هنر نزد ایرانیان بود و بس! + تصاویر

 تولیدات صنایع دستی مازندران بدون آنکه تبلیغی برایش شود و بدون نام و نشان توسط بازاریان منطقه خریداری و به مشتریان بین المللی فروخته می‌شود و از آن طرف برای صنایع دستی چینی‌ها تبلیغ می‌شود و آن را به خورد ما می‌دهند اما دریافتن علتش خیلی پیچیده نیست؛ نبود مراکز دائمی عرضه صنایع دستی هنرمندان استان و برگزار نشدن دوره‌های آموزش کاربردی و به روز برای شکوفایی هنر تجربی تولیدکنندگان باعث شده نه محصولات صنایع دستی شناخته شود و نه هنر تجربی هنرمندان شکوفا و به روز شود، بنابراین تنظیم برنامه مدون برای گسترش روزافزون این محصولات ایرانی، تضمین شغلی پایدار با ایجاد بازارهای متنوع عرضه صنایع دستی، پرداخت تسهیلات کم بهره به علاقه مندان و شاغلان این حرف، ایجاد کارگاه های آموزشی صنایع دستی و تربیت نیروی جوان زیرنظر اساتید معتبر و مجرب سبب شکوفایی این بخش می‌شود.

شبنم فتاح پور، فعال حوزه صنایع دستی  و مدیر کارگاه فنی و هنری خلاقیت طوبی در گفت وگو با ایسنا با اشاره به ظرفیت بانوان در حوزه صنایع دستی اظهار کرد: متاسفانه بستر مناسبی برای عرضه این محصولات فراهم نیست اما در برخی شهرهای گردشگرپذیر نظیر ماسوله و رامسر این حرفه یکی از پردرآمدترین حِرفه نزد بانوان و فروشندگان صنایع دستی است.

وی از آموزش، تبلیغ و ترویج به عنوان حلقه‌های مفقوده صنایع دستی در ایران نام برد و افزود: در صورتی که بانوان ایرانی با صنایع دستی مانوس شوند، می‌توانند بسیاری از نیازهای خانواری خود را برطرف کنند؛ در این صورت یک بانوی هنرمند هرگز در اقتصاد خانوار دچار مشکل نخواهد شد.

فتاح پور با بیان اینکه هزینه آموزش و ایجاد شغل در این بخش ناچیز و غیرقابل مقایسه با اشتغالزایی در بخش های دیگر است، تاکید کرد: بسیاری از صنایع دستی در منطقه شمال کشور مربوط به حوزه بافندگی بوده که تامین سرمایه اولیه آن به راحتی مقدور است.

این بانوی کار آفرین و هنرمند از کیفیت بالا و قیمت مناسب صنایع دستی به عنوان مزیت این بخش نام برد و تصریح کرد: بسیاری از محصولات بافندگی شمال کشور در سطوح بالای کیفی تولید می‌شود و حتی قابل رقابت با برندهای مطرح دنیا است. بسیاری از بازاریان بزرگ منطقه و کشور با خریداری این محصولات از منازل و بانوان هنرمند و نصب برچسب خارجی روی آن، صنایع دستی را با قیمت های بالایی در بازار به نام اجناس خارجی عرضه می‌کنند.

وی، عمده خریداران محصولات صنایع دستی را افراد غیر بومی دانست و خاطرنشان کرد: بسیاری از بانوانی که به صورت محدود در خانه مشغول این حرفه هستند، مشتریانی ثابت و حتی بین المللی داشته و توانستند با اندک تولیدات زمینه فعالیت خود را گسترش دهند.

انتقاد از مدرک گرایی در برگزاری دوره‌های آموزش صنایع دستی در مراکز فنی و حرفه‌ای

مدیر و مدرس کارگاه خلاقیت طوبی ضمن انتقاد از نحوه فعالیت های آموزشی ادارات فنی و حرفه‌ای به مدرک گرایی در این کلاس‌ها اشاره و تاکید کرد: آموزش های مدرسان مجموعه کلاس های فنی و حرفه‌ای شهرستان‌ها جنبه کاربردی ناچیزی داشته و هنرجویان تنها به دنبال کسب مدرک هستند.

