موج تورمی نقدینگی ویرانگر

گروه بانک، بیمه و بورس

طبق بررسی‌های موجود، با وجود اینکه سیاست‌های ارزی غلط و ناتوانی در مدیریت منابع ارزی باعث افزایش بی‌رویه نرخ ارز شد، اما در طرف مقابل سهم نقدینگی نیز در این افزایش کم نبود. به اعتقاد کارشناسان، پس از آنکه اعتماد به شبکه بانکی برای سپرده‌گذاری کاهش پیدا کرد و سپرده‌گذاران دیگر بانک‌ها را محل امنی برای رسیدن به سودهای کلان نمی‌دیدند، استقبال سایر بازارها از جمله بازار ارز از نقدینگی سرگردان زیاد شد و با توجه به افزایش و التهاب زیاد بازار ارز بخش بزرگی از سرمایه‌های خرد به این سو رفت.
برخی از کارشناسان نیز با اشاره به سیاست‌های غلط اقتصادی و عدم شفافیت، منشأ اصلی التهابات بازار را نه نقدینگی، بلکه همین سیاست‌ها و اقدامات نادرست تعبیر می‌کنند. به همین دلیل از نظر آنها نقدینگی به تنهایی نمی‌تواند عاملی برای بر هم زدن بازارها باشد.
با این حال رشد فزاینده نقدینگی بسیاری را نسبت به آینده بازار ارز بدبین کرده است. برخی از کارشناسان با خوش‌بینی نسبت به آینده بازار سرمایه، رسالت بورس در جذب این نقدینگی را امری غیرقابل انکار می‌دانند و از نظر آنها با ورود نقدینگی به بورس می‌توان به آرامش بازار ارز اطمینان داد.
براساس آمارهای منتشرشده، بانک مرکزی حجم نقدینگی در تیرماه سال جاری را بیش از هزار و ۶۰۲ هزار میلیارد تومان اعلام کرد که نسبت به مدت مشابه سال قبل ۲۰٫۱ درصد افزایش نشان می‌دهد.
حجم نقدینگی نسبت به اسفندماه سال گذشته ۴٫۷ درصد و نسبت به مدت مشابه سال قبل (تیر ۹۷ نسبت به تیر ۹۶)، ۲۰٫۱ درصد افزایش نشان می‌دهد.
به گزارش تسنیم، حجم پول در این دوره ۲۱۴۹٫۱ هزار میلیارد ریال با ۳۴٫۷ درصد افزایش نسبت به تیر ماه سال قبل بوده و حجم شبه‌پول نیز با ۱۸٫۱ درصد رشد، ۱۳۸۷۳٫۴ هزار میلیارد ریال است.

ضرورت جایگزینی پرداخت‌های نقدی با غیرنقدی
اصغر مشبکی، کارشناس اقتصادی در این خصوص به «کسب‌وکار» توضیح می‌دهد: با رشدی که نقدینگی از سال گذشته تا به امروز داشته، پیش‌بینی می‌شود رشد نقدینگی از این بیشتر هم بشود، اما دولت و نهادهای نظارتی با چند ترفند می‌توانند تاثیر آن بر بازارهای مالی به‌ویژه بازار ارز را کم کنند. یکی از روش‌ها استفاده از بورس برای کنترل نقدینگی و جذب آن به شرکت‌های بورسی است.
وی با اشاره به اینکه افزایش پرداخت‌های حقوق کارکنان دولتی و همچنین افزایش حقوق به رشد هرچه بیشتر این نقدینگی دامن می‌زند، می‌افزاید: دولت باید از این پس جلوی تزریق نقدینگی به بازارها از طریق برخی سیاست‌ها را بگیرد. برای مثال بهتر است پرداخت‌های غیرنقدی به مردم در طرح حمایت از اقشار ضعیف جای پرداخت‌های نقدی را بگیرد. همچنین لازم است بخشی از این نقدینگی با توجه به ظرفیتی که بورس دارد، به این سمت و به طرف شرکت‌های بورسی روانه شود. با توجه به نیازی که این شرکت‌ها به تامین مالی دارند، هدایت نقدینگی به بورس مانع از خیلی از مشکلات حاصل از رشد نقدینگی می‌شود.

اعتمادسازی بورس برای جذب نقدینگی
وی با اشاره به رسالت بورس در جذب نقدینگی و کنترل آن، می‌افزاید: ارائه اطلاعات درست، شفافیت بیشتر و اعتمادسازی به بورس می‌تواند بخشی از سرمایه‌های خرد و کلان را به این سو بیاورد. اقدام دیگر که البته باید ازسوی بانک مرکزی انجام شود، انجام پرداخت‌ها از طریق اسناد اعتباری است که استفاده از اسکناس را که خود به نقدینگی دامن می‌زند، کمتر می‌کند. با این حال اگر داد و ستد ارز در بازار ثانویه رونق گرفته و همچنین روند عرضه ارز در این بازار سرعت بیشتری بگیرد، احتمال اینکه تا پایان سال بازار ارز با وجود رشد نقدینگی دچار التهاب نشود، هست. بنابراین از یک زاویه دیگر چرخه معاملات در بازار ثانویه روی بازار ارز تاثیرگذار است و تاثیر منفی رشد نقدینگی بر این بازار را کم می‌کند.