نذر من، اشتغال تو

محمد جوادی قاضیانی

ایجاد شغل و کاهش آمار بیکاری وظیفه دولت است، اما وقتی عملکرد دولت در این بخش ضعیف باشد، مردم نمی‌توانند دست نگه دارند و شاهد رشد بیکاری و ایجاد معضلات فراوان ناشی از آن باشند و مطمئنا یک‌سری سازمان و موسسه‌های مردم‌نهاد پای‌شان به میان می‌آید تا بتوانند علاوه بر حل کردن مقطعی این مشکلات تلاش‌هایی برای حل ریشه‌ای آنها داشته باشند تا هم تلنگری برای دولت باشد و هم کاهش نرخ بیکاری را در پی داشته باشد. یکی از این موسساتی که با یک ایده جالب به دنبال این ماموریت بزرگ است، «موسسه خیریه نذر امام حسین (ع)» در اصفهان است که در حوزه‌های ایجاد شغل و اصلاح ریشه‌ای این مساله فعالیت‌های بزرگی کرده و توانسته است در مدتی محدود بیش از هزار نفر را صاحب شغل کند. در ادامه گفتگوی «کسب‌وکار» با اکبر اخوان‌مقدم، مدیرعامل این خیریه را می‌خوانید.

ماهیت فعالیت‌های موسسه خیریه نذر اشتغال امام حسین (ع) به چه صورت است؟
فعالیت‌های موسسه خیریه نذر اشتغال امام حسین (ع) در دو حوزه مختلف ایجاد اشتغال مستقیم و تلاش برای برطرف کردن موانع اشتغال از طریق قانون‌گذاری انجام می‌شود.این ایده و این کار به دلیل عقیده ما مبنی بر تغییر ماهیت نذری‌ها و چرخش آنها از نذری‌های سابق به سمت نذر کردن شغل و کار است و ما عقیده داریم در وضعیت فعلی به جای اینکه جهیزیه، پوشاک، غذا و… را نذر کنیم، باید نذری‌های پایدار و شغل نذر کنیم.

در هر کدام از این دو حوزه چه فعالیت‌هایی انجام می‌شود؟
در قسمت اول شغل مستقیم ایجاد می‌کنیم و تا به امروز نزدیک به هزار شغل ایجاد کرده‌ایم که ۴۰۰ شغل در حاشیه شهر برای زنان سرپرست خانوار و نیازمند، ۲۰۰ شغل هم در زندان برای گرفتاران زندانی، ۲۰۰ شغل در روستا و ۲۰۰ شغل فرهنگی هم در ۸۰ روستا ایجاد شده است. این ایجاد شغل‌ برای ما خیلی مهم است، اما از این مهم‌تر و اهداف بزرگ‌تر ما مربوط به تلاش برای تغییر قوانین کار و درست شدن قانون برای ایجاد سیستماتیک میلیون‌ها شغل ازسوی مسئولان است، تا جایی که دیگر نیازی به خیریه‌هایی مثل ما نباشد و همه‌چیز به صورت سیستماتیک حل شود.پس ۵۰ درصد خیریه مربوط به ایجاد شغل و ۵۰ درصد آن مربوط به پیگیری برای اصلاح قانون کار است که در این راستا ما با مطالعه قوانین، تجربه‌های شغلی خودمان و مطالعه قوانین سازمان جهانی کار پکیجی را آماده کرده‌ایم تا به مسئولان ارائه دهیم و ان‌شاءا… بتوانیم از موانع ایجاد اشتغال در کشورمان بکاهیم.

یعنی در بخش اول که ایجاد شغل است نیروهای جویای کار را به کارفرمایان معرفی می‌کنید؟
ما در مشاغل کوچک کار می‌کنیم و مجبوریم مشاغل‌مان را در محل افرادی که می‌خواهند کار کنند، ایجاد کنیم تا هزینه‌هایی همچون ایاب و ذهاب و… را کم کنیم و کارایی را بالا ببریم.درباره اینکه ما آنها را به کارفرمایان معرفی می‌کنیم این نکته را باید بگویم که ما یک نفر کارفرمای مشاغل کوچک را پیدا می‌کنیم و اگر آنها تمایل داشته باشند به ازای دادن سوبسید و امتیاز‌هایی افرادی که در آن منطقه به دنبال شغل هستند را به نیروهای‌شان اضافه می‌کنند که در این صورت هم کارآفرین کارش را توسعه می‌دهد و هم افراد بیکار به شغل می‌رسند.
درباره دستمزدهای پرداختی به این نیرو‌ها هم شما دخالتی دارید؟
ما در دستمزدها دخالت نمی‌کنیم، ولی مراقب هستیم که این عدالت تا حدی که آن کارفرما بتواند کار کند، رعایت شود.

