در سالهای اخیر، جشن گرفتن تلویزیون در روز عید سعید قربان نوعا با پخش فیلم خاطرهانگیز «ابراهیم خلیلالله« همراه بوده است. این اثر سینمایی که در قالب سریال هم پخش شد، هنوز مخاطبان خود را دارد. به بهانه روز عید قربان با محمدرضا ورزی کارگردان این اثر تاریخی- مذهبی به گفتوگو پرداختیم.
**از تحقیر مادر اسماعیل در فیلم هیوستون ناراحت بودم
محمدرضا ورزی، کارگردان و نویسنده فیلم «ابراهیم خلیلالله» درباره انگیزه و دغدغه خود برای ساخت این اثر، به خبرنگار ایرناپلاس گفت: ایده «ابراهیم خلیلالله» در سالهای قبل از زمان ساخت این فیلم به ذهنم رسید. همیشه دوست داشتم راجع به این سوژه اثری خلق کنم. همه ما از عید قربان و فضای آن روز، خاطراتی از دوران کودکیمان داریم. سالهای پیش در دوران کودکیم فیلمی با نام «کتاب آفرینش» به کارگردانی جان هیوستون را مشاهده کردم که روایت آن با داستان واقعی حضرت ابراهیم (ع) بسیار فاصله داشت. مثلاً مادر حضرت اسماعیل(ع) را خیلی تحقیر کرده بود. از زمانی که کار فیلمسازی را شروع کردم، نیت داشتم چنین اثری با این سوژه بسازم و سرانجام توانستم با توجه به بضاعت آن زمان، وظیفه ام را طبق حقانیت قضیه و اصل مطلب ادا کنم و «ابراهیم خلیلالله» را بسازم.
**فیلمنامه را دوازده بار بازنویسی کردم
کارگردان «تبریز در مه» در پاسخ به این پرسش که تا چه اندازه برای ساخت این اثر تاریخی-مذهبی پژوهش کرده است، بیان کرد: طبیعتاً تفاسیر مختلفی که در روایات اسلامی نگارش شده و با اصل قرآن تطابق داشته است را در نظر گرفتم. با کمک گرفتن از دانشگاه ادیان و مذاهب و اساتید این دانشگاه پژوهشهای مفصلی را انجام دادم. این تحقیقات به حدی مفصل و کامل است که در حال حاضر میشود آنها را در قالب یک کتاب گنجاند. این پژوهشها که فیلمنامه هم بر اساس آن نوشته شد، حدود ۶ ماه طول کشید. البته کار نگارش را خیلی زودتر آغاز کرده بودم، اما نزدیک به ۱۲ بار فیلمنامه بازنویسی شد. درواقع خیلی تلاش کردم که فیلمنامهای شسته رفته شود.
**فیلمسازان مختلف با نگاههای متفاوت آثار مذهبی-تاریخی بسازند
ورزی درباره وجود تواناییهای موجود در سینمای کشور برای ساخت فیلمهای مذهبی- تاریخی تصریح کرد: فیلمسازان ما در این قضیه خیلی توانمند هستند. تجربه این موضوع را ثابت کرده است که اگر فیلمهای تولید شده با ساختار سادهای همراه باشند، در محتوا خیلی قوی هستند. فکر میکنم اگر ساخت این دست از فیلمها حامی داشته باشد، شاهد اتفاقات مثبتی خواهیم بود. در سینمای ما جای این فیلمها خیلی خالی است. این که هر ۱۰ تا ۱۲ سال یکبار فیلمهای تاریخی مذهبی روی پرده سینما بیاید، اتفاق خوبی نیست. بهتر است فیلمسازان مختلفی با دیدگاههای متفاوت حداقل دو تا سه سال یکبار چنین آثاری را تولید کنند.
**مردم قصههای قرآنی و فیلمهای مذهبی را دوست دارند
این کارگردان درباره لزوم ساخت فیلمهای مذهبی-تاریخی افزود: چون مردم قصههای قرآنی و فیلمهای مذهبی را خیلی دوست دارند و همیشه برایشان جذابیت داشته است. البته بودجه هم عامل تأثیرگذاری در تولید این فیلمهاست. بودجه نباید حتماً کلان باشد. بلکه با هزینه و برآورد منطقی تولید این فیلمها امکانپذیر است.
**ارزآوری خوب فیلم «ابراهیم خلیلالله» به کشور
کارگردان «عمارت فرنگی» با اعلام اینکه فیلمنامه این اثر که در قالب کتاب منتشر شده بود، فروش خوبی داشت، خاطر نشان کرد: فیلمنامه، فروش خوبی را به همراه داشت. البته بیشتر در خارج از کشور از آن استقبال شد. خوشبختانه علاوه بر فیلمنامه این اثر، خود فیلم هم در کشورهای خارجی با استقبال زیادی روبهرو شد. این اثر در زمان خودش ارزآوری خوبی داشت. «ابراهیم خلیلالله» در سال ۸۳ تولید و در سال ۸۴ اکران شد که از زمان نمایش عمومی آن تا سال ۸۶ ارزآوری خوبی داشت.
**چرا نقش شیطان به صدیق شریف رسید؟
ورزی در پاسخ به این پرسش که چگونه فخرالدین صدیق شریف را که همواره کاراکترهای مثبت ایفا کرده، برای نقش شیطان در نظر گرفته، افزود: صدیق شریف بازیگر بسیار بااستعدادی است که بهطور کامل از استعدادش استفاده نشده است. این بازیگر را همیشه در قالب شخصیتهای عارف، زاهد، یا پدر خوب خانواده و فضاهای مثبتی میدیدیم. صدیق شریف با بازی در «ابراهیم خلیلالله» نشان داد که اگر نقشی مقابل تمام نقشهایی که تا حالا ایفا کرده است بازی کند، بهخوبی از عهده آن برمیآید. البته این تنها نظر من نیست، بلکه خیلی از منتقدان هم، بازی وی را تأیید کردند. روزهای اول فیلمبرداری صدیق شریف از این نقش شوکه شده بود، که من هم در پاسخ گفتم چرا فکر میکنید شیطان باید در درون و بیرون خیلی زشت جلوه کند. بلکه باید شیطان را فریبنده و جذاب جلوه داد که انسان از فریبش آگاه نشود.
گفتوگو از هنگامه ملکی
**اداره کل اخبار چندرسانهای**ایرناپلاس**