شایلی قرایی
بنابراین واردات قطعههای خودرو در حجمی وسیع انجام میشود و در ماههای اخیر با توجه به افزایش نرخ ارز و گرانیها، این صنعت با مشکلات بسیاری روبهرو شده است. صنعت خودروسازی و قطعهسازی آن دچار بحران شدهاند و نمونهای از این بحران، فروش ۴۰ میلیونی پراید است. هرچند با کاهش نرخ ارز اخباری مبنی بر کاهش قیمت خودروها منتشر شد، اما این اخبار در حد حرف بوده و امروز پراید به عنوان شاید ارزانترین خودرو داخلی تا ۴۰ میلیون تومان معامله میشود. به گفته فعالان بازار قطعه، اگر گشتی در بازار لوازم یدکی بزنید به راحتی با قیمتهای افزایشیافته با نرخهایی بین ۳ تا ۵ برابر نرخهای سابق مواجه خواهید شد. این بدان معناست که قطعات واردشده یا ساختهشده برمبنای ارز نیما، حالا در حال فروش با نرخ ارز آزاد یا اندکی کمتر از آن در بازار هستند.
طی چند روز گذشته شاهد خبر چند برابر شدن قیمت باتری خودروها بودید که البته اگر در این اواخر نه فقط باتری خودرو، بلکه هر قطعه دیگری، چه مصرفی و چه فنی را برای خودرویتان خریداری کرده باشید، این گرانی را با تمام وجود در تمامی بخشهای بازار خودرو حس کردهاید. فقط باتری خودرو نیست که به طور تقریبی از فروردین امسال حدود ۴ برابر افزایش قیمت داشت، بلکه دیگر قطعات خودرو نیز دچار افزایش قیمتهای عجیب و غریب شدهاند. این روزها، بازار خودرو شرایط بسیار وخیمی را پشت سر میگذارد. شرایطی که ظاهرا همه از آن ناراضی هستند، چه مصرفکننده و چه تولیدکننده.
فعالان بازار تمام این موارد را مربوط به تاخیر در ترخیص قطعات خودروها از گمرک میدانند، اما رئیس کل گمرک در این باره گفت: پنج ماهه نخست امسال۸۲۲ میلیون دلار قطعات منفصله خودرو از گمرک ترخیص شده که بیشترین ترخیصی کالا از گمرک است. به گزارش پایگاه اطلاعرسانی شبکه خبر، عسکری میگوید: گمرک بیشترین همکاری را با شرکتهای خودرویی کشور برای رفع مشکلات در ماههای اخیر داشته است. رئیس کل گمرک گفت: از ۱۸ میلیارد و ۸۰۰ میلیون دلار کالای ترخیصشده در ۵ ماهه اول امسال، رتبه اول ترخیصی به ارزش ۸۲۲ میلیون دلار مربوط به قطعات منفصله خودرو بود.
فرود عسگری با بیان اینکه همواره کمک کار واحدهای تولیدی بهویژه خودروسازان بودیم، افزود: گمرک توانست برای مشکلات بانکی کسانی که مشکل تخصیص و تامین داشتند، کالاها را به صورت درصدی ترخیص کند؛ یعنی ۸۰ تا ۹۰ درصد محمولههای وارداتی را برای خودروسازان ترخیص کردیم. اخیرا هم که بحث مابهالتفاوت نرخ ارز نیما و بانکی با بازار آزاد پیش آمد، فعلا پرداختی به بانک صورت نمیگیرد، بلکه با مراجعه به بانک عامل، تعهدی مبنی به پرداخت در ۶ ماه آینده میدهند. البته در ۲۹ مرداد دولت مصوبهای داد که مشکل تا حدودی حل و روند ترخیص در گمرک عادی شد. وی اضافه کرد: خطوط تولید و مواد اولیه و قطعات مورد نیاز تولید با تشخیص وزارت صنعت مشمول معافیت شد که در قالب ۳۴۷۰ ردیف تعرفه کد اچاس به ما اعلام شد که هماکنون ما و بانک مرکزی داریم به آن عمل میکنیم، طوری که وضع ترخیص خوب و مناسب شده است. عسگری گفت: در ابلاغ مصوبه ۲۹ مرداد از آنجا که تکلیف از ابتدا مشخص نبود ابتدا به سازمان حمایت داده شد و سپس به بانک مرکزی، قدری مشکل در ترخیص کالاها ایجاد کرد، اما بلافاصله اصلاح صورت گرفت و ما هم چهارشنبه گذشته به گمرکات ابلاغ کردیم. از طرفی چون وزارت صنعت، کد اچاس را به گمرک و بانک مرکزی ابلاغ کرد مشکل خاصی اکنون در ترخیص کالاها از گمرک وجود ندارد. وی افزود: آماری که از گمرکات گرفتم ترخیص کالا در گمرکات به حالت عادی بازگشته است.
