سرنوشت رانت های ارزی در انتظار سوخت

ثمانه نادری

به گزارش کسب و کار نیوز، در حالی که هنوز هیچ تصمیمی از جانب مسئولان مبنی بر افزایش قیمت سوخت اتخاذ نشده است، شایعاتی مبنی بر گرانی سوخت در آینده‌ای نزدیک، نگرانی‌های زیادی را در بین مردم به وجود آورده است. به اعتقاد برخی از کارشناسان در شرایط فعلی که اکثر مردم دغدغه تامین نیازهای ضروری و همچنین مشکل روند فزایند نرخ تورم را دارند، واقعی سازی قیمت انرژی به صلاح عموم نیست. حداقل پیامد این کار دامن زدن به انتظارات تورمی در کشور است که خود زمینه قوی‌ای دارد.
به گفته برخی از اعضای کمیسیون انرژی مجلس در نهایت آنچه از سوی دولت در خصوص سوخت اتخاذ می شود، احیای کارت سوخت و سهمیه بندی سوخت است که امکان آن فراهم شده است.
برخی اما بحث واقعی سازی قیمت سوخت را بهانه ای از سوی دولت برای افزایش قیمت ها می دانند در حالی که ضرورت کاهش میزان قاچاق سوخت و همچنین هدررفت آن در کشور، افزایش قیمت آن را می طلبد. توزیع یارانه سوخت در میان همه اقشار مردم طرحی است که از دید کارشناسان می تواند به عدالت یارانه ای در خصوص توزیع سوخت، منتهی شود در حالی که به دلیل نبود این عدالت در حال حاضر یارانه انرژی در اختیار دهک های ثروتمند قرار گرفته است.
مدیرعامل شرکت بهینه‌سازی مصرف سوخت در همین رابطه گفت: ۵۰ درصد از یارانه انرژی، به سه دهک ثروتمند جامعه پرداخت می‌شود؛ در حالیکه هزینه‌های انرژی آنها، تنها ۳ درصد از مجموع هزینه خانوارشان است.

محسن دلاویز، مدیرعامل شرکت بهینه سازی مصرف سوخت گفت: با توجه به ارقام موجود، وضع یارانه دهی انرژی در ایران به هیچ عنوان مطلوب نیست؛ این در حالی است که مقوله مصرف بهینه انرژی (ذخیره انرژی) برای همه ما مهم و تاثیرگذار است؛ در حالی که ۳ میلیارد دلار یارانه ای است که دولت سالانه به مردم پرداخت می کند، بنابراین باید گفت بودجه کشور توان ندارد که بتواند ۴۵ میلیارد دلار نیز یارانه انرژی بپردازد.

وی افزود: ۱۵ درصد یارانه انرژی در کل دنیا متعلق به ایران است و ۱۰ درصد تولید ناخالص داخلی را نیز، به یارانه انرژی تخصیص می دهیم.

این مقام مسئول با اشاره به اینکه اصلاح روند یارانه دادن به انرژی باید در راستای برقراری عدالت اجتماعی باشد، تصریح کرد: باید دید در کشوری همانند نروژ که بنزین در آن گرانتر است، عدالت اجتماعی بیشتری برقرار شده یا در کشورهایی همانند ونزوئلا و ایران که قیمت انرژی در آن پائین است.

به گفته دلاویز، ۵۰ درصد از یارانه انرژی به سه دهک ثروتمند جامعه که هزینه های انرژی آنها تنها ۳ درصد از هزینه های خانوارشان را تخصیص می دهد، پرداخت می‌شود؛ بنابراین قیمت همواره ابزاری برای مدیریت مصرف بوده است؛ البته در کنار این ابزار قیمتی، باید آموزش های فرهنگی لازم را بر همین راستا داشته باشیم.

وی با اشاره به ترازنامه انرژی سال ۹۵ کشور اظهار داشت: بر اساس این ترازنامه، معادل ۳۹۶ میلیون بشکه نفت خام در سال در بخش خانگی مصرف انرژی داریم و معادل ۳۳۱ میلیون بشکه نفت خام نیز در سال، در حوزه صنعت و معادل ۳۱۹ میلیون بشکه نفت خام در بخش حمل و نقل مصرف می شود.

دلاویز ادامه داد: این تعداد از بشکه های نفت دود می شود و از سوی دیگر، سرانه مالکیت خودرو نیز در ایران به ازای هر هزار نفر ۲۰۰ خودرو است که رقم بالایی نسبت به سرانه مالکیت خودرو در آمریکا با ۸۰۰ خودرو از هزارخودرو و در ایتالیا با ۶۰۰ خودرو از هزار خودرو نیست؛ ضمن اینکه ۷.۸ لیتر میزان مصرف سوخت در هر ۱۰۰ کیلومتر برای خودروهای ایرانی است در حالی که این رقم برای قاره اروپا، ۵.۵ لیتر در ۱۰۰ کیلومتر است.

مدیرعامل شرکت بهینه سازی مصرف سوخت ادامه داد: بخشی از اصلاح مصرف سوخت در بخش حمل و نقل در دست وزارت نفت بوده و بخشی دیگر در دست سایر نهادها از جمله خودروسازان است که انتظار می رود با سرمایه گذاری در بخش بهینه کردن مصرف سوخت خودروها، به بهینه سازی مصرف انرژی کمک کنند.