فرار نقدینگی سرگردان از بورس

ثمانه نادری 

به گزارش کسب و کار نیوز، به اعتقاد مدیرعامل بورس، روزانه ۲ هزار میلیارد تومان به بورس وارد می‌شود و ورود نقدینگی سرگردان به بورس شروع شده است. به همین دلیل است که برخی با ورود جریان تازه نقدینگی به بورس، به تداوم سودآوری بورس خوش‌بین هستند. با این حال وضعیت بازار سرمایه طی چند روز اخیر دال بر افت شاخص بورس است. به گفته برخی از کارشناسان، هرچند شرایط تحریمی به لحاظ محدودیت‌هایی که برای شرکت‌ها ایجاد می‌کند، سودآوری آنها را تحت‌تاثیر قرار خواهد داد؛ اما به طور کلی بسیاری از شرکت‌ها قادر به مهار این آثار منفی هستند. در همین رابطه مدیرعامل بورس تهران از ورود روزانه ۲ هزار میلیارد تومان منابع مالی از سوی اشخاص حقیقی به بازار سرمایه طی ماه‌های گذشته خبر داد و گفت: بورس سودآور باقی خواهد ماند. علی صحرایی در پاسخ به این سوالی مبنی بر اینکه برخی معتقدند که هنوز بازار بورس نسبت به سایر بازارهای نقدشونده رشد نکرده است؛ آیا می‌توان پیش‌بینی کرد که حجم نقدینگی از بازار ارز خارج شده، وارد بورس شود و هیجانات مثبت و منفی را رقم بزند، گفت: شاخص بورس دائما نوسان دارد و در میان‌مدت، تابع سودآوری بنگاه‌هایی است که در بورس پذیرفته شده‌اند؛ ضمن اینکه روند نشان داده که این شرکت‌ها با برنامه‌ریزی استراتژیک نیز سودآوری خود را بیمه کرده‌اند و سودآوری آنها تداوم خواهد داشت. مدیرعامل بورس تهران افزود: وقتی سودآوری بنگاه‌ها را داشته باشیم، تصمیمات و فشارهای سیاسی نیز اثرش کم‌رنگ خواهد شد و به همین دلیل است که از رسیدن تحریم‌های جدید آمریکا و تاثیر آن روی شاخص بورس، نگرانی خاصی نداریم. وی درباره ورود سرمایه‌های سرگردان به بورس تصریح کرد: ورود سرمایه‌های سرگردان به بورس شروع شده، ضمن اینکه باید توجه داشت که بالاخره بازار ارز، بازاری است که دولت در شرایط کنونی ورود به آن را بابت سرمایه‌گذاری ممنوع کرده است و فقط نیازهای مصرفی و پروژه‌ای، اجازه تامین ارز از این بازار را دارند، بنابراین طبیعی است بخشی از این پول‌ها وارد بورس شود که اکنون نیز این روند آغاز شده؛ به نحوی که براساس آمارهای معاملات شهریور و مهر، روزهایی داشتیم که بیش از ۲ هزار میلیارد تومان در بورس تهران بوده و ارزش کل بازار نیز به ۳ هزار میلیارد تومان در برخی از روزها رسیده است. صحرایی ادامه داد: اینها عددهایی است که به واسطه ورود جریان نقدینگی جدید به بازار به ثبت رسیده؛ ضمن اینکه این منابع عمدتا از سوی اشخاص حقیقی وارد بازار شده است. وی با اشاره به این نکته که آیا ورود به بورس هیجانی است یا خیر، به هر حال ناشی از ورود مستقیم افراد است، گفت: باید با برنامه بلندمدت، این هیجانات را در بازار سرمایه مدیریت کرد.

