“لونا”؛ ابزار شوروی برای جبران عقب‌ماندگی در برابر غرب

به گزارش کسب و کار نیوز، این حادثه اگر امروز اتفاق بیفتد از آن به عنوان یک شکست یاد می‌شود اما در آن روزگار که دانش بشر در زمینه فناوری فضایی تنها در حد “نظریه” هم تکامل کافی نیافته بود، این که دستگاهی به فضا پرتاب شود، به سرعت دوم کیهانی یعنی ۱۱.۲ در ثانیه برسد و از آن مهمتر بتواند خود را به مقصد و محل معینی در فضا برساند امری شگفت انگیز بود. به همین دلیل بعد از سقوط لونا-۲ بر سطح ماه، “ورنر فون براون” طراح ارشد سابق موشک های V-۲ آلمان و رئیس برنامه فضایی آمریکا به صراحت گفت: “روسیه در زمینه‌های فضایی به مراتب از آمریکا فراتر رفته است و هیچ پولی نمی‌تواند زمان از دست رفته را خریداری کند …”
آغاز ماجرا
به دنبال موفقیت‌های مهمی مانند پرتاب نخستین ماهواره و نخستین موجود زنده به فضا در اواخر سال ۱۹۵۷، “نیکیتا خروشچف” رهبر آن دوران شوروی در مهمانی سال نو با کارشناسان فضایی از دانشمندان این کشور خواست یک برنامه جنجالی را ترتیب دهند و گفت مثلا پرچم اتحاد جماهیر شوروی را به ماه برسانند. پرتاب کاوشگری به سوی ماه مستلزم داشتن موشکی نیرومندتر از ماهواره بر های موجود بود زیرا باید توانایی رسیدن از سرعت اول کیهانی (۷.۹ در ثانیه) به سرعت دوم کیهانی (۱۱.۲ در ثانیه) را می‌داشت. برای رسیدن به این مقصد بر پایه موشکی که برای پرتاب ماهواره “اسپوتنیک-۱ “بکار برده بودند، با اضافه کردن طبقه، بالابر جدیدی ساختند که آن را ” لونا ۸ک۷۲” نامگذاری کردند. این موشک بعد از چند آزمایش و پرتاب ناموفق سرانجام توانست توانایی خود را با پرتاب لونا-۱ و دستیابی به سرعت دوم کیهانی در ژانویه ۱۹۵۹نشان دهد.

گرچه لونا-۱ نتوانست به ماه برسد اما پرتاب لونا-۲ به خواسته خروشچف جامه عمل پوشاند.

در ۱۲ سپتامبر ۱۹۵۹، کاوشگر “لونا ۲” از پایگاه پرتاب‌های فضایی “تیوراتام”، واقع در قزاقستان شوروی زمین را ترک کرد و راهی سطح ماه شد. پرتاب لونا قرار بود در ۹ سپتامبر اتفاق بیفتد اما نقص فنی در روشن شدن یکی از موتورها باعث شد پرتاب به مدت سه روز جهت تعمیر و تعویض یکی از موشک‌های تقویتی به تعویق بیفتد.

لونا-۲ نتوانست آرام فرود آید و ۵/۳۳ ساعت پس از پرتاب، در یک درجه غربی و ۳۰ درجه شمالی شرق دریای رگبارها، نزدیک دهانه‌های ارشمیدس، اوتلیکوس و آریستید بر سطح ماه سقوط کرد. همراه با لونا-۲ کره‌ای فلزی که طرح‌های پنج‌ضلعی روی سطح آن بود نیز به ماه رسید. روی هر یک از این پنج ‌ضلعی‌ها نشان شوروی یعنی حروف СССР (به زبان روسی مخفف اتحاد جماهیر شوروی سوسیالیستی) و تاریخ فرود حکاکی شده بود.

البته لونا-۲ قبل از سقوط هم برنامه جالبی را به نمایش گذاشت. این کاوشگر پس از جدایی قسمت سوم موشک خود و قبل از سقوط، دود نارنجی رنگی ناشی از خروج گاز سدیم را ایجاد کرد که نخستین دنباله دار مصنوعی را در فضا بوجود آورد. آزاد شدن این گاز در فضا ضمن آن که به دانشمندان اجازه داد فرایند آزادسازی و تغییرات آن در فضا را بسنجند برای مشاهده و نظارت بر موقعیت و وضعیت کاوشگر هم بود.

این دنباله در ساعت ۲۱ و ۳۹ دقیقه ۴۲ ثانیه روز ۱۲ سپتامبر (به وقت مسکو) بوجود آمد. یک نقطه نورانی که به سرعت در حال افزایش بود ظاهر و شروع به رشد شدید کرد.

نقطه روشن سپس یک حلقه مبهم و در انتها به ابری با قطر حدود ۶۵۰ کیلومتر تبدیل شد. میزان توسعه تقریبا یک کیلومتر در ثانیه بود. مشاهده با ابزارهای اپتیک این ستاره دنباله دار مصنوعی همراه با روش‌های رادیویی امکان تعیین دقت بالای موشک و تعیین مسیر پرواز دقیق‌تر به ماه را فراهم کرد.

گرچه نمیتوان لونا-۲ را یک ماموریت موفقیت آمیز برشمرد اما این سفینه و اطلاعات ارسالی توسط لونا-۲ نشان داد که ماه دارای میدان مغناطیسی قابل توجهی نیست و کمربند تشعشعی نیز ندارد. لونا ۲ در حین گذر از کمربند وان آلن تغییرات وابسته به زمان در شار الکترون‌ها و طیف انرژی در این کمربند را اندازه‌گیری و اثبات کرد.

لونا ۲ در شوروی و جهان به عنوان ابزاری تبلیغاتی مورد استفاده قرار گرفت. اسپوتنیک‌ها و لوناها در سرزمین شوراها میتوانست تبلیغات غرب مبنی بر داشتن خودروهای بهتر، یخچال و فریزر، تلویزیون رنگی و خانه‌های شیک را خنثی کند. البته از سوی دیگر عامل محرکی شد که زمامداران آمریکا را به فکر جبران بیندازد و لبه تیغه جنگ سرد را تیزتر کند.

نیکیتا خروشچف در ۱۵ سپتامبر ۱۹۵۹ در حرکتی تبلیغاتی، یک کپی کره منقش به نام و پرچم شوروی که توسط لونا-۲ به ماه برده شده بود را به دوایت آیزنهاور رئیس جمهور وقت آمریکا هدیه داد که هم اکنون در موزه‌ای در ایالت کانزاس نگهداری می‌شود.

انتهای پیام