موج سواران ارزی در شوک

ثمانه نادری

به گزارش کسب و کار نیوز،  این اقدام بانک مرکزی به عقیده کارشناسان، زمینه‌ساز تثبیت نرخ ارز در قیمت‌های پایین است که البته بانک مرکزی برای آن طی این مدت برنامه‌ریزی کرده است. کاهش نرخ دلار از ۱۷ هزار تومان به ۱۳ و ۱۰ هزار تومان ضمن آنکه نوید خوشی را به کاهش قیمت‌ها در سایر بازارها داده و خسارت سنگینی را نیز به دلالان ارز وارد کرده، به کوچ تقاضای کاذب در بازار ارز منجر شده است، به طوری که در حال حاضر بیشتر مردم فروشنده‌اند نه خریدار.
در حال حاضر دلالان که پیش از این دلار را با قیمت ۱۸ هزار تومان می‌خریدند باید با قیمت ۱۰ هزار تومان و حتی کمتر بفروشند. طی روز گذشته تحت‌تاثیر هجوم دارندگان دلار خانگی و صف‌های فروش دلار بود که قیمت دلار به ۱۰ هزار تومان رسید و البته در برخی از معاملات ۸ هزار و ۹ هزار تومان نیز معامله می‌شد. به دنبال آن قیمت خودروهای داخلی ۱۲ میلیون و خارجی نیز ۵۰ میلیون تومان کاهش قیمت داشت. سکه نیز که پیش از آن به مرز ۵ میلیون تومان رسیده بود، با کاهش ۳۵۰ هزار تومانی به ۴ میلیون و ۱۶۰ هزار تومان رسید. این موضوع سایر بازارها و قیمت کالاها از جمله بازار گوشی و سایر لوازم و کالای اساسی را نیز تحت‌تاثیر قرار داده است. کاهش بیش از ۷ هزار واحدی شاخص بورس نیز اگرچه امری خوشایند نیست، اما بیش از پیش وابستگی رشد بورس طی مدت اخیر به افزایش نرخ دلار را نشان می‌دهد، با این حال بازار باز هم منتظر ریزش قیمت‌هاست. از آنجایی که همه گرانی‌ها تحت‌تاثیر نوسانات نرخ ارز بود، حالا روند کاهشی نرخ ارز همه را به بهبود اوضاع امیدوار کرده، تنها مساله مبهم اینجاست که آیا به راستی کاهش نرخ دلار ادامه‌دار خواهد بود و مهم‌تر آنکه نرخ دلار در قیمت‌های پایین تثبیت خواهد شد؟ به اعتقاد کارشناسان، شرایط کنونی بازار و سیاست‌های بانک مرکزی در ریزش نرخ دلار تاثیرگذار بوده است اما هجوم ارزهای خانگی به بازار نیز که نگهداری از آنها سهم ملموسی در افزایش نرخ ارز داشته، در این کاهش نقش بسزا داشته است.
با توجه به اینکه اخیرا نیز با دستور بانک مرکزی خرید و فروش ارز توسط بانک‌ها نیز مجاز شده است به نظر می‌رسد این روند کاهشی ادامه‌دار باشد و نرخ دلار در قیمتی پایین توسط بانک مرکزی به تثبیت برسد.
بررسی مشاهدات در سراسر کشور و به‌ویژه در استان‌های فعال‌تر در خرید و فروش غیر رسمی ارز نشان می‌دهد روز گذشته تفاوت قیمتی دلار بین خرید و فروش زیاد شد و گاها به ۶۰۰۰ تومان رسید و با وجودی‌که طی چند روز گذشته نرخ ارز از مرز ۱۹ هزار تومان نیز گذشته بود حالا از دو روز قبل تاکنون نرخ ارز سقوط آزاد کرده و در برخی شهرهای ایران حتی به کمتر از ۱۰ هزار تومان رسیده اما آنچه مشخص است دلالان یا فروشندگان ارز، قیمت‌های ثابتی را برای خرید و فروش اعلام نکرده‌اند و قیمت‌ها توافقی تعیین شده است. بازار خرید و فروش دلار روز گذشته در برخی استان‌ها همچون خوزستان، فارس، خراسان رضوی، اصفهان و مرکزی شلوغ شد و بیشتر شهروندان در حال فروش دلارهای خانگی‌شان از ترس از دست دادن بیشتر ارزش دارایی‌های‌شان بودند و دلالان نیز از خرید دلارها امتناع کرده و برای فروشندگان ناز می‌کردند.
بیشتر فروشندگان دلار، مردم عادی هستند که حتی خانه و ماشین شان را تبدیل به دلار کردند و حالا از ترس از دست رفتن بیشتر ارزش دارایی‌های‌شان در این سفته‌بازی دنبال مشتری برای دلارشان هستند. قیمت‌ها شکسته اما خریداری وجود ندارد. دلالان بازار معتقدند روند کاهشی ادامه خواهد داشت مگر آنکه دوباره ورق برگردد و تقاضای آن از عرضه‌اش بیشتر شود و نوسان در بازار ارز ایجاد کند اما در این میان صرافان هم به بازار پر ازدحام روبروی صرافی‌های شان نگاه می کردند؛ روی صندلی‌های شان لم داده و میلی به خرید و فروش دلار نداشتند و تنها در مقابل حواله‌های دریافتی مردم ارز تحویل می‌دادند. اما پشت این نوسان شدید نرخ ارز و صعود و سقوط اش چه جریانی نهفته است؟
با وجود آنکه بسیاری از دلالان بازار ارز و حتی گردانندگان صرافی‌ها، سقوط دلار به زیر ۹۰۰۰ تومان را پیش بینی می‌کنند اما کارشناسان بدون اشاره به کمیت ارزش ارز، تنها به تحلیل رخدادهای بازار در روزهای اخیر پرداختند. صاحب نظران اعتقاد دارند که عوامل متعددی در کاهش قابل پیش بینی نرخ دلار تاثیرگذار بوده است اما نمی‌توان با قاطعیت این کاهش را روندی مداوم دانست.
اظهارنظرهای کارشناسی بر این نکته تاکید دارد که اقدامات دستگاه قضایی در برخورد با سایت‌ها و شبکه‌های اجتماعی که در اعلام نرخ ارز و طلا فعال بوده‌اند، صدور احکام قضایی درباره متهمان پرونده‌های اقتصادی، اقدامات دولت در افزایش اختیارات بانک مرکزی و رخدادهای بین‌المللی نظیر افزایش قیمت نفت و همراهی‌های اروپا و برخی کشورهای شرقی با ایران برای پشت سر گذاشتن دوران دشوار اقتصادی را در این سقوط دخیل دانسته‌اند. براساس گفته‌های برخی از کارشناسان و فعالان اقتصادی نرخ واقعی دلار در حال حاضر چیزی حدود ۷ هزار تومان است که دولت می‌تواند با مدیریت درست بازار ارز و همچنین با وجود صف عظیمی که برای عرضه ارز وجود دارد، به کاهش دلار تا این نرخ و تثبیت آن کمک کند. در اطلاعیه بانک مرکزی، با اشاره به تمایل مردم به فروش ارزهای خود و امتناع دلالان ارز و برخی از صرافی ها برای خریدارز، از مردم خواسته شده با مراجعه به شعب ارزی بانک های دارای مجوز عملیات ارزی، نسبت به فروش ارزهای خود به قیمت اعلامی اقدام کنند.بر این اساس شعب بانکی هر دلار را از مردم ۱۰۵۰۰ تومان خریداری کرده و بابت مصارف خدماتی مطابق با دستورالعمل‌های پیشین، ۱۱۲۰۰ تومان می‌فروشند.

