ضعف نیما برای یکسان‌ سازی ارز

ثمانه نادری

به گزارش کسب و کار نیوز، عملکرد معکوس بازار و قیمت‌ها در برابر ریزش نرخ دلار به‌ویژه در بخش کالاهای اساسی که تقریبا بیشترین التهاب را تجربه کرده، امید مردم و مصرف‌کنندگان برای کاهش قیمت‌ها در بازار را از میان برده است. مردم انتظار دارند همان‌طور که زمانی افزایش نرخ ارز دلیل محکمی برای افزایش قیمت‌ها بود، حالا کاهش نرخ ارز هم عاملی برای کاهش قیمت‌ها باشد؛ اما این اتفاق نیفتاده است و برخی از کارشناسان عقیده دارند تنها با کاهش نرخ ارز نیمایی است که می‌توان به آینده کالاهای اساسی امیدوار بود؛ چراکه تولیدکنندگان و بخش زیادی از بازار به واسطه ارز نیمایی تامین می‌شوند.
براساس بررسی‌های موجود، قیمت کالاهای اساسی تحت‌تاثیر افزایش چند برابری نرخ ارز ۷۰ درصد افزایش پیدا کرده و مهار قیمت‌ها به دلیل چسبندگی قیمتی کالاها در شرایط فعلی دشوار است. بانک مرکزی با سیاست‌های دستوری، نرخ ارز در بازار آزاد را پایین آورده است و در صورت تغییر ارز نیمایی یا کاهش دستوری آن شاید زمینه برای کاهش قیمت‌ها در بازار فراهم شود.
با کاهش نرخ ارز، فاصله قیمتی دلار بازار آزاد و سامانه نیما بسیار کمتر از همیشه شده که کارشناسان عقیده دارند دولت باید از این فرصت برای یکسان‌سازی ارز استفاده کند؛ اما آنچه در ظاهر مانع این امر می‌شود، عرضه کند ارز در سامانه نیما از سوی صادرکنندگان است که تعادل عرضه و تقاضای ارز را از میان برده است و اگرچه در آغاز قرار بود با راه‌اندازی این سامانه بستر یکسان‌سازی فراهم شود؛ اما هنوز موانع بسیاری سد راه این امر است.

شرط کاهش نرخ ارز نیمایی
ابوالحسن خلیلی، عضو اتاق بازرگانی تهران
قیمت برخی از اقلام و کالا‌ها مثل دانه‌های روغنی، ذرت، شکر و… با ارز ۴۲۰۰ تومانی محاسبه شده است؛ اما در پی تغییر سیاست‌های بانک مرکزی و رئیس فعلی آن عرضه ارز ۴۲۰۰ تومانی به مواد افزودنی و بسته‌بندی متوقف شده و همین امر در بالا رفتن هزینه تولید کالاها در کشور اثرگذار بوده است؛ یعنی تولیدکننده مواد مورد نیاز خود در این بخش را با استفاده از ارز نیمایی تامین می‌کرده؛ در حالی که نرخ ارز نیمایی نسبت به قبل تغییر چندانی نکرده است. هزینه‌های حمل و نقل نیز معضل قیمت‌ها را پررنگ کرده، به‌طوری که تقریبا هزینه حمل به سه برابر افزایش پیدا کرده است. زمانی که ارز مورد نیاز تولیدکنندگان با دلار نیمایی تهیه می‌شود، نباید منتظر کاهش قیمت‌ها بود. از سوی دیگر نرخ ارز در بازار آزاد هنوز بالاتر از ارز نیمایی است و همین مانع از این می‌شود که بخشی از تولیدکنندگان از بازار آزاد نیاز خود را تامین کنند. زمانی که نرخ ارز به کمتر از ۸ هزار تومان کاهش پیدا کند، شاید اثر آن بر قیمت کالاهای اساسی بهتر دیده شود یا اینکه شاید لازم باشد دولت متناسب با کاهش نرخ ارز در بازار آزاد نرخ ارز نیمایی را پایین نگه دارد؛ اما موضوع این است که ذخایر ارزی دولت و البته افت ارز به گونه‌ای نیست که شرایط برای کاهش نرخ ارز فراهم شود. عدم ریزش قیمت ارز در سامانه نیما گواه عرضه ناچیز ارز و ذخایر کم دولت برای کاهش نرخ ارز نیمایی است که البته یک سر آن به صادرکنندگان بر می‌گردد که کماکان نرخ ارز در بازار آزاد برای آنها جذابیت بیشتری برای فروش ارز دارد.