پساب در مصارف تفریحی نباید میکروبی باشد

به گزارش کسب و کار نیوز، کاربرد فاضلاب‌های تـصفیه شـده در کـشورهای مختلـف جهـان از دیـربـاز رواج داشـته اسـت. در کـشورهای پیـشرفته فقـط فاضلاب‌های تصفیه شده با رعایت ضوابط زیست محیطی مورد استفاده قرار می‌گیرند. محور این قوانین حفظ سلامتی انسان، حفاظت از محیط زیست و جلوگیری از آلودگی خاک و آب استوار بوده و در دوره‌های زمانی مشخصی مورد بازنگری قرار می‌گیرد.

معاونت برنامه ریزی و نظارت راهبردی رییس جمهور در ضوابط زیست محیطی استفاده مجدد از آب‌های برگشتی و پساب می‌گوید “شاخص‌های میکروبی و جلبک‌ها در پساب مورد استفاده در مقاصد تفریحی (همچون رودخانه‌های مصنوعی) اصلی‌ترین عامل محدودیت‌زا است”.

امکان‌سنجی کاربرد پساب‌ها و آب‌های برگشتی در مصارف مختلف و تعیین محدودیت‌های کیفی مربوط، یکی از ابعاد با اهمیت در برنامه‌ریزی بهره‌برداری از این منابع محسوب می‌شود که در ضوابط زیست محیطی استفاده مجدد از آب‌های برگشتی و پساب که در سال ۱۳۸۹ منتشر و مصوب شده است به آن پرداخته شده.

در این ضوابط این گونه آمده که مصارف کشاورزی با توجه به حجم زیاد مورد نیاز، به عنوان یکی از مصارف اصلی پساب‌ها و آب‌های برگشتی محسوب می‌شود. از بین منابع مختلف پساب‌ها و منابع برگشتی، فاضلاب‌های خانگی به خاطر حجم زیاد و کیفیت مناسبتر بعد از طی مراحل تصفیه برای مصارف کشاورزی از اولویت بیشتری برخوردار هستند. در استفاده از پساب‌های خانگی برای مصارف زراعی توجه به خواص بهداشتی از جمله کلی‌فرم، فکال کلی‌فرم و تخم انگل‌های نماتودی از اهمیت بالایی برخوردار بوده و از عوامل محدودیت زا در انتخاب الگوی کشت محسوب می‌شوند.

پساب‌های صنعتی به دلیل حجم کم، پراکندگی و کیفیت متنوع و دارا بودن ترکیبات مختلف از جمله فلزات سنگین و ترکیبات شیمیایی، برای مصارف کشاورزی در اولویت آخر هستند. از بین پساب‌های صنعتی، پساب‌های مربوط به صنایع غذایی از ویژگی‌های کیفی مناسب‌تری برای مصارف کشاورزی برخوردار هستند. در صورت استفاده از این پساب‌ها برای مصارف زراعی توجه به غلظت فلزات سنگین، هدایت الکتریکی، ترکیبات شیمیایی آلی و معدنی ضروری بوده و نیاز به رعایت ملاحظات زیست محیطی شدیدتری خواهند بود.

تغذیه مصنوعی، به ویژه در فصول غیر زراعی از اهمیت خاصی در بهره‌برداری از پساب‌ها و آب‌های برگشتی برخوردار است. در استفاده از این منابع برای تغذیه مصنوعی توجه به کیفیت آب، به ویژه ترکیبات محلول از جمله نیترات و سموم از اهمیت خاصی برخوردار است. این ترکیبات به واسطه حلالیت در آب قادر به نفوذ به آبخوان و تهدید کیفی آن هستند. مواد غیرمحلول در لایه‌های خاک فیلتر شده و قادر به نفوذ به آبخوان نیست. ذرات معلق و قابل ته‌نشین از شاخص‌های مهم دیگری است که با ته‌نشینی و ایجاد گرفتگی در خلل و فرج خاک باعث کاهش کارایی این روش می‌شود.

از بین منابع اصلی پساب‌ها و آب‌های برگشتی استفاده از فاضلاب‌های تصفیه شده خانگی برای تغذیه مصنوعی به ویژه در فصول غیر زراعی مقدور بوده و در این زمینه، توجه به غلظت عناصر مغذی و مواد آلی محلول از ملاحظات و محدودیت‌های مهم به شمار می‌رود.

در زمینه زه‌آب‌های کشاورزی مهمترین عامل محدودیت‌زا، هدایت الکتریکی بالا، وجود سموم و علفکش‌ها و در درجه بعدی عناصر مغذی است. به همین دلیل استفاده از این منابع برای تغذیه مصنوعی در اولویت نبوده و در صورت الزام در استفاده، ملاحظات زیست محیطی شدید و پایش کیفی آبخوان از نظر عناصر مغذی، هدایت الکتریکی و سموم ضروری است.

از نظر کیفی عامل مهم محدودیت‌زا در استفاده از فاضلاب‌های تصفیه شده برای آبیاری فضای سبز، استاندارد بهداشتی آن است که نیاز به کیفیت بالایی از نظر کلی‌فرم، فکال کلی‌فرم و تخم انگل “نماتود” دارد. این مسایل تا حد زیادی در آبیاری فضای سبز و جنگل‌کاری‌های بیرون شهر کمرنگ‌تر می‌شود. با توجه به اینکه اراضی زراعی در خارج از شهر متمرکز بوده و فاصله نسبتا زیادی با شهر دارد، استفاده از زه‌آب‌های کشاورزی برای فضای سبز با مشکل مواجه بوده ولی امکان استفاده از این منابع در جنگل‌کاری و احداث کمربند سبز حاشیه شهرها وجود دارد.

با توجه به کیفیت پساب‌ها و آب‌های برگشتی و ماهیت مصارف تفرجی، مهمترین شاخص‌های محدودیت‌زا، شاخص‌های میکروبی، میزان جلبک و اکسیژن محلول و وضعیت ظاهری آب (طعم، بو و رنگ) است. شاخص‌های میکربی که به طور معمول در کشورهای دیگر برای کیفیت آب تفرجی پیشنهاد شده است، پارامترهای کلی‌فرم کل، کلی‌فرم مدفوعی، اشرشیاکلی و انتراکوکی است که در چند سال اخیر دو مورد آخر یعنی اشریشیا و انتراکوکی بیشتر مورد توجه قرار گرفته‌اند. با توجه به محدودیت‌های کیفی در این مصارف امکان استفاده از زه‌آب‌های زراعی و فاضلاب‌های تصفیه شده شهری و صنعتی مقدور نیست.

انتهای پیام