چالش بزرگ “انتقال خون” برای متمرکزسازی فعالیت‌ها/جمع‌آوری خون ساماندهی می‌شود

دکتر علی‌اکبر پورفتح‌الله در گفت‌وگو با ایسنا، درباره چالش‌های تجهیزاتی و مالی سازمان انتقال خون، گفت:‌ خوشبختانه توانستیم عمده چالش‌هایی را که فراروی انتقال خون بود،  مدیریت و حل کنیم. به عنوان مثال مشکلاتی در زمینه دریافتی پرسنل‌مان داشتیم و میزان دریافتی‌شان بسیار پایین‌تر از دریافتی سایر بخش‌های حوزه سلامت بود که خوشبختانه با پیگیری‌هایی که انجام شد، امروز پرسنل سازمان انتقال خون هم مشابه دانشگاه‌های علوم پزشکی دریافتی دارند.

زنجیره سرد انتقال خون در حال تکمیل

وی با بیان اینکه از طرفی خوشبختانه زیرساخت تجهیزاتی سازمان انتقال خون هم طی سال‌های گذشته بازسازی و نوسازی شده است، افزود: به‌طوریکه در حال حاضر بخشی از زنجیره سرد انتقال خون تکمیل شده و بخشی هم در حال تکمیل است که این اقدام با کمک شرکت‌های داخلی انجام شده است. در عین حال سانتریفیوژها و تاسیسات اساسی سازمان نیز تقریبا در حال بازسازی و نوسازی هستند و اگر این برنامه ظرف دو سال آینده ادامه یابد و اعتبارات لازم به آن تعلق گیرد، بازسازی و نوسازی تجهیزات سازمان انتقال خون کامل خواهد شد.

لزوم متمرکزسازی فعالیت‌های انتقال خون

مدیرعامل سازمان انتقال خون با اشاره به یکی از چالش‌های کنونی این سازمان، گفت: باید توجه کرد که یکی از مسائلی که امروزه در دنیا مطرح است، بحث متمرکزسازی انتقال خون است. سازمان انتقال خون کار تولید خون و فرآورده‌های خونی را برعهده دارد. از طرفی برای هیچ کشوری در دنیا از نظر مالی و نیروی انسانی مقرون‌ به صرفه نیست که سیستم‌های پیشرفته‌ای را که برای آزمایش‌ها طراحی می‌شوند، در همه بخشها و استان‌هایش ایجاد کند. بر این اساس ما هم نمی‌توانیم در هر شهرستانی مراکز و امکانات انتقال خون داشته باشیم. حتی داشتن این امکانات در سطح استانی هم برایمان امکان‌پذیر نیست. امروزه تمام آزمایش‌های سلامت مرتبط با خون در کشوری مانند آمریکا تنها  در شش مرکز انجام می‌شود و در کانادا در پنج مرکز٫ در سایر کشورها نیز وضعیت به همین صورت است. این درحالیست که ما در هر شهری یک مرکز انتقال خون ایجاد کرده‌ایم و این مراکز وارد فرایندهایی می‌شوند که سلامت گیرندگان را هم مورد هدف قرار می‌دهد.

پورفتح‌الله افزود: وقتی در مرکزی محصول با کیفیت تولید نمی‌شود یا پرسنل کارشناس ندارد و با فشار شهرستان مرکز تستی را در آنجا ایجاد کرده‌اید که پتانسیل لازم را ندارد، طبیعتا ضریب خطا افزایش و ضریب امنیت فرآورده‌ها هم کاهش می‌یابد. بنابراین انتقال خون باید به سمت متمرکزسازی پیش رود. طبق برنامه‌ریزی ما با متمرکز سازی انتقال خون، تست‌های مرتبط با خون و فرآورده‌های خونی در هشت منطقه از کشور ایجاد می‌شود. بر این اساس از ۳۲ استان کشور حدود ۲۴ استان، دیگر نباید تست‌ها را انجام دهند که البته این اقدام فشارهایی را از سوی استان‌های مختلف به سازمان انتقال خون وارد خواهد کرد، اما باید این موضوع را به جامعه تفهیم کرد که متمرکزسازی انتقال خون در راستای افزایش سلامت گیرندگان خون است.

