سودجویی در سایه ارز چند نرخی

ثمانه نادری 

به گزارش کسب و کار نیوز، گفته می‌شود در گیر و‌ دار فعالیت دلالان برای تامین مواد اولیه مورد نیاز خودروسازان که افزایش چند برابری قیمت‌ها را به همراه داشته است؛ برخی از تولید‌کنندگان قطعات به صورت زیرپله‌ای تولید می‌کنند و همین امر مانع از رعایت برخی استانداردها در تولید قطعات است. مساله حادتر فارغ از رواج قطعات بی‌کیفیت در بازار، سوءاستفاده وارد‌کنندگان از عرضه قطعات خارجی است. از آنجایی که نرخ ارز افزایش پیدا کرده است وارد‌کنندگان قطعات بی‌کیفیت خارجی را به کشور وارد و به نام برندهای معتبر به مصرف‌کنندگان عرضه می‌کنند.
اگرچه مسئولان این حوزه مدعی نظارت بر بازار خودرو و تامین مواد اولیه آن هستند اما افزایش بی‌رویه قیمت قطعات حکایت از بی‌نظارتی دارد به طوری که قطعات خودرو هم احتکار می‌شود و هم مورد سودجویی وسیع از جانب واسطه گران و دلالان است. اما اینکه خود تولید‌کنندگان چه تاثیری از این آشفته بازار می‌پذیرند و چه واکنشی نسبت به آن دارند، شواهد موجود نشان می‌دهد افزایش قیمت خودرو و همچنین روند کند عرضه به دلیل کاهش میزان تولید آن از تبعات این امر بر صنعت خودروسازی است. به اعتقاد کارشناسان اما بازار خودرو و تامین قطعات آن بیش از هر چیز از بی‌نظارتی رنج می‌برد. با وجود روند کاهشی دلار، نه دلال‌ها از این بازار خارج شده‌اند و نه مشکل تولید‌کنندگان برای تامین قطعات، حل شده است. در همین رابطه علیرضا نیک‌آیین رئیس اتحادیه تعمیرکاران خودرو گفت: تعمیرکاران ما قربانی تقلب هستند و با توجه به اینکه قطعات بی‌کیفیت اند، کیفیت کار تعمیرکاران را زیر سوال برده است.
وی افزود: قطعات پرمصرف مانند لنت ترمز، دیسک صفحه کلاج و فیلترها حدود ۳۰۰ تا ۴۰۰ درصد افزایش قیمت داشته و وجود واسطه‌های متعدد از علل این افزایش است. نیک‌آیین با بیان اینکه کمبود عرضه در بازار لوازم یدکی وجود دارد، گفت: کیفیت قطعات هم کاهش داشته است و برخی از کارخانه‌های قطعه‌سازبه علت نیامدن مواد اولیه، قطعات کنار رفته از خط تولید را وارد بازار کردند. حسن ساده، عضو هیات‌مدیره اتحادیه فروشندگان لوازم یدکی خودرو هم با بیان اینکه افزایش قیمت در همه کالاها از جمله لوازم یدکی خودرو رخ داده است، افزود: قیمت برخی از لوازم یدکی ۲ تا ۳ برابر افزایش داشته است که منطقی نیست.
وی ادامه داد: در چند ماه اخیر ۴۰ درصد افزایش قیمت داشتیم که به علت نوسانات نرخ ارز و افزایش هزینه‌های گمرکی و حمل و نقل بوده است. ساده با اشاره به اینکه بخش زیادی از نیاز لوازم یدکی کشور از خارج تامین می‌شود، افزود: افزایش قیمت ارز موجب افزایش قیمت این لوازم شده است.
عضو هیات‌مدیره اتحادیه فروشندگان لوازم یدکی خودرو گفت: تعدد مراکز تصمیم‌گیر و توجه نکردن به عواقب تصمیم از علل ایجاد مشکل در قیمت قطعات لوازم یدکی خودرو است. وی افزود: براساس قانون، اتحادیه‌ها اجازه نرخ‌گذاری و نظارت ندارند و سازمان‌های تصمیم‌گیر هم با اتحادیه‌ها مشورت نمی‌کنند. ساده گفت: مصرف قطعات یدکی در سال ۹۶ درکشور ۱۱٫۵ میلیارد دلار برای حدود۲۲٫۵ میلیون خودرو بوده است. وی افزود: حدود ۵۰ درصد این مبلغ، تولید داخل و ورود کالا از مبادی رسمی بوده و ۵۰ درصد این کالاها هم از مبادی غیررسمی بوده است و فروشنده‌ها هم نمی‌تواننداصلی را از بدل تشخیص دهند.
مازیار بیگلو، دبیر انجمن قطعه‌سازان گفت: هر روز وضعیت بدتر می‌شود. قیمت مواد اولیه خارجی سه برابر شده است. بیگلو گفت: مواد اولیه خارجی ما، حدود ۲ تا ۳ برابر افزایش قیمت داشته است. بیگلو افزود: برخی قطعه‌سازان، زیرپله‌ای تولید می‌کنند که مالیات نمی‌دهند و کیفیت و استانداردها را هم رعایت نمی‌کنند و به ما هم ارتباطی ندارند. بیگلو گفت: قیمت مواد اولیه خارجی ما به علت افزایش نرخ ارز حدود ۲ تا ۳ برابر شده است و مواد اولیه تابع نرخ ارز است. قیمت آهن از کیلویی هزار به ۳ هزار تومان افزایش یافته است. وی افزود: قیمت قطعات خودرو حدود ۲ و نیم برابر شده یعنی ۱۵۰ درصد افزایش قیمت داشته در حالی که قیمت مواد اولیه ۳ برابر شده است. در ادامه بیگلو با اشاره به اینکه ۸۰۰ هزار شاغل مستقیم در صنایع قطعه‌سازی داریم، گفت: کل فروش سایپایدک و ایساکو در سال گذشته کمتر از ۳ هزار میلیارد تومان بوده، در حالی که حجم بازار لوازم یدکی کشور حدود ۲۰ هزار میلیارد تومان است. وی افزود: بسیاری از قطعات از چین وارد می‌شود اما نشان شرکت معتبر ایرانی روی آن می‌زنند و می‌فروشند.