فتاح پور از تنوع کلاس‌های فنی حرفه‌ای برای بانوان در حد حِرف و مشاغل روز مانند آموزش آرایشگری و گل‌سازی نام برد و خاطرنشان کرد: جامعه و جوانان ما بیشتر از اینکه به این مشاغل نیاز داشته باشند باید آموزش‌های مربوط به صنایع دستی را دیده و ضمن آشنایی با این مشاغل پردرآمد با فرهنگ و تاریخ خود آشنا شوند.

وی حوصله بانوان خانه دار شرکت کننده در کلاس های فنی و حرفه ای را خارج از محدوده کلاس، توصیف و تصریح کرد: بسیاری از این بانوان مهارت هایی بیشتر از مربیان خود دارند که نیاز به تجلی آنها ضروری است و باید آموزش های صنایع دستی با محوریت شاغل کردن بانوان خانه دار و سرپرست خانوار در اولویت طرح آموزشی باشد.

*فقدان جایگاه دائمی عرضه محصولات صنایع دستی

فتاح پور، نبود غرفه های ثابت برای عرضه صنایع دستی در بسیاری از شهرهای مازندران را از دلایل کمرنگ شدن و عدم تمایل کارآفرینان این حوزه دانست و تصریح کرد: اگر مکان دائمی برای ارائه و فروش محصولات خانگی و صنایع دستی در تمام شهرهای استان وجود داشته باشد، قطعا جایگاه صنایع دستی استان چیزی فراتر از وضعیت کنونی آن خواهد بود.

مدیر کارگاه فنی و هنری خلاقیت طوبی در شهر خرم آباد تنکابن با اشاره به مشکلات این شهر در جذب گردشگر گفت: حضور گردشگر در یک منطقه، رابطه مستقیم با فروش محصولات خانگی و صنایع دستی آن منطقه داشته و استقبال گردشگران برای خرید، عاملی انگیزشی برای تولید صنایع دستی به شمار می‌رود.

وی با اشاره به ظرفیت ها و نعمت های خدادادی بی ‎ نظیر شمال کشور که خاستگاه گردشگران است، اظهار کرد: شهرداری ها، دهیاری ها و متولیان امر می توانند با استقرار غرفه های دائمی در مسیر چشم اندازها، مناطق گردشگری، آثار تاریخی و مسیرهای پرتردد کمک شایانی به کارگران و کارآفرینان حوزه صنایع دستی کنند.

فتاح پور، کمک به عرضه محصولات صنایع دستی، اشاعه فرهنگ، آداب و رسوم و معرفی تاریخ کهن منطقه را مزایای احداث غرفه‌های دائمی صنایع دستی برشمرد و افزود: ایجاد انگیزه در بانوان شاغل در این بخش و حضور بیشتر و مستمر گردشگران از دیگر فواید احداث مراکز دائمی صنایع دستی است.

وی ضمن یادآوری ظرفیت های بسیار بالای صنایع دستی تصریح کرد: با نگاهی به گذشته و مرور خاطرات خانوادگی تک تک ایرانیان حضور و رسوخ صنایع دستی کاملا قابل لمس بوده و ما باید با زنده کردن آئین ها و سنت های پیشنیان خود ضمن انتقال آموزش صنایع دستی، سبب ماندگاری فرهنگ و تاریخ سرزمین خود باشیم.

واردات بی رویه محصولات صنایع دستی از چین

محمدرضا اورمزدی کارشناس ارشد گردشگری در گفت و گو با ایسنا، واردات بی رویه از چین و کشورهای دیگر را ضربه بزرگی به حوزه صنایع دستی ایران دانست و تاکید کرد: متاسفانه صنایع دستی در ایران به دلیل رویکردهای غلط متولیان امر در ورطه فراموشی بوده و آینده ای مبهم پیش رو دارد.

