سایت خبری تحلیلی کسب و کار استارت آپ | کارآفرینی | دانش بنیان | اقتصاد
به گزارش کسب و کار نیوز، علیرضا واعظی صبح امروز در همایش «بزرگداشت روز جهانی خاک»، اظهار کرد: خاک بزرگ‌ترین ذخیره‌گاه آب است و در همین راستا، طی دهه گذشته بسیاری از کشورهای توسعه‌یافته، برنامه‌های سدسازی خود را تعطیل کرده‌اند. همچنین خاک، ذخیره «کربن» را بر عهده دارد و علاوه بر این‌که چرخه عناصر غذایی و زیست‌گاه جانوران است، از افزایش دمای کره زمین جلوگیری می‌کند.
این مدرس دانشگاه با اشاره به این‌که اقلیم زنجان نیمه‌خشک و متمایل به خشک است و تشکیل خاک در این استان بسیار کند است، ادامه داد: میزان بارندگی در استان زنجان کم و شدت تبخیر زیاد بوده و سرعت تشکیل خاک بسیار کند است. از این‌رو با نابودی سریع منبع مهمی به نام خاک مواجه هستیم؛ در واقع سرعت تشکیل خاک در طول سال نیم تن در هکتار است و روند تخریب، گاهی به ۱۰ تن نیز می‌رسد.
وی با بیان این‌که اغلب خاک‌های زراعی از نظر عناصر غذایی پرمصرف فقیر شده است، افزود: ۹۵ درصد از مواد غذایی ما به صورت مستقیم و غیرمستقیم از خاک و فقط ۵ درصد از طریق فرآورده‌های آبزی و کشت هیدروپونیک تامین می‌شود. تخریب خاک یعنی کاهش توانایی خاک در تولید محصول و فقط با کوددهی و مصرف سموم تا حدودی می‌توان این وضعیت را به صورت موقت حفظ کرد. آلودگی و شورشدگی منابع خاک موجود غیرقابل چشم‌پوشی است و آلودگی از جنبه‌های مهم تخریب شیمیایی خاک به شمار می‌رود.
واعظی با بیان این‌که تغییر کاربری و توسعه کشاورزی در خاک‌های فقیر باعث تخریب خاک می‌شود، تصریح کرد: متاسفانه خاک‌ورزی‌های ما همچنان به موازات شیب صورت می‌گیرد و مدیریت نامطلوب است. تقسیم اراضی نیز به موازات شیب صورت گرفته است و همین باعث می‌شود که روز به روز از عرض اراضی کم شده و طول اراضی سر جای خود باقی بماند. به عنوان مثال، در عکس هوایی از پهنه تهم، مشخص است که همه شخم‌زنی‌ها به موازات شیب است. در حالی که کل پهنه باید عمود بر شیب شخم می‌خورد.
عضو هیئت‌علمی گروه خاک‌شناسی دانشگاه زنجان یادآور شد: سرعت تشکیل خاک در ایران بسیار کمتر از مناطق گرم و مرطوب است و از نظر مدیریت نیز ضعیف‌تر هستیم. آب در ردیف‌های شخم به شدت جاری می‌شود و با هدررفت آب و خاک مواجه‌ایم. در چنین شرایطی، باروری خاک روز به روز فقیرتر و وابسته به مصرف نهاده‌ها می‌شود. علاوه بر این، متاسفانه از نظر کربن آلی خاک بسیار فقیر هستیم و نزدیک به بحران قرار داریم در حالی که ماده آلی، زمینه را برای تشکیل خاک پایدار و ذخیره عناصر غذایی فراهم می‌کند.
وی با بیان این‌که اگر طی نیم قرن آینده، ماده آلی خاک موجود را یک درصد افزایش دهیم، یعنی مدیریت پایدار داشته‌ایم، افزود: بیش از ۶۰ درصد از خاک‌های کشور کمبود ماده آلی دارد و این بسیار تکان‌دهنده است. همچنین منابع خاک کشور از کوددهی مازاد رنج می‌برد و کوددهی ما متناسب با نیاز گیاه و مقدار عنصر موجود در خاک صورت نمی‌گیرد. همین موجب شده است که روز به روز آمار شوری خاک در کشور افزایش بیابد. متاسفانه تا کنون ۱۰ درصد از جمعیت جانوری و ۲ درصد از گونه‌های گیاهی ایران منقرض شده است.
واعظی با اشاره به این‌که شدت آلودگی خاک در ایران در وضعیت بحرانی قرار دارد و همه سبزی‌جات ما آلوده هستند، افزود: هنوز تعریفی از محصول ارگانیک و سالم نداریم. یکی از راه‌کارهای مدیریتی این است که خاک‌ورزی به حداقل برسد . باید پوشش گیاهی ضعیف خود را حفظ کنیم و تناوب زراعی و آیش را مورد توجه قرار دهیم. در چنین شرایطی شاهد حفظ امنیت غذایی، منابع آب، تنوع زیستی و در نهایت رشد اقتصادی خواهیم بود.
مدرس دانشگاه زنجان همچنین با اشاره به این‌که طی ۴۵ سال گدشته در شش کلان‌شهر، ۱۹۰ هزار هکتار از اراضی، تغییر کاربری داده است، خاطرنشان کرد: ارتقای فرهنگ عمومی در مورد اهمیت حفظ خاک، نظارت هرچه بیشتر سازمان جهادکشاورزی در مدیریت پایدار خاک از راه اصلاح شخم و به کارگیری روش‌های خاک‌ورزی حفاظتی، نظارت هر چه بیشتر بر مصرف کودهای شیمیایی، نظارت هر چه بیشتر بر جلوگیری از مصرف آب‌های آلوده شهری در باغات و مزارع و تقویت کارهای پژوهشی از جمله اقداماتی است که باید در راستای حفظ منابع خاک صورت بگیرد.
انتهای پیام
