مرگ موسس شبکه حقانی و آینده افغانستان

به گزارش کسب و کار نیوز، روزنامه نیویورک‌تایمز در تحلیلی درباره مرگ جلال‌الدین حقانی، بنیانگذار شبکه حقانی می‌نویسد: گروه طالبان روز سه‌شنبه در بیانیه‌ای اعلام کرد که بنیانگذار شبکه حقانی درگذشته است اما جزئیاتی درباره زمان مرگ وی منتشر نکرد.

او که در دهه ۷۰ زندگی خود به سر می‌برد بسیار بیمار بود اما همچنان و با وجود بیماری نامش در صدر بمب‌گذاری‌های گسترده و حملات کماندویی انتحاری در شهرهای افغانستان به چشم می‌خورد.

طالبان در بیانیه خود آورده است: مولوی جلال‌الدین حقانی در چند سال گذشته بیمار بود و وضعیتش رو به وخامت می‌رفت. مقام‌های افغان اما اعلام کرده‌اند که مرگ آقای حقانی مربوط به دست‌کم چهار سال قبل است؛ ادعایی که توسط یکی از معاونان او در سال ۲۰۱۵ تایید شد و حالا طالبان زمان مرگ را روز سه‌شنبه اعلام کرد تا از  این اخبار به عنوان یک فرصت مغتنم استفاده کند.

یکی از مقام‌های ارشد افغانستان گفته است که اعلام خبر مرگ جلال‌الدین حقانی به سفر قریب‌الوقوع برخی از مقام‌های ارشد آمریکایی به پاکستان ارتباط دارد که از جمله آنها می‌توان به سفر مایک پامپئو، وزیر خارجه آمریکا اشاره کرد که به دنبال پایان دادن به جنگ افغانستان است.

دولت دونالد ترامپ، رئیس‌جمهوری آمریکا اخیرا اعلام کرد که به دلیل عدم پیشرفت پاکستان در مقابله با اقدامات شبه‌نظامیان و عدم توقف حمایت از آنها و همچنین پناه دادن رهبران این گروه‌ها کمک‌های مالی نظامی را به اسلام آباد متوقف می‌کند و برای این منظور پرداخت ۳۰۰ میلیون دلار به پاکستان را در قالب کمک‌های نظامی رسما لغو کرد.

شاخه حقانی طالبان افغانستان تا حدی نسبت به رهبری اصلی این گروه شبه‌نظامی ناشناس مانده است اما در سال‌های اخیر هرگونه جدایی طلبی از طالبان که ممکن بود زمانی وجود داشته باشد، متوقف شده است. به طوری که سراج‌الدین حقانی، پسر موسس شبکه حقانی، معاون رهبری طالبان و رهبر عملیات نظامی این گروه از ۲۰۱۵ است.

خیزش حقانی در گروه طالبان افغانستان را می‌توان به عنوان شاهدی بر تداوم افزایش حضور نظامی پاکستان در داخل این گروه شبه‌نظامی دانست. مقام‌های آمریکایی نیز مدت‌هاست جلال‌الدین و سراج‌الدین حقانی را در میان نزدیک‌ترین عوامل به آژانس جاسوسی نظامی پاکستان می‌دانند.

این رابطه بین حقانی بزرگ و پسرش با پاکستان در دهه ۸۰ میلادی زمانی نمایان شد که جلال‌الدین حقانی و سرویس‌های اطلاعاتی پاکستان از متحدان آمریکا بودند و این زمانی بود که آمریکا از “مجاهدین” در مقابل اشغالگری شوروی در افغانستان حمایت کرد و در آن زمان آژانس سیا کمک‌های مالی فراوانی را به شبکه حقانی اعطا کرد.

اما پس از آنکه آمریکایی‌ها در ۲۰۰۱ به افغانستان حمله کردند حقانی به عنوان بزرگترین شبکه مالی در خاورمیانه گروه خودش را به عنوان شاخه وحشتناک شبه‌نظامی‌گری جدید طالبان تاسیس کرد.

حقانی اصالتا از ولایت پکتیا در افغانستان نزدیک مرز پاکستان بود و شبکه‌های وفاداری که او در منطقه شکل داد و در دو طرف مرز حضور دارند هم دست به فعالیت‌های تبه‌کارانه می‌زنند و هم به شبه‌نظامیان کمک کرده‌اند.

پس از آنکه مجاهدین کابل را تصرف کردند حقانی وزیر کابینه دولت ناآرام آن زمان شد اما طالبان به زودی هرج و مرج در افغانستان به راه انداخته و حقانی موضع خودش را تغییر داد و از آن زمان به همین شکل باقی مانده است.

جواد کوهستانی،‌ مقام سابق اطلاعاتی افغانستان و تحلیلگر مسائل امنیتی می‌گوید، جلال‌الدین حقانی از زمان بدتر شدن وضعیت سلامتش در ۲۰۰۷ بیشتر نقش سمبلیک داشت.