وی، گردشگری و اقتصاد را همانند تار و پود در هم تنیده توصیف کرد و افزود: صنایع دستی به عنوان یکی از جنبه ها و جاذبه های گردشگری نیازمند به بازار بوده و اقتصاد گردشگری در این بخش باید در اولویت صنعت توریسم قرار گیرد.

استاد دانشگاه آزاد تنکابن، مشکلات شاغلان حوزه صنایع دستی را در چندین جنبه مورد بررسی قرار داد و یادآور شد: نبود بیمه مناسب برای صنعتگران در این بخش، آینده مبهم شغلی برای فعالان، کمبود استادکاران، قطع شدن زنجیره انتقال و آموزش صنایع دستی به نسل بعد به دلایل مختلف و کمرنگ شدن پیروی از آداب و سنن بومی و محلی چالش‌های حوزه صنایع دستی کشور است.

اورمزدی با بیان برخی صنایع دستی فراموش شده مانند گلیم بافی، چادرشب بافی، ساخت کالاهایی با پوست حیوانات اهلی، نمدمالی و غیره تصریح کرد: کمبود افرادی که امروزه مهارت های لازم در این حوزه آموزش و انتقال این هنرها به نسل بعدی را داشته باشند به شدت محسوس است.

این محقق و پژوهشگر حوزه گردشگری، احیای صنایع دستی را زنده کردن سنت‌ها و معرفی آداب و رسوم و فرهنگ مناطق قلمداد کرد و گفت: بازاریابی در حوزه صنایع دستی یکی از مشکلات دیگر این بخش است که با رفع کردن آن می‌توان با ایجاد تمایل در فعالان این حوزه زمینه شکوفایی صنایع دستی را به وجود آورد.

اورمزدی، بسته بندی های نامناسب برای صادرات صنایع دستی و مبحث “برندینگ” را از دیگر چالش های صنایع دستی برشمرد و اظهار کرد: برخی صنایع دستی ایران مانند خاتم کاری اصفهان، فرش تبریز و غیره هم اکنون حرف اول را در دنیا زده و بسیاری از محصولات صنایع دستی متنوع اقوام ایرانی به دلیل قابلیت های منحصر به فرد و کیفیت مثال زدنی پتانسیل بالای برای تبدیل شدن به یک برند ملی را دارند.متاسفانه ما در بخش معرفی صنایع دستی چالش های متعددی داریم که باید با توجه به محصولات بسیار ارزشمند موجود در جغرافیای ایران برای هر کدام شیوه مناسبی را جهت معرفی به بازارهای جهانی ارائه کنیم.

لزوم حضور مستمر فروشندگان صنایع دستی در نمایشگاه های داخلی و خارجی

اورمزدی حضور مستمر تولیدات صنایع دستی مرغوب و اصیل ایرانی در نمایشگاه های داخلی و خارجی را راهی برای درآمدزایی در حوزه عنوان و تصریح کرد: علاوه بر درآمدزایی، عرضه این محصولات نشانگر تاریخ و تمدن کهن ایرانی بوده و فرهنگ و آداب ملی و میهنی ایرانیان را به دیگر کشورهای جهان دیکته خواهد کرد.

استاد گردشگری دانشگاه آزاد تنکابن صِرف حضور در نمایشگاه را موثر ندانست و خاطرنشان کرد: بازخورد و اهداف شرکت در نمایشگاه ها مهم تر از حضور در آن بوده و باید بررسی کرد که آیا شرکت در این عرصه توانسته به صنایع دستی کمک کند یا خیر که در نهایت بتوانیم به شکوفایی و رونق اقتصاد این صنایع ارزشمند برسیم.

*بازارداری مهم تر از بازاریابی

اورمزدی ماندگاری در بازار و جایگاه ثابت فروش برای عرضه صنایع دستی در بازار داخل و خارج را بسیار مهم تر از بازاریابی دانست و خاطرنشان کرد: بازاریابی، بازارسازی و بازارداری راه های ارتقاء اقتصاد این بخش است اما متاسفانه ما در هیچ کدام از این زمینه ها موفق عمل نکردیم.