ایجاد ابزار آتی شاخص تا آذرماه
این مقام مسئول در بورس تهران تصریح کرد: ابزارهای جدیدی مثل «وارانت» قرار است در بورس تهران راه‌اندازی شود که زمان راه‌اندازی آن در ماه‌های آینده متعاقبا اعلام خواهد شد؛ چراکه اول باید زیرساخت فنی آن آماده باشد؛ اما به محض فراهم آوردن زیرساخت‌ها، اطلاع‌رسانی لازم صورت می‌گیرد؛ ضمن اینکه قبل از آن نیز، سبد سهام یا آتی شاخص را خواهیم داشت که آن هم تصویب کمیته فقهی را دارد و ابزاری است که در آذرماه معرفی می‌شود؛ اما آنچه در بازار سرمایه حاکم است برخلاف صحبت‌های گفته‌شده مبنی بر ورود نقدینگی است. براساس گزارش‌های موجود، عوامل متعددی روز گذشته دست به دست هم دادند تا قیمت‌ها در بورس اوراق بهادار و فرابورس ایران کاهشی باشد. روز گذشته با باز شدن معاملات بورس اوراق بهادار تهران قیمت‌ها در بسیاری از گروه‌های شاخص‌ساز روند نزولی را تجربه کرد و تا پایان ساعات معاملاتی این روند کاهشی نیز با شیب آرامی ادامه یافت، به طوری که در نهایت شاخص کل بازده نقدی و قیمت بورس اوراق بهادار تهران ۲۲۱۸ واحد کاهش یافت و به رقم ۱۷۸ هزار و ۸۴۱ واحدی رسید. همچنین شاخص کل هم‌وزن نیز در حرکتی هم‌جهت با نماگر هسته‌ای ۳۷۱ واحد افت کرد. در روزهای معاملاتی گذشته نیز قیمت‌ها در بورس تهران روند کاهشی را طی کرد. البته در شش ماهه ابتدای امسال بسیاری از سهم‌ها بازده بسیار مناسبی را به معامله‌گران بورسی دادند؛ به طوری که اگر بر تک‌سهم‌ها روی گروه‌های خاص تمرکز کنیم، متوجه می‌شویم که قیمت تعدادی از سهم‌ها نسبت به ابتدای سال چندین برابر شده است. علت افزایش قیمت سهام‌ در شش ماهه گذشته افزایش فزاینده قیمت دلار و یورو در این مدت بود، چراکه در ابتدای امسال قیمت دلار در حول و حوش ۴ هزار تومان می‌چرخید؛ اما امروز شرایط عوض شده است و بسیاری از شرکت‌های بورسی، شرکت‌های صادرات‌محورند و با افزایش قیمت ارز قیمت سهام‌شان (به تومان) افزایش می‌یابد. البته طی روزهای اخیر با توجه به نزدیک شدن به آغاز تحریم‌های یک‌جانبه آمریکا علیه ایران، ریسک‌های سیستماتیک بازار افزایش یافته و معاملات با حاشیه ریسک بالایی صورت می‌گیرد. به گفته کارشناسان، طی مدت اخیر نقدینگی نه تنها به بورس وارد نشده، بلکه روند معکوس؛ یعنی خروج از بورس را شروع کرده است.

مدیریت ضعیف بورس نقدینگی را فراری داد
عباسعلی حقانی‌نسب، کارشناس بازار سرمایه
در اینکه طی ماه‌های اخیر نقدینگی وارد بازار سرمایه شده، شکی نیست؛ ولی متاسفانه به دلیل اینکه سازمان بورس هیچ اقدامی درباره نظام سرمایه‌گذاری غیرمستقیم انجام نداده، ورود این نقدینگی به بورس تداوم پیدا نکرده، بلکه نقدینگی در سه هفته اخیر روند عکس به خود گرفته است. به عبارتی مدیریت ضعیف در بورس، نقدینگی را فراری داده است. آمارها نشان می‌دهد نقدینگی از بازار خارج شده است و به دلیل مشکلات اساسی نظام سرمایه‌گذاری غیرمستقیم و سرمایه‌گذاری مردم در بازار سرمایه میلی به ورود به بازار ندارد. به بیان دیگر باید تاکید کرد سازمان بورس در ۱۰ سال گذشته کوچک‌ترین اقدام در بحث فرهنگ‌سازی و اقدامات اساسی نکرده و عملا می‌بینیم با اینکه نقدینگی طی دوره‌ای وارد بورس شده؛ اما رشته‌های آن به دلیل مدیریت ضعیف در بازار پنبه شده است.
حالا آهنگ خروج نقدینگی از بازار سرمایه به گوش می‌رسد. اشکالات اساسی دیگر در بازار سرمایه این است که نقدینگی چون آگاه نیست از ورود به بورس می‌ترسد، در حالی که سازمان بورس نیز اطلاعات مستند و قابل اتکا به مردم ارائه نمی‌دهد. بنابراین به طور کلی باید گفت تا سه هفته گذشته از آنجایی که نقدینگی هوشمند نبوده، در برخی روزها روند خروج گرفته و دودل بوده است و حالا هم پای ماندن ندارد. جای تاسف است که به جای ارائه آمارهای درست، آمارهایی ارائه می‌شود که بر نااطمینانی نسبت به بازار می‌افزاید.