به کارآفرین شدن افراد هم کمک می‌کنید؟
بین آن افرادی که در این کارگاه‌ها کار می‌کنند از هر ۱۰ نفر یکی از آنها به واسطه اضطرار و علاقه‌مندی‌ تلاش می‌کند از این کارگاه جدا شود و در خانه خودش کار کند و وقتی این اتفاق افتاد و به خانه خودش رفت، می‌تواند برای آن کارفرما به تولید ادامه دهد و بعد از مدتی هم می‌تواند مشتری‌های جدیدی را پیدا کند و به نوعی مستقل شود و حتی کارگاه مستقل هم تاسیس و نیرو استخدام کند، ولی همان‌طور که گفتم، ۱۰ درصد آنها توانایی کارآفرین شدن را دارند. مساله‌ای که در جامعه ما وجود دارد این است که همیشه به دنبال کارفرما کردن افراد ضعیف هستند، اما تنها ۱۰ درصد آنها می‌توانند با حمایت‌های مختلف مستقل شوند و بقیه افراد توانایی مستقل شدن را ندارند. پس ما باید براساس استعداد‌ها و توانایی‌های افراد آنها را به سمت مستقل شدن یا کارمندی سوق ‌دهیم.

بیشتر در چه صنایعی فعالیت دارید؟
بیشتر فعالیت ما در صنایع کوچکی همچون خیاطی، ملیله‌کاری، بسته‌بندی سیم و دیگر مشاغل کوچک است.

فقط در اصفهان حضور دارید؟
برای قانون‌گذاری از طریق تهران اقدام می‌کنیم، ولی برای ایجاد اشتغال فقط اصفهان هستیم.

برای ورود به شهرهای دیگر اقدام نکرده‌اید؟
با شهر‌های دیگر ارتباط برقرار شده است و تماس می‌گیرند، ولی فقط بحث مشاوره است و فعلا با توجه به نیازهای پاسخ داده‌نشده شهر اصفهان به آن شهرها ورود پیدا نکرده‌ایم. البته حقیقتا خیلی هم به دنبال این کار نیستیم، چون ما اعتقادمان این است که اگر آن قانون را اصلاح کنیم بیش از چند هزار شغل بدون اینکه ما کمک کرده باشیم، ایجاد خواهد شد. در حال حاضر نیمی از فعالیت‌هایی که ما در روستاها و شهرها در ابتدای کار انجام می‌دهیم، این است که کاری کنیم که این کارفرما‌یان گرفتار اداره کار نشوند و کار را یاد بگیرند تا شکست نخورند و قانون‌های دست‌وپاگیر باعث شکست آنها نشود.

پذیرش، شناسایی و واسط شدن بین کارفرما و نیروهای کار را به چه شکلی انجام می‌دهید؟
اتفاقی که در حال حاضر می‌افتد، این است که نوعا از محل و شهرستان‌های مختلف استان اصفهان با ما تماس می‌گیرند و تمایل دارند در محل‌شان کارگاهی ایجاد شود. بعد از این مرحله نخستین چیزی که اتفاق می‌افتد، حضور آن خیر است که به عنوان متولی امر در آنجا قرار می‌گیرد. دومین اقدامی که ما از آنها می‌خواهیم انجام دهند پیدا کردن محلی است که خیر بدهد و رایگان باشد، چون نمی‌شود برای این کارگاه‌های کم‌سود هزینه‌های اجاره و… هم پرداخت کنیم. پس اول خیر پیدا می‌شود و او جایی را پیدا می‌کند و با یک مقدار هم سرمایه‌ای که باید وام بدهد. بعد از آن نماینده ما در منطقه می‌رود و پتانسیل افراد آن منطقه را شناسایی می‌کند و بعد به دنبال یک کسی می‌گردد که بتواند آن کارگاه را اداره کند و بعد از پیدا کردن این شخص افراد محل در کارگاه جمع می‌شوند و شروع به کار کردن می‌کنند.