محقق، پژوهشگر و استاد گردشگری دانشگاه، صنایع دستی ایران را برگرفته از طبیعت معرفی کرد و یادآور شد: صنایع دستی ایران همانند معماری اصیل ایرانی الهام گرفته از طبیعت و ناتورالیسم بوده و وابستگی محکمی با عناصر طبیعی و فرهنگ فولکلور ایران دارد.

اورمزدی با بیان اینکه صنایع دستی هر منطقه برگرفته از مواد موجود در همان منطقه است اظهار کرد: در تمام کشور پهناور ایران صنایع دستی بر گرفته از طبیعت و نمادی از اتصال و احترام به محیط زیست و فرهنگ اصیل ایرانی است. به عنوان مثال  سیاه چادرهای عشایر استان لرستان بافته شده از موی بز و حصیربافی استان های شمالی نیز برگرفته از گیاهان بومی مناطق بوده که این صنایع را دارای قابلیت بالای سازگاری با محیط زیست کرده است.

  استاد دانشگاه آزاد تنکابن با اشاره به شعار امسال که حمایت از کالای ایرانی است گفت: هیچ کالای تولیدی کشور اصیل تر از صنایع دستی ایرانی نیست و لزوم حمایت از این کالای ۱۰۰ درصد ایرانی باید در اولویت کاری مسئولان قرار گیرد.

صنایع دستی، بخشی مهجور در سازمان میراث فرهنگی

وی، حمایت همه جانبه تمامی دستگاه ها و نهادهای کشور از صنایع دستی را خواستار شد و اضافه کرد: متاسفانه صنایع دستی بخشی مهجور در سازمان میراث فرهنگی است که باید بیشتر مورد توجه قرار گیرد.

اورمزدی، توجه و حمایت از صنعتگران و فعالان این حوزه را جز اولین اقدامات برای توسعه و تعالی صنایع دستی برشمرد و گفت: تنظیم برنامه مدون برای گسترش روزافزون این محصولات ایرانی، تضمین شغلی پایدار با ایجاد بازارهای متنوع عرضه صنایع دستی، پرداخت تسهیلات کم بهره به علاقه مندان و شاغلان این حرف، ایجاد کارگاه های آموزشی صنایع دستی و تربیت نیروی جوان زیرنظر اساتید معتبر و مجرب سبب شکوفایی این بخش می شود.

وی با اشاره به اینکه برنامه ریزی در این حوزه نیازمند ورود دستگاه های متنوعی نظیر وزارت اقتصاد و دارایی، وزارت امورخارجه، سازمان گردشگری و غیره است، تصریح کرد: برای ایجاد و ارتقای این بخش در عرصه داخلی و بین المللی نیازمند حضور و هم افزایی دستگاه های اجرایی امری ضروری هستیم.

محقق، پژوهشگر و استاد گردشگری دانشگاه با تصریح اینکه صنایع دستی می تواند معرف ایران به دنیا باشد، گفت: صنایع دستی قابلیت توسعه و شکوفایی اقتصاد و توریسم ایران را دارد و این هنر کهن در واقع هویت ایرانی را نشان میدهد.

اورمزدی با اشاره به مصرعی از شاعر سخن سرای ایران حکیم ابوالقاسم فردوسی که گفت “هنر نیز ز ایرانیانست و بس” خاطرنشان کرد: اثبات حقانیت این گفتار امروز تنها از معبر صنایع دستی میسر است و صنایع دستی در واقع کالایی با اصالت، هنری شگرف و یادگاری ارزشمند از تاریخ و فرهنگ و تمدن ملت ایران بوده که لزوم توجه به آن در این برهه بسیار سرنوشت ساز است.

گزارش از نوید ساداتی خبرنگار ایسنا

انتهای پیام