قاچاق چمدانی دارو از داخل به خارج

شایلی قرائی

به گزارش کسب و کار نیوز قاچاق دارو دو بعد دارد؛ یکی قاچاق به داخل و دیگری قاچاق معکوس؛ یعنی قاچاق از داخل به خارج. نوسانات نرخ ارز هم به نفع قاچاقچیان واردکننده دارو شد و هم قاچاقچیان خارج‌کننده دارو. برخی کارشناس‌ها معتقدند قوانین برای پیشگیری از بروز و افزایش این پدیده شوم کفایت می‌کند؛ اما عده‌ای از مسئولان معتقدند خلأهای قانونی و مجازات‌های سبک در این حوزه و مشکلاتی که در مسیر اجرای قوانین وجود دارد، عاملی برای افزایش این معضل به شمار می‌رود.
در این رابطه وزیر بهداشت، درمان و آموزش پزشکی گفت: لازم است با تغییر نرخ ارز مراقبت کنیم که قاچاق برعکس نشود و از داخل کشور دارو به خارج نرود. حسن قاضی‌زاده‌هاشمی افزود: وضع حوزه دارو خوب است؛ اما باید حواس‌مان جمع باشد با کسانی که می‌خواهند سوءاستفاده کنند، حتما برخورد کنیم و در عین‌حال تلاش شود به‌ویژه از طریق رسانه‌ها که با عملیات روانی دشمنان داخلی و خارجی و سودجو مقابله کنیم. علی روح‌بخش، مدیر دارو و مواد تحت کنترل دانشگاه علوم‌پزشکی مشهد درباره این معضل که این روزها گریبان بازار دارو را گرفته است، می‌گوید: از زمانی که تغییرات ارزی اتفاق افتاده، معضلی جدید به وجود آمده و آن هم قاچاق کالا به صورت معکوس نسبت به سال‌های گذشته است. در گذشته قاچاق از خارج کشور به سمت داخل انجام می‌شد؛ اما امروز این مسیر حالت عکس پیدا کرده است که دارو نیز از این مساله مستثنی نیست.
وی می‌افزاید: خرید دارو با حجم بالا توسط مسافران به دلیل تغییرات ارزی و خروج دارو از مرز اتفاقی است که در حال رخ دادن است و در همین زمینه ما به مسئولان گمرک اعلام کرده‌ایم در صورتی که یک گردشگر قصد خارج کردن دارویی بیش از مصرف دارویی به مدت یک هفته را از مرز داشت، حتما برخوردهای لازم با وی انجام شود. وی یادآور شد: به داروخانه‌ها نیز اعلام کرده‌ایم که فروش خارج از عرف نداشته باشند.
همچنین در ادامه روند برخورد با خروج غیرقانونی دارو توسط مسافران و اتباع دیگر کشورها طرحی به مسئولان ارائه کرده‌ایم که چنانچه استانداری با این طرح موافقت کند، قصد داریم یک فرد متخصص در زمینه دارو را به گمرکات اعزام کنیم تا به صورت دائم تا زمان رفع این معضل در گمرک حضور داشته باشد و بر این موضوع نظارت کند. روح‌بخش درباره برخوردهای انجام‌شده با اتباع متخلف در زمینه خارج کردن دارو به میزان زیاد و به صورت چمدانی نیز می‌گوید: قبل از پیگیری و نامه‌نگاری‌های ما خریدهایی انجام شده بود که به دلیل ابلاغ نشدن آیین‌نامه در حد تذکر با متخلفان برخورد شد؛ اما بعد از ابلاغ برخی دستورالعمل‌ها، برخوردهایی با شدت بیشتر را در دستور کار قرار خواهیم داد.

قاچاق دارو در اندازه وسیعی صورت می‌گیرد
ناصر ریاحی، رئیس اتحادیه واردکنندگان دارو
بازار دارو با توجه به اتفاقاتی که در مدت اخیر افتاده، دچار آشفتگی و نوسان شده است. اینکه نرخ ارز رسمی را ۴۲۰۰ تومان اعلام کرده‌اند که به دارو هم اختصاص پیدا کرده، موجب شده تا دلالان و قاچاقچیان از این فرصت استفاده کنند و دارو را از داخل کشور به کشورهای دیگر بفروشند. صادرات دارو از داخل به بیرون از مرزها در حالی انجام می‌شود که دارو در کشور موضوعی حیاتی است و با توجه به نوسانات ارزی این بخش دستخوش تحولات بسیاری شد که بیماران را درگیر کرد. دلالان دارو در حالی از خارج کردن دارو از کشور درآمدزایی می‌کنند که هیچ‌گونه نظارتی در این رابطه وجود ندارد و این افراد آزادانه به فعالیت مشغول هستند.
البته در ماه‌های اخیر، شرکت‌ها تا حدودی به میزان نظارت‌های خود افزوده‌اند و دارو در نقاط مرزی به حد نیاز توزیع ‌می‌شود. ضمن اینکه در عین‌حال، توزیع در سطح داروخانه‌ها نیز به اندازه مصرف کوتاه‌مدت صورت ‌می‌گیرد؛ اما با کمال تاسف همچنان قاچاق وجود دارد و در اندازه وسیعی هم انجام می‌شود. دلالان در تمام بازارها نفوذ دارند و تمام فعالیت بازارها تحت کنترل این افراد است؛ اما بازار دارو به دلیل حساسیت بالایی که دارد و با جان مردم سر و کار دارد، باید نظارت بیشتری بر آن وجود داشته باشد.
با توجه به اینکه دارو با سفارش و در مدت حدود دو ماه ساخته می‌شود در صورت قاچاق با کمبود مواجه خواهیم شد، بنابراین برای جلوگیری از ضربه خوردن مردم و جلوگیری از قاچاق پیشنهاد کرده‌ایم ارز دولتی به ما ندهند؛ به شرطی که ارز آزاد ما را بانک مرکزی تامین کند نه نیما و دیگر اینکه مابه‌التفاوت قیمت را به بیمه بدهیم که مصرف‌کننده ضرر نکند.

نوسانات نرخ ارز به نفع دلالان قاچاق معکوس
پدرام کوهکن، فعال بازار دارو
قاچاق دارو تا قبل از این اتفاقات نیز در ابعاد وسیعی انجام می‌شد. قاچاق دارو به کشور و خارج کردن دارو از کشور دو فعالیت عمده دلالان است که با آن درآمدزایی بسیار دارند. اگر چند ماه قبل به داروخانه‌های دولتی که تامین‌کننده برخی داروهای نایاب بودند، مراجعه می‌کردید متوجه صحت این گفته‌ها می‌شدید. دلالان داروهای نایاب را که حتی داروخانه‌های دولتی تامین‌کننده آن هم نداشتند، آزادانه در اطراف به فروش می‌رساندند و برای تامین داروها دیگر حتی احتیاجی به مراجعه به ناصرخسرو هم وجود نداشت.
البته در حال حاضر نیز اوضاع همین است و از طرف دیگر متاسفانه خارج کردن دارو از کشور هم آمار بالایی را به خود اختصاص داده است. متاسفانه نوسانات نرخ ارز برای قاچاق دارو به کشور و قاچاق معکوس آن مفید واقع شد و عدم نظارت قوی هم موجب شد فعالیت دلالان افزایش بسیاری داشته باشد. این داروها در قاچاق معکوس بیشتر به صورت چمدانی یا از مرزها انجام می‌شود که به دلیل نظارت ضعیف آمار آن روز به روز در حال افزایش است.