گرانی مواد اولیه تولید فرش در حلقه واسطه ها

شایلی قرایی

به گزارش کسب و کار نیوز،  علاوه بر ضعف ما در صادرات باید به مشکلاتی که در حال حاضر بافندگان فرش دستباف با آن دست به گریبان هستند، اشاره شود. ایران نیز مانند تمام دنیا، کمترین دستمزد را به بافندگان فرش می‌دهد، به همین دلیل فرش دستباف نیاز قشر ضعیف جامعه را تامین می‌کند. همچنین در گذشته فرش دستباف ازسوی روستاییان بافته می‌شد و باعث می‌شد آنها در روستا باقی بمانند و تولیدکننده باشند، اما با مهاجرت روستاییان به شهر، آنها نه‌تنها دیگر تولیدکننده نیستند، بلکه تبدیل به مصرف‌کنندهشده‌اند.
به همین دلیل فرش یک مساله اجتماعی در ایران به شمار می‌آید و دولت باید توجه ویژه‌ای به این موضوع داشته باشد. فرش بر تولید، ارزش‌افزوده، اشتغال و موارد دیگر تاثیر مستقیم دارد و باید سیاست‌گذاری‌های درستی در این زمینه داشت. تحریم‌ها اثرات کلی بر صادرات و تولیدات ما گذاشته است.
در حال حاضر در ایران نزدیک به ۲ میلیون متر فرش دستباف تولید می‌شود و اگر بتوانیم با کمک تبلیغات در دنیا و جا انداختن فرهنگ استفاده از فرش ایرانی که یک نشان (برند) جهانی به شمار می‌آید، میزان تولید را به ۱۰ میلیون متر برسانیم، قادر خواهیم بود ۳ میلیون شغل نیز برای قالی‌بافان داخلی کشور ایجاد کنیم. این درحالیست که برای ایجاد شغل و درآمد، دولت باید هزینه‌های هنگفتی را در صنایع دیگر صرف کند.
اگر فقط مشکلات فرش دستباف مورد نظر قرار بگیرد، شاهد آن خواهیم بود که اشتغال به صورت فزاینده‌ای زیاد خواهد شد و صادرات رشد خواهد کرد.
برای مثال گمرک اگر به فرش‌های مرجوعی اجازه دهد وارد کشور شوند و بعد از سرویس بار دیگر برای صادرات آماده شوند، کمک بسیار بزرگی به این صنعت کرده است.

مواد اولیه ۳۲ درصد گران‌تر به دست بافندگان می‌رسد
عبدا… بهرامی، مدیرعامل اتحادیه تعاونی‌های فرش دستباف
ایران خاستگاه فرش دستباف است و از سالیان دور ایران بود که توانست این نوع فرش را به دنیا معرفی کند و با طرح‌ها و رنگ‌های متنوع و چشمگیرش برای دنیا حرفی برای گفتن باقی نگذارد. فرش دستباف ایرانی را همگان در خاطر دارند. شرایطی که در حال حاضر در آن قرار داریم را ذره‌ای با سال‌های درخشان این صنعت مقایسه نکنید. امروز از صادرات و مشتریان پروپاقرص فرش ایرانی آنطور که شایسته است، خبری نیست. دلالان هم اوضاع این صنعت را بدتر کرده‌اند. این روزها بهترین فرش‌ها توسط دلال‌ها از بافنده خریداری می‌شود. دلال‌بازی و واسطه‌گری در صنعت فرش بسیار زیاد شده و نه تنها در مواد اولیه، بلکه در خرید تولیدات شاهد دلالی هستیم. در کشور صنعت فرش به اسم شبکه فروش وجود ندارد و واردکنندگان مواد اولیه را با چند حلقه واسطه‌گری در اختیار قالی‌بافان قرار می‌دهند و با یک محاسبه معمولی هم اگر هر دلالی ۵ تا ۸ درصد روی جنس اضافه کند و حداقل هم ۴ واسطه وجود داشته باشد، مواد اولیه ۳۲ درصد گران‌تر به دست بافندگان می‌رسد.
تامین مواد اولیه همیشه جزو مشکلات صنعت فرش بوده است. در حال حاضر قیمت مواد اولیه فرش از جمله پشم و ابریشم ۳۰ درصد افزایش قیمت داشته و افزایش قیمت مواد اولیه و حاشیه سود پایین، روند تولید فرش در کشور را کاهش داده است. همچنین افزایش قیمت مواد اولیه و تحریم موجب به وجود آمدن تنگنا‌ برای تولید و صادرات شده است. با توجه به افزایش قیمت مواد اولیه و حاشیه سود پایین طی چند سال اخیر روند تولید فرش در کشور کاهش یافته و انگیزه برای تولید بیشتر از بین رفته و در حالت خوش‌بینانه، سالانه ۳ میلیون متر مربع فرش تولید می‌شود. از طرف دیگر هیچ قدمی برای ایجاد بازار‌های صادراتی جدید با خدمات