سایت خبری تحلیلی کسب و کار استارت آپ | کارآفرینی | دانش بنیان | اقتصاد
ثمانه نادری
از آنجایی که هدف از سهمیه‌بندی، جلوگیری از هدررفت منابع بنزین است، برخی از کارشناسان عواقب این امر را افزایش دلالی بنزین می‌دانند و معتقدند منابع بنزین کشور در صورت سهمیه‌بندی با شیوه سابق نیز راهی برای انحراف از مسیر واقعی توزیع پیدا خواهد کرد. در طرف مقابل اما قاچاق بنزین به معضلی جدی تبدیل شده و کارشناسان می‌گویند سهمیه‌بندی بنزین می‌تواند امیدی برای ممانعت از قاچاق بنزین و کاهش واردات آن باشد.
موضوع مصرف بنزین در کشور با توجه به انتقاداتی که به چگونگی توزیع آن وارد است به معضلی جدی تبدیل شده است، به طوری که برآورد‌های برخی از کارشناسان نشان می‌دهد میزان مصرف روزانه بنزین کشور، از ۱۰۰ میلیون لیتر در روز هم بیشتر شده است. براساس آخرین آمارها، میزان مصرف روزانه بنزین در تیرماه با رشد ۸٫۵ درصدی به ۹۱٫۷ میلیون لیتر در روز رسید. آخرین روز از این ماه نیز زمانی بود که رکورد مصرف ۱۰۰ میلیون لیتر بنزین در روز شکسته شد. از همین رو، طبق برخی از بررسی‌ها با این روند افزایش میزان مصرف بنزین به بیش از ۱۰۰ میلیون لیتر در روز چیز بعیدی نیست.
رضا پدیدار، رئیس کمیسیون انرژی اتاق تهران درباره طرح سهمیه‌بندی معتقد است بازگشت طرح سهمیه‌بندی بنزین نیازمند فرمولی است که متفاوت از مکانیزم اجرایی طرح پیشین باشد.
موانع تکنیکی سهمیه‌بندی بنزین
وی در پاسخ به سوال «کسب‌وکار» مبنی بر تاثیر سهمیه‌بندی بنزین در کاهش هدررفت آن و کاهش قاچاق بنزین می‌گوید: طرح سهمیه‌بندی بنزین را در سال‌های گذشته تجربه کردیم. این طرح می‌تواند تولید و مصرف بنزین را در کشور بهینه سازد، اما متاسفانه به دلایل ایراداتی که طرح پیشین داشت، اهداف مد نظر برای طرح سهمیه‌بندی بنزین تحقق پیدا نکرد و ما نتوانستیم از مسیر سهمیه‌بندی بنزین به استفاده بهینه از آن و منطقی شدن مصرف بنزین کمک کنیم. به عبارتی در روش پیشین حضور دلالان در بازار خرید و فروش بنزین پررنگ بود که در صورت تکرار سهمیه‌بندی بنزین با همان شکل و قالب، سود سهمیه‌بندی در جیب دلالان خواهد رفت نه
مصرف‌کننده واقعی.
فرمول غلط توزیع بنزین
وی با اشاره به اینکه سهمیه‌بندی بنزین وابستگی کشور به واردات این محصول را کمتر می‌کند، می‌افزاید: فرمول غلط توزیع بنزین باعث سودجویی‌ها یا هدررفت منابع شده که در صورت تکرار فرمول‌های غلط سابق باز هم دست سودجویان در خرید بی‌رویه بنزین باز است؛ چیزی که دلالان نیز منتظر آن هستند. بنابراین اگر قرار باشد این طرح جانی دوباره بگیرد باید اول از همه موانع تکنیکی پیش روی آن حذف شود و همچنین برخلاف روش پیشین سهمیه‌بندی یکسان نباشد، بلکه فرضا اگر خودرویی خواهان استفاده بیشتر از سهمیه تعیین‌شده باشد، دولت می‌تواند مبلغ فروش بنزین را در این مرحله دوبرابر کند؛ یعنی با قیمت چند برابری، مصرف‌کننده خارج از سهمیه قادر به استفاده از بنزین باشد. برای مثال اگر سهم همه خودروها برای استفاده از بنزین ۳۰ لیتر است، متقاضیان برای دریافت ۳۰ لیتر مجدد باید دو برابر قیمت ۳۰ لیتر را پرداخت کنند.
وزارت نفت بحث سهمیه‌بندی را مطرح کرد
حسین امیری‌خامکانی، نایب‌رئیس کمیسیون انرژی مجلس شورای اسلامی در این خصوص به رسانه رسمی مجلس شورای اسلامی گفت: بحث سهمیه‌بندی بنزین در کنار کارت سوخت از سوی مسئولان وزارت نفت مطرح شده، اما هنوز مشخص نیست بنزین سهمیه‌بندی می‌شود یا خیر. نایب‌رئیس کمیسیون انرژی مجلس شورای اسلامی با بیان اینکه نیاز عرفی و منطقی یک خانواده در حوزه سوخت با سهمیه موجود در کارت تامین می‌شود، افزود: اما اگر فردی بخواهد بیش از نیاز عادی مصرف داشته باشد باید هزینه آن را پرداخت کند؛ مانند حوزه برق که فردی که برای استخر یا سایر تجهیزات برق بیشتری مصرف می‌کند باید هزینه‌های افزون بر مصرف عادی را پرداخت کند تا برق یک خانواده محروم در دل کویر تامین شود.
دولت در حال بررسی موضوع سهمیه‌بندی بنزین است
وی ادامه داد: خانواده‌ای که چند خودرو در اختیار دارد و می‌خواهد از تمامی این خودروها استفاده کند، باید هزینه آن را پرداخت کند؛ ازاین‌رو در حال حاضر دولت در حال بررسی موضوع سهمیه‌بندی بنزین است.
نماینده مردم زرند و کوهبنان در مجلس شورای اسلامی با بیان اینکه در سهمیه‌بندی سوخت تا میزان مصرف معمولی بنزین با قیمت متعارف فروخته و محاسبه می‌شود، اظهار داشت: اگر فردی بخواهد بیش از میزان سهمیه سوخت مصرف کند باید از میزان تعیین‌شده مبلغ بیشتری پرداخت کرده یا پول سوخت را به قیمت تمام‌شده پرداخت کند.
مصرف افسارگسیخته بنزین تا حدی بحرانی بوده که دولت پس از چند نوبت رکوردشکنی‌های غیرمعمولی در تابستان امسال، اعلام آمار مصرف بنزین را محرمانه کرد و در حالی که برای نخستین‌بار، تولید بنزین کشور نسبت به مصرف روزانه آن، تا حد قابل اتکایی بیشتر شده بود، رشد عجیب مصرف بنزین، موضوع ادامه خودکفایی در تامین بنزین را با چالش مواجه کرده است. پس ضروری است هر چه سریع‌تر دولت و مجلس، راهکارهای مهار مصرف بنزین را نهایی کنند.
