سایت خبری تحلیلی کسب و کار استارت آپ | کارآفرینی | دانش بنیان | اقتصاد
شایلی قرائی
به گزارش کسب و کار نیوز، دولت نیز در اتخاذ تصمیمات کلان درباره مناطق آزاد ضعیف عمل کرده و تا به امروز برای بازگشت آن به مسیر خود، تلاشی از خود نشان نداده است.
مناطق آزاد به عنوان اصلی‌ترین مراکز ارزآوری در تمام کشورها از اهمیت ویژه‌ای برخوردارند، اما در کشور ما این رویه برعکس شده و واردات به جای صادرات در حال خارج کردن ارز از کشور است.
کشورهای در حال توسعه‌ای چون کره‌جنوبی، تایوان، سنگاپور، هنگ‌کنگ و… با تمرکز بر اهداف اصلی تاسیس مناطق آزاد به توسعه اقتصادی دست یافته و با تامین سرمایه، نیروی انسانی ماهر، استفاده از فناوری‌های نوین، همسو با تحولات اجتماعی و فرهنگی با کاهش هزینه تولید و ارتقای کیفیت تولیدات در قیاس با تولیدات دیگر کشورها به توسعه پایدار دست پیدا کرده‌اند.
محمدرضا پورابراهیمی، رئیس کمیسیون اقتصادی مجلس ضمن تاکید بر این نکته که مناطق آزاد به اهداف خود دست پیدا نکرده‌اند، گفت: مناطق آزاد باید تبدیل به سکوی صادرات می‌شد، اما به جای آن به محل دپوی واردات تبدیلشد.
قرار بود در این مناطق، سرمایه‌گذاری خارجی جذب شود، اما بیشتر به سمت جذب سرمایه‌گذاری داخلی حرکت می‌کنند و همچنین قرار بود از طریق این مناطق، واردات کاهش یافته و تولید داخلی افزایش یابد، اما واردات تبدیل به منبع درآمد مناطق آزاد شد و تمام اینها باعث ایجاد اشکالات جدی در عملکرد مناطق آزاد شدند.
در همین رابطه نایب‌رئیس هیات‌مدیره اتحادیه تولید و صادرات نساجی و پوشاک ایران در نامه‌ای به دبیر و اعضای محترم شورای نگهبان نوشت: صنعت پوشاک و زنجیره تامین آن صدمات زیادی از ناحیه قاچاق و واردات بی‌رویه غیرقانونی متحمل شده است.
واردات بی‌رویه پوشاک که عمدتا بدون پرداخت عوارض ورودی و مالیات‌های مربوط صورت می‌گیرد، موجب ایجاد شرایط نابرابر برای صنعت پوشاک کشور شده و عملا امکان رقابت عادلانه و برابر را با رقبای خارجی دشوار کرده است.
صنعت پوشاک و زنجیره تامین آن صدمات زیادی از ناحیه قاچاق و واردات بی‌رویه غیرقانونی متحمل شده است. متاسفانه بخش قابل توجهی از این واردات از طریق مناطق آزاد با ظاهری قانونی صورت می‌پذیرد که نتیجه‌ای جز تضعیف صنایع ملی و تولیدکننده داخلی را به همراه ندارد.
این نوع عملکرد مناطق آزاد قطعا با ۴ هدف اصلی مندرج در بند ۱۱ سیاست‌های کلی اقتصاد مقاومتی یعنی انتقال فناوری‌های پیشرفته، گسترش و تسهیل تولید، صادرات کالا و خدمات و تامین نیازهای ضروری و منابع مالی از خارج، مغایرت دارد؛ به‌گونه‌ای که مطابق آمار منتشرشده، با وجود اعطای انواع معافیت‌ها و امتیازات به این مناطق، واردات کالا به محدوده منطقه آزاد بیش از ۴ برابر صادرات آنهاست، کمتر از ۲ درصد صادرات کشور از طریق مناطق آزاد صورت می‌پذیرد، تنها حدود ۵ درصد سرمایه‌گذاری مستقیم خارجی در محدوده مناطق آزاد جذب شده، سالانه بیش از ۶۰۰ میلیون دلار کالای نهایی خارجی در پاساژها و غرفه‌های تجاری مناطق به فروش می‌رسد و متاسفانه آمار مشخص و شفافی از تولید و انتقال فناوری در این مناطق وجودندارد.
اهداف راه اندازی مناطق آزاد تحقق پیدا نکرد
آرمان حاجیان‌فرد، کارشناس مسائل اقتصادی
اهدافی که برای راه‌اندازی مناطق آزاد در ابتدای آن در نظر گرفته شد برای افزایش صادرات و ارزآوری بوده است که امروز خلاف آن را شاهد هستیم و گویی این مناطق برای واردات راه‌اندازی شده و باید ارز را از کشور خارج کنند. در حال حاضر به دلیل سوءمدیریتی که در کشور داریم این مناطق هم این تاثیرپذیری گرفته‌اند و سوءمدیریت و انحراف از راهبردهای اصلی و اقتصادی موجب شده این مناطق در این برهه زمانی که مشکلات ارزی کشور را تهدید می‌کند منابعی برای خروج ارز به شمار بروند. در حال حاضر مناطق آزاد باید با توجه به پتانسیلی که دارند کمک اقتصادی و ارزی به کشور داشته باشند نه اینکه خود منبع مشکلات و بحران‌های اقتصادی داخلی از جمله بحران ارزی، بحران کاهش ارزش پول ملی، بحران اشتغال، بحران واردات بی‌رویه کالاهای مصرفی، بحران قاچاق کالا و… شوند.
دولت در اخذ سیاست‌های کلان در رابطه با این مناطق ضعیف عمل کرده و جذب سرمایه‌گذار نیز به اولویت دوم پس از واردات تبدیل شده که تاثیرات منفی بسیار زیادی بر تولید داخلی و توسعه آن گذاشته است. مناطق آزاد به جای واردات و فروش کالا باید در جذب سرمایه‌گذار کوشا باشند تا تولید داخلی را بالا بکشند نه اینکه ارز را از کشور خارج کنند و با فروش و واردات انبوه و بی‌رویه ارزی را که در کشور این اوضاع برایش پیش آمده از کشور خارج کنند. گسترش و تسهیل صادرات به منظور ارزآوری و رساندن تولید باکیفیت ایرانی به دست جهان هدف راه‌اندازی مناطق آزاد بوده که به طور کلی این هدف به دست فراموشی سپرده شده است. مناطق آزاد در دیگر کشورها شاهراه اصلی جذب سرمایه‌های خارجی است، در حالی که در ایران ما مناطق آزاد را راه‌اندازی کرده‌ایم تا سرمایه و ارز را از کشور خارج و کالاهای خارجی را به بازار ایران هدایت کنند تا تولید داخلی را منزوی و ورشکست کنند.
با این حجم از واردات ایران اشتغالزایی را نیز در این مناطق از دست داده، چراکه هدف اشتغالزایی را نیز در ابتدای راه‌اندازی این مناطق برای آن تعریف کرده‌اند. مناطق آزاد با هدف ایجاد اشتغال مولد، افزایش تولید و صادرات کالاهای صنعتی و تبدیلی، افزایش رشد و توسعه اقتصادی، تسریع در انجام امور زیربنایی و انتقال فناوری‌های پیشرفته تاسیس شدند اما به هیچ کدام از این اهداف نرسیده‌اند و نتوانستند اقتصاد را نجات دهند. این مناطق باید منجیان اقتصاد ایران می‌شدند که امروز تنها هدف‌شان درآمدزایی از واردات و فروش کالا در پاساژها و مراکز تجاری‌شان است.