۱۰۰ هزار نفر نیروی کار در آستانه بیکاری
آرش محبینژاد، دبیر انجمن صنایع همگن نیرو محرکه و قطعهسازان
با به وجود آمدن شرایطی که همه ما از آن باخبر هستیم، خودروهای زیادی در پارکینگها و کارخانهها در انتظار قطعه ماندند که این موضوع موجب آشفتگی بازار خودرو و گرانیهای اخیر شد. صنعت خودروسازی به عنوان یکی از بزرگترین صنایع کشور نقش مهمی در توسعه اقتصادی دارد و اگر با برنامهریزی دقیق برای ترخیص قطعات خودروها از گمرک اقدام میشد، اتفاقات اخیر نمیافتاد. بازار خودرو امروز در شرایطی به سر میبرد که تامین قطعات مورد نیاز بیش از ۱۰۰ هزار خودرو پیشفروششده از سوی خودروسازان نیازمند حدود ۶ هزار میلیارد تومان نقدینگی است و همین امر آشفتگی بازار را بیشتر کرده است.
قیمت خودرو در این شرایط زمان میبرد تا به قیمتهای واقعی خود برسد و اگر این مشکلات حل نشوند، نمیتوان آینده خوبی برای بازار خودرو و قطعات آن پیشبینی کرد. در حال حاضر به طور متوسط در مقایسه با سال گذشته، دستکم ۸۰ درصد قطعات خودرو افزایش قیمت را تجربه کردهاند و برای سر و پا نگه داشتن این صنعت یعنی قطعهسازی و جلوگیری از ورشکستگی، باید حداقل قیمتها ۸۰ درصد افزایش یابند و بدون افزایش قیمت، به زودی صنعت قطعهسازی ورشکست خواهد شد. مشکلات و نوسانات ارزی بازار را با کمبود قطعه و نایاب شدن آن روبهرو کرد که در این بین قطعات تقلبی توانستند بازار خوبی برای خود دست و پا کنند و دلالان و واسطهها درآمدزایی زیادی داشته باشند.
شرایطی ایجاد شده که شکاف عمیق بین قیمت بازار و کارخانه در حوزه خودرو داریم. در حال حاضر خودرو به مراتب بالاتر از قیمت کارخانه در سطح کشور مورد معامله قرار گرفته و از این رهگذر سود هنگفتی نصیب دلالان و سفتهبازان میشود.
نبود ثبات در قیمت ارز، هم برای تولیدکنندگان و هم مصرفکنندگان مشکلات جدی را به وجود آورده و قطعه در بازار پیدا نمیشود. بازار باید با اقدامات و برنامهریزی دقیق تحت کنترل درآید و پای دلالان از این بازار و صنعت قطع شود. البته تا زمانی که این شرایط ارزی را داشته باشیم امیدی به بهبود اوضاع بازار خودرو نداریم. امروز در حالی صحبت از کاهش نرخ ارز شده است که متاسفانه بیش از ۱۰۰ واحد قطعهسازی در مرحله تعطیلی و تعلیق هستند که در حدود ۱۰۰ هزار نفر نیروی کار را شامل میشوند. خودروسازان نیز باید دستکم برای تقویت زیرساختها، به اصلاح قیمت قطعات پرداخته و زیان را در شرکتهای خود متمرکز کنند. خودروسازان مشتری قطعهسازان هستند و حیات این دو صنعت به هم وابسته است. خودروسازی کشور خصوصی است و سیاستگذاری کلان آنها از سوی دولت انجام میشود، بر این اساس اگر سیاستها نادرست باشد، صنعت قطعهسازی نیز تحتتاثیر قرار میگیرد.