکی زهد بسیار بالا و دیگری هماهنگی کلاسیک با شیوه بیزانسی. کاراکترهای نقاشی او بسیار صلحآمیز و آرام هستند. نقاشیهای او پس از مدتی به ایدهآل نقاشیهای کلیسای شرقی و آیکونوگرافی (سمبلنگاری) کلیسای ارتدوکس، تبدیل شد.
وی افزود: کلیسای ارتدوکس در سال ۱۹۸۸ روبلف را قدیس اعلام کرد و روز ۲۹ ژانویه را روز عید «سنت آندری»، دانست که حتی کلیساهای آمریکا نیز آن را پذیرفتند و در تقویم مذهبی خود اضافه کردند.
این هنرمند با اشاره به کارهای تارکوفسکی، بیان کرد: این فیلم تارکوفسکی در ۱۹۶۹ میلادی روایتی از زندگی هنری اوست. این اولین فیلم و شاید تنها فیلمی است که در دوره اتحاد جماهیر شوروی، درباره یک نقاش مذهبی و به عنوان یک فیگور تاریخی ساخته شده و به عنوان بخشی از تاریخ روسیه پذیرفته شده است.
وی گفت: این فیلم یک درام تاریخی بر دورهای از تاریخ روسیه است که فیلمنامهاش را هم تارکوفسکی به همراه آندره کونچالفسکی (فیلمنامه نویس و فیلمساز) نوشته است.نام اصلی فیلم «مصائب به روایت آندری» است که به نام نقاش و کارگردان هم میتواند تلمیح داشته باشد. تارکوفسکی در این فیلم از کمک یک مرمتگر تاریخی نیز استفاده میکند تا کار هنری خوبی ارائه دهد.
اصلانی فیلم را مطابق با ویژگیهای قرن ۱۴ و ۱۵ روسیه دانست و اظهار کرد: این میزانسن و تصاویر، کاملا بر آن دوره انطباق دارند و پس از پایان این آشوبها، تزارها حاکم روسیه میشوند. تارکوفسکی در این فیلم میخواهد نشان بدهد یک نقاش چگونه چهره مهمی در تاریخ جهان و اکسیوم (اصل) تاریخی مسیحیت است. موضوع فیلم چندوجهی است و از آزادی مذهب، سیاست و خیانت نیز سخن میگوید، همچنین خودآموزی و خودساختگی تحت سلطه یک رژیم سرکوبگر را به تصویر میکشد.
وی به سانسور فیلم در اتحاد جماهیر شوروی اشاره کرد و ادامه داد: این فیلم در رژیم ضدمذهب شوروی، به طور رسمی مجوز پخش نیافت و تنها یک بار در سال ۱۹۶۶ در مسکو و ۱۹۶۹ در کن برای خبرنگاران به نمایش درآمد و جایزه ویژه خبرنگاران را دریافت کرد.
اصلانی گفت: در ۱۹۷۱ نیز نسخه سانسور شدهای از آن توسط موسسه «کلمبیا پیکچرز» منتشر شد که به همین دلیل نسخههای مختلفی از آن وجود دارد و سانسور، کمی آن را گنگ کرده است. نسخه اصلی فیلم چیزی حدود ۳ ساعت و ۲۵ دقیقه است و نسخههای دیگر کمتر از سه ساعت هستند.
این منتقد ادبی به نحوه پخش فیلم اشاره و بیان کرد: نقش آندره مالرو به عنوان وزیر فرهنگ و هنر فرانسه، در نمایش این فیلم بسیار اهیمت دارد، کمیته مرکزی حزب کمونیست تصمیم گرفت این فیلم را در توقیف نگه دارد اما او در سفر به شوروی، تماشای این فیلم را خواست و به تمهید او در جشنواره کن به نمایش درآمد.
اصلانی افزود: این فیلم هشت اپیزود و پیشدرآمد و پسدرآمدی دارد که خیلی آزاد روایت فیلم را بازگو میکنند اما بخش هشتم که به ناقوس میپردازد، اهمیت دارد چرا که زندگی آندری در آن تغییر میکند. پسدرآمد فیلم هم تنها بخش رنگی آن است که نقاشیهای آندری روبلف را نشان میدهد و طی شدن زمان و دوره را بازگو میکند.
وی گفت: این فیلم میتواند یک فیلم بیوگرافیکال خوانده شود اما پیش ازآن که زندگی نامه باشد، سفری است به اعماق تمثیلی تاریخ. سفری اودیسهوار در بیرون و درون که سرتاسر روسیه را درمینوردد و روسیه به مثابه روح انسانی، در نظر گرفته میشود. این سفر از تردید تا ایمان است، ایمان به رستگاری انسان و فراتر از انسان، سفر به ورای انسان.
فراهنگ*۹۲۱۱**۳۰۰۹
منتقد و مستندساز پیشکسوت:
«تارکوفسکی» نگاه هنرمند به جهان را تصویر کرده است
منتقد و مستند ساز پیشکسوت با بیان اینکه فیلم «آندری روبلف» ترکیبی از شمایلنگاریهای قرون وسطی و سینما است،گفت: تارکوفسکی در این فیلم یک زندگینامه نساخته بلکه نگاه یک هنرمند به جهان را تصویر کرده و این آموزش بزرگی است.