وی با بیان اینکه حتی تولید فرآورده‌های خونی هم در دنیا به صورت متمرکز انجام می‌شود، گفت: بنابراین سازمان انتقال خون به دنبال متمرکزسازی فعالیت‌های تولید، پخش و فرآوری خون و فرآورده‌های خونی در هشت منطقه کشوری است. البته کار تامین خون را در سراسر کشور در واحدهای سیاری که در روزهای مشخص به هر منطقه مراجعه می‌کنند، انجام خواهیم داد. بنابراین دسترسی مردم دچار مشکل نمی‌شود.

مدیرعامل سازمان انتقال خون افزود: اکنون مشکلی که داریم این است که در برخی شهرها مراکز انتقال خونی وجود دارد که میزان اهدای خون در آنها به طور متوسط کمتر از ۴۰۰۰ واحد در سال است. سازمان بهداشت جهانی هم این موضوع را به عنوان یکی از مشکلات کشورهای در حال توسعه در حوزه اهدای خون می‌داند. این درحالیست که در کشورهای پیشرفته میزان اهدای خون در هر مرکز به‌طور متوسط ۲۰۰۰۰ واحد در سال است. بنابراین وقتی ۲۰۰۰۰ واحد اهدای خون در سال دارند، پرسنل ورزیده‌تری هم در این مراکز  فعالند، کارایی مراکز افزایش یافته و استانداردهایی لازم در آن رعایت می‌شوند، اما وقتی میزان اهدای خون در یک مرکز کاهش می‌یابد، پرسنل به اندازه کافی کارشناس نمی‌شوند و به تدریج فرایند از دست‌شان خارج می‌شود.

جمع‌آوری خون ساماندهی می‌شود

پورفتح‌الله ادامه داد: بر همین اساس به دنبال این هستیم که مراکز کوچک‌مان را جمع‌آوری کرده و از طریق مراجعه ادواری به مناطق مختلف، کار اهدای خون را انجام دهیم. در کنار آن تلاش می‌کنیم در ۹۵۰ بانک خون بیمارستانی که با نظارت سازمان انتقال خون فعالیت می‌کنند، محصولات را در دسترس همه قرار دهیم. در همین زمینه هم استانداردهای اعتباربخشی با همکاری معاونت درمان تصویب شد و در حال ارتقای سطح بانک‌های خون بیمارستانی هستیم. بنابراین اگر بتوانیم در آینده انتقال خون، آزمایش‌ها و فرآیندهای‌مان را از طریق متمرکزسازی ارتقاء دهیم، در کنارش از طریق مراکز ثابت یا سیاری که در زمان‌های مشخصی در شهرستان‌ها مستقر می‌شوند، جمع‌آوری خون را در کشور ساماندهی کرده و دسترسی بیماران را فراهم می‌کنیم. اجرای این برنامه با چالش‌های بزرگی روبرور خواهد بود، اما با این کار می‌توانیم قدم‌های خوبی را برای سلامت و کفایت خون برداریم.

وی تاکید کرد که این هشت منطقه تولید، پخش و فرآوری خون جایابی شده و پراکندگی‌شان بر اساس میزان دسترسی انتخاب شده‌ است. بنابراین مردم در واحدهای سیار یا ثابت، اهدای خون‌شان را انجام می‌دهند و سپس پروسه آزمایشات و تولید فرآورده‌های مختلف را در این هشت منطقه انجام خواهیم داد. بر همین اساس امیدواریم به تدریج بتوانیم مسائل فرهنگی این اقدام را آماده کرده و این برنامه را اجرا کنیم.

انتهای پیام