ثمانه نادری
در حال حاضر توقعات زیادی از رئیس جدید بانک مرکزی با توجه به وضعیت بازار ارز و سکه و مسائل پیرامون بانک ها وجود دارد. جدا از آنکه رئیس جدید، ریاست بانک مرکزی را در شرایط بدی به دست گرفته است، شروع تحریمها نیز میتواند شرایط را برای رئیس جدید سختتر کند.
به گزارش کسب و کار نیوز، بنابراین اینکه او چه اقدامی را باید در اولویت برنامههای خود قرار دهد و چه تصمیماتی برای تغییر اوضاع اتخاذ کند، جای سوال دارد. با این حال به اعتقاد کارشناسان، با توجه به مشکلات ریشهای و دامنهدار انتظار نمیرود تغییر خاصی در وضعیت بازار به وجود آید.البته فعالان بخش خصوصی و کارشناسان افراد را مسبب شرایط فعلی اقتصاد کشور نمیدانند و معتقدند تغییر کابینه نیز دردی از مشکلات اقتصادی کشور جز در صورت تغییر ساختارها دوا نمیکند، از دید آنها اصلاح ساختاری بانک مرکزی و سایر تغییرات به همت یک نفر میسر نخواهد شد و سعی و تلاش سایر نهادهای بالادستی را به همراه خواهد داشت. ولیا… سیف در شرایطی بانک مرکزی را ترک میکند که این روزها اوضاع نظام بانکی چندان مناسب نیست و بهویژه در حوزه ارزی شرایط خاصی حکمفرماست.این در حالیست که رئیسجمهوری در چند نکتهای که درباره ریاست جدید بانک مرکزی مطرح کرده، اولویتهای اصلی خود را سیاستهای مالی و پولی، اصلاح نظام بانکی و در دو مورد خاص توسعه پیمانهای پولی و حفظ و مراقبت از ذخایر ارزی کشور اعلام کرده است که این دو مورد آخر به طور ویژه مسائل ارزی را مورد توجه قرار میدهد. به هر صورت از نیمه دوم سال گذشته تاکنون بازار ارز آرامشی به خود ندیده و اعمال سیاستهای جدید هم نتوانسته دردی از آن دوا کند. گرچه وجود مسائل خاص بینالمللی برای ایران و حواشی که در رابطه با برجام اتفاق افتاد، به طور خاصی بر بازار ارز اثرگذار بود، اما به هر صورت کارشناسان انتقادات بسیاری را درباره نحوه سیاستگذاری در مدیریت بازار ارز مطرح کرده بودند که متوجه بانک مرکزی بود، هرچند که برخی معتقد بودند اعمال فشار دولت بر بانک مرکزی خود عاملی برای سیاستگذاریهای فعلی بوده است، اما درباره ذخایر ارزی باید گفت که ولیا… سیف در زمان حضورش در بانک مرکزی بارها گفته بود که ذخایر ارزی از شرایط مناسبی برخوردار است و این اظهارات در حالی مطرح میشد که کارشناسان تاکید داشتند حتی اگر ذخایر مناسبی داشته باشیم، کمبود اسکناس دلار به دلیل تحریمهای دلاری حس میشود و اگر بازار به درستی کنترل و مدیریت نشود، بحران ارزی را بیش از پیش گسترش خواهد داد. رئیسجمهوری در حالی حفظ منابع و ذخایر ارزی را خواستار شده که در این رابطه باید گفت بازار ارز در شرایط خاصی بوده و افزایش بیش از حد دلار در بازاری که به رسمیت شناخته نشده و معاملات آن قاچاق اعلام میشود تا بیش از ۹۰۰۰ تومان، عاملی برای ریزش ارزش پول ملی بوده است. اما پیمانهای پولی که خود توسعه روابط مالی براساس پول ملی دو کشور و حذف دلار است، در سالهای قبل بسیار مورد توجه کارشناسان قرار گرفت و از بانک مرکزی خواسته بودند تا اقدامات لازم را انجام دهند، چراکه در زمان تحریمها روابط بانکی تحت فشار قرار گرفت و مبادلات مالی به ویژه در حوزه دلاری تحتتاثیر قرار داشت؛ ازاین رو تاکید بر این بود که حذف دلار از روابط تجاری تا حد زیادی میتواند مشکلات موجود را برطرف کند. بر این اساس با رایزنیهای انجامشده در سال ۱۳۹۴ بود که خبرهایی از سوی بانک مرکزی در رابطه با رایزنی برای انعقاد پیمان پولی با ترکیه، روسیه و عراق منتشر شد و در ادامه با اجرایی شدن برجام این مذاکرات به طور جدیتری پیش رفت، به طوری که حسابهای مشترک با چند کشور ایجاد شد. در عین حال در سال ۱۳۹۵ مجلس در قالب برنامه ششم توسعه مصوبهای داشت که بانک مرکزی را به انجام و توسعه پیمانهای پولی مکلف میکرد. رئیسجمهوری همچنین از همتی اصلاح نظام بانکی را خواستار شده که در این رابطه نیز باید گفت در سالهای گذشته بارها این موضوع مطرح و اقداماتی هم برای آن از جمله اصلاح ساختار مالی بانکها و ترازنامه آنها برای مطابقت با استانداردهای جهانی و همچنین حرکت به سمت اصلاح نرخ سود بانکی یا ساماندهی موسسات مالی غیرمجاز انجام شد، اما هیچگاه به طور کامل پیش نرفته است، در عین حال که دو لایحه بانکداری مرکزی و قانون بانکداری در سالهای گذشته با بحثها و اختلاف نظرهایی بین بانک مرکزی، دولت و مجلس تدوین شد، ولی هنوز به تصویب و اجرا نرسیده است.
به هر حال باید منتظر بود تا رئیس کل جدید بانک مرکزی که خود سابقه چند ساله در نظام بانکی داشته و در مدت حضورش در بانک ملی ریاست شورای هماهنگی بانکها را بر عهده داشت و سپس به بیمه مرکزی رفت، چه برنامهای برای اصلاح ساختار نظام بانکی و شرایط موجود ارزی پیش بینی و اجرایی خواهد کرد.