برای کار شما و موسسه مدل درآمدزایی که تعریف نمی‌شود؟
نه اصلا، بحث مسئولیت اجتماعی مطرح است. ما برای آن بالاسری و کارشناس‌مان که در منطقه حضور پیدا می‌کند و نظارت‌های کارگاه که توسط ما انجام می‌شود دستمزد‌ها را از طریق خیریه پرداخت می‌کنیم و از آن وام چیزی دریافت نمی‌کنیم و همین‌طور چیزی هم پرداخت نمی‌کنیم. البته کارگاه‌هایی که ما در ابتدا برای ایجاد آن هزار شغل ایجاد کردیم توسط خودمان اتفاق می‌افتاد، اما خوشبختانه دیگر به این کار نیازی نیست و این اتفاق خودش می‌افتد. یکی از اهداف‌مان تغییر نگرش خیرین به سمت کمک‌های پایدار است.

در بخش ایجاد شغل فعالیت‌های دیگری هم انجام داده‌اید؟
یک شاخه دیگری که در موسسه ما انجام می‌پذیرد زیرساخت‌های اشتغال است و در این راستا تا به امروز در ۸۰ روستای اصفهان آموزش مهارت‌های زندگی را داشته‌ایم و تمرکزمان هم بر بخش‌ها و محل‌هایی است که کسی تا به حال این کار‌ها را انجام نداده است. به این صورت که در این محل‌ها حضور پیدا می‌کنیم و پایگاه‌های آموزشی‌ همچون آموزش مهارت‌های زندگی، زبان، کامپیوتر و… را دایر می‌کنیم و اهالی آن منطقه را تحت آموزش قرار می‌دهیم. البته در این راستا سعی‌مان این است که نفرات و کارفرماهای کوچک ایجادشده از اهالی همان روستا‌ها باشند تا به نوعی علاوه بر آموزش، شغل و کارگاه‌های این‌چنینی هم ایجاد شود. بخش بعدی فعالیت‌های ما هم در شاخه اول بحث اشتغال زندان است که در آن راستا هم ورود پیدا کرده‌ایم و فعالیت‌هایی را به انجام رسانده‌ایم.

برای شاخه دوم فعالیت‌های خیریه نذر اشتغال امام حسین (ع) که تلاش برای اصلاح قانون کار است چه فعالیت‌هایی انجام داده‌اید؟
ما قانون کار را مطالعه کرده‌ایم و دریافته‌ایم تنها ۲ درصد کشور‌های دنیا قانون کاری مشابه قانون ما دارند و این اتفاق خوبی نیست و حتی با توجه به تصویب قانون کار ما در زمان جنگ، ما ۷۶ مورد خلاف شرع در آن داریم که از نظر شورای نگهبان هم این ۷۶ مورد خلاف شرع تشخیص داده شده‌اند؛ یعنی از ۲۰۳ ماده و ۱۲۳ تبصره قانون کار ما ۷۶ مورد آن غیرشرعی است. در این راستا قوانین سازمان جهانی کار را هم مطالعه کرده‌ایم و باز هم به خیلی از مغایرت‌ها با آن رسیده‌ایم. در این راستا تمام این دسته‌بندی‌ها را با توجه به مستندات و قوانین خودمان و سازمان جهانی در کتابی کنار هم گذاشته‌ایم و در حال ارائه دادن آن به قانون‌گذاری و پیگیری آنها از طریق دستگاه‌ها هستیم تا اتفاقات خوبی برای بیکاران بیفتد.

موسسه خیریه نذر اشتغال امام حسین (ع) در سال ۱۳۹۱ تاسیس شد و به عنوان موسسه‌ای غیردولتی و غیرسیاسی، یکی از معدود خیریه‌های مردم‌نهاد و فعال در زمینه اصلاح و تغییر فرهنگ کار و رونق اشتغال است. علاقه‌مندان می‌توانند از طریق راه‌های ارتباطی زیر با موسسه ارتباط برقرار کنند.
تلفن: ۹۵۰۲۲۱۲۲-۰۳۱
نمابر: ۳۲۷۳۶۶۶۹-۰۳۱
آدرس سایت: nazreeshteghal.com