تلاش‌های نابه‌سامان در اندوختن پول و دلار
حسن مرادی، کارشناس اقتصادی
کارشناسان اقتصادی رشد حباب‌گونه قیمت ارز را بدون شاخص‌های مشخص و ناشی از بی‌برنامگی و تلاش نابه‌سامان برای اندوختن پول و دلار ازسوی مردم می‌دانند. به نظر می‌رسد سیر افزایش نرخ ارز تحت‌تاثیر حرکتی که برای خرید دلار شکل گرفته بود، شروع شد و با توجه به پشتوانه‌های خارجی و فشارهایی که از خارج به صورت نادرست به کشور تحمیل می‌شد، بر بازار ارز تاثیر منفی گذاشت. از آنجایی که این حرکت القایی و غیرعلمی بود، طبیعی است که نمی‌توانست پایدار بماند و حالا دیدیم با همان نوع شعار‌ها از بین رفت. وقتی حرکت نرخ ارز وارونه شد سوداگران شروع به فروش ارز کردند. بسیاری از مردم نیز که برای حفظ ارزش پول خود دلار خریده بودند، تحت‌تاثیر صحبت‌هایی که مبنی بر کاهش نرخ دلار وجود داشت، به سمت فروش ارز آمدند. متاسفانه دولت نیز دیر اقدام کرد، در حالی که قبل از آن می‌توانست با مدیریت درست، بازار ارز را هدایت کند. با توجه به سیر کاهشی نرخ ارز و هجوم هرچه بیشتر مردم برای فروش آن خوش‌بینی به تثبیت نرخ ارز وجود دارد. همچنین مجوزی که به بانک‌ها برای خرید ارز داده شده، روند فروش ارز را تسریع می‌کند و در آینده نزدیک باید منتظر کاهش و ثبات قیمت بود.