مقام‌های افغان می‌گویند حقانی در منطقه میرام شاه در مناطق قبیله نشین وزیرستان پاکستان باقی ماند؛ جایی که نیروهای خارجی وابسته به القاعده را راهنمایی می‌کرد و همچنان با کشورهای عربی ارتباط خودش را حفظ کرده بود.

مقام سابق اطلاعاتی افغانستان و تحلیلگر مسائل امنیتی گفت: در ۱۰ سال گذشته جلال‌الدین شخص فعالی نبود و در تصمیم گیری‌ها و مسائل نظامی حضور نداشت.

مولوی سردار زادران، یکی از بستگان دور حقانی می‌گوید او به هپاتیت C دچار بود و پس از ۲۰۱۱ این بیماری در او شدیدتر شد. حقانی اکثر اوقات در میران شاه پاکستان حضور داشت تا اینکه چند سال قبل مرد.

این خویشاوند موسس شبکه حقانی همچنین ادامه داد: آنها این خبر را به این دلیل مخفی نگه داشتند که می‌توانست تاثیرات منفی بر حامیان حقانی بگذارد چون این امکان وجود داشت در صورت اعلام مرگ حقانی افراد وفادار به وی نبرد را ادامه ندهند. یکی دیگر از دلایل مخفی نگه داشتن مرگ حقانی این بود که آنها به دلیل نگرانی از خطر مربوط به حملات هوایی و هدف قرار گرفته شدن نمی‌توانستند مراسم کفن و دفن برگزار کنند. بنابراین اگر آنها اعلام می‌کردند که جلال الدین مرده باید مراسم تدفین برگزار می‌کردند که این امر در آن زمان بسیار پرخطر بود.

این خویشاوند حقانی هم‌چنین احتمال این مساله را که انتشار خبر مربوط به مرگ حقانی مرتبط با سفر آمریکایی‌ها به پاکستان است، کم اهمیت شمرده و افزود: احتمالا آمریکایی‌ها می‌دانند که آقای حقانی چند سال قبل مرده و شبکه حقانی به طور کامل در کنترل پسرش است.

با وجود آنکه اخباری مربوط به مرگ حقانی در ۲۰۱۵ منتشر شد، رهگیری‌های اطلاعاتی افغانستان نشان داد که طالبان به فرماندهان میدانی  حقانی می‌گفت جلال‌الدین حقانی همچنان عضوی از رهبری مرکزی آنها در کویته است و تحت درمان قرار دارد.

در همین حال از یک طرف حقانی با رهبری طالبان بیش از پیش یکی شده و از طرفی هم باعث سردرگمی برای اقدامات آمریکایی‌ها در از سرگیری مذاکرات صلح با طالبان نیز شده است چون حقانی رسما یک گروه تروریستی جهانی از سوی وزارت امور خارجه آمریکاست اما طالبان نیست و همین امر، باعث شده تا گزینه مذاکرات با طالبان برای آمریکا باز بماند.

این دوگانگی در جریان مذاکرات دولت باراک اوباما، رئیس جمهوری سابق آمریکا برای آزادی بو برگدال، سرباز آمریکایی نمایان شد؛ برگدال توسط حقانی به اسارت گرفته شده بود. شبه نظامیان طالبان در سال ۲۰۱۴ و در ازای آزادسازی پنج رهبر سابق طالبان از زندان گوآنتانامو برگدال را آزاد کردند. اما منتقدان این تبادل زندانی‌ها به این مساله اشاره کرده‌اند که این توافق دولت اوباما را در موضع مذاکره با تروریست‌ها قرار داد.

رهبر کنونی طالبان مولوی هیبت‌الله آخوندزاده است؛ یک روحانی که بیش از سیاست یا نبرد در میدان بر قوانین مذهبی تمرکز دارد و این به گفته مقام‌های افغان و غربی راه را برای نقش و کنترل بیشتر سراج‌الدین حقانی برای تصمیم گیری‌های نظامی هموار کرده است.

علاوه بر استحکامات اضافی شبکه حقانی در مناطق مرزی شرق و جنوب شرق، سراج‌الدین و مردانش در تصمیم گیری و برنامه ریزی حملات نظامی در سایر مناطق افغانستان شامل تصرف اخیر شهر غزنی دست داشته‌اند.

مقام‌های غربی می‌گویند که سراج‌الدین حقانی، نایب‌های مورد اعتماد خود را برای ماموریت‌های مشاوره‌ای کوتاه به طالبان به جنوب می‌فرستد اما این ماموریت‌ها شبیه به آنی نیست که نیروهای آمریکایی برای ارتش و پلیس افغانستان انجام می‌دهند.

مقام سابق اطلاعاتی افغانستان و تحلیلگر مسائل امنیتی می‌گوید موقعیت نظامی شبکه حقانی این است که آنها مسئول مبارزه در شرق و بسیاری از بخش‌های شمال در افغانستان هستند. آنها همچنین مسئول اکثر فعالیت‌های خطرناک و ریسکی طالبان نیز هستند.

انتهای پیام