احتکار و افزایش قیمت کالاهای اساسی

ثمانه نادری

افزایش قیمت کالاهای اساسی طی ماه‌های اخیر نگرانی‌های فراوانی را برای اقشار کم‌درآمد که تعداد زیادی از جمعیت کشور را شامل می‌شوند، ایجاد کرده است. این در حالیست که گفته می‌شود برخی از تولیدکنندگان برای افزایش بیشتر قیمت کالاها آن را در انبار ذخیره می‌کنند، اما در چند هفته اخیر دولت مدام اعلام می‌کند که با احتکارکنندگان برخورد می‌کند و اقداماتی را برای مقابله با فعالیت‌های آنها در نظر گرفته است، اما بررسی‌های موجود حاکی از آن است که شایعه کمبود کالای اساسی ازسوی دلالان در فضای عمومی منتشر شده، چراکه آنها با همین ترفند می‌توانند کالا را با قیمت زیادی به دست توزیع‌کنندگان و بعد مردم برسانند. از نظر کارشناسان نیز چرخه معیوب توزیع کالاهای اساسی در این امر دخیل بوده است و باعث شده سود تولید در نهایت در جیب واسطه‌گران باشد.
در همین رابطه محسن کوهکن، عضو کمیسیون صنایع و معادن مجلس گفت: برخی تولیدات ایرانی از کیفیت بالا و در حد صادرات برخوردارند، بخشی از تولید ما جوابگوی بخشی از نیازهای جامعه است و معمولا کسری آن از طریق واردات انجام می‌گیرد، ولی بخشی هم ممکن است به طور کل از طریق واردات تامین شود. البته در برخی از زمینه‌های تولیدی به خودکفایی رسیده‌ایم. به گزارش تسنیم، همچنین محمدرضا کلامی، مدیرکل امور برنامه‌ریزی و تنظیم بازار وزارت صنعت گفت: به قدر و اندازه نیاز و سرانه مصرف کشور، کالای مصرفی وجود دارد و تولید می‌شود، ولی همین تولید کافی به الگوهایی همچون تقاضای بازار وابسته است، در شرایط فعلی دشمنان ما به دنبال آشفته کردن فضای اقتصادی ایران هستند. او ادامه داد: مردم باید آگاه باشند که متاثر از تحریکات دشمنان کشور، افزایش مصرف را ایجاد نکنند. کالاهای اساسی به صورت مستمر تولید و عرضه می‌شود و مشکلی وجود نخواهد داشت.
کلامی با اشاره به رویکرد مبارزه با احتکار تصریح کرد: فهرستی از کالاهای اساسی در اختیار ستاد تنظیم بازار قرار گرفته، هرکسی در حلقه عرضه محصولات و اقلام ضروری به هر دلیلی از اعلام موجودی سر باز زده و به امید سوءاستفاده یا افزایش قیمت، کالایی را در انبار ذخیره کند، باید بداند دولت به اندازه کافی موجودی کالا دارد و این افراد متضرر خواهند شد. ضمنا در هر کجای کشور ستاد تنظیم بازار با متخلفان امر برخورد خواهند کرد و آنها به جرم احتکار محکوم خواهند شد. عضو کمیسیون صنایع و معادن مجلس گفت: عامل بازدارندگی افزایش قیمت، کنترل و کاهش تقاضاست. کوهکن افزود: در فرهنگ اقتصاد غلط عرضه و تقاضا، برای گران‌فروشان کف و سوت می‌زنیم و این از عدم کنترل حاصل می‌شود.

ایجاد یک فضای مبهم اقتصادی
محمدرضا نجفی‌منش، عضو اتاق بازرگانی تهران در این خصوص با اشاره به شایعه‌پراکنی دلالان و درآمدزایی آنها از این شایعه‌پراکنی به «کسب‌وکار» می‌گوید: بخشی از گرانی‌های موجود تحت‌تاثیر شایعاتی است که دلالان در چرخه رسیدن محصول به دست توزیع‌کنندگان پخش می‌کنند. به عبارتی به دلیل ایجاد یک فضای مبهم اقتصادی و همچنین شرایطی که به وجود آمده هر کسی به دنبال منفعت شخصی خود است و همین خودخواهی به اقتصاد و مردم آسیب می‌زند.

برخورد مردم مشوق گرانی است
وی با اشاره به اینکه برخورد مردم هم با عرضه‌کنندگان و کسانی که به گرانی‌ها دامن می‌زنند، مشوق این شرایط است، ادامه می‌دهد: طبیعتا همراهی مردم و افزایش تقاضا برای کالای گران نیز عاملی برای طمع بیشتر عرضه‌کنندگان بر افزایش قیمت است، در حالی که طبیعی آن است که در این شرایط تقاضا کم باشد.

عدم کنترل جدی بازار
نجفی‌منش با اشاره به فعالیت دلالان و سعی آنها در پیشبرد اهداف خود، توضیح می‌دهد: دلالی به خودی خود بد نیست، اما در اقتصادهای ناسالم از دلالان رفتارهای نادرست سر می‌زند. در صورتی که اگر نظام اقتصاد کشور شفاف بود سود دلال‌ها و میزان درآمدی که باید از فعالیت دلالی به جیب آنها می‌رفت، متفاوت می‌بود. البته باید اضافه کرد عدم کنترل جدی وضعیت بازار و گران‌فروشی از سوی برخی از مسئولان نیز به عده‌ای فرصت سودجویی داده است. در برخی موارد عرضه‌کنندگان قیمت‌های دلبخواهی برای محصولات تعیین می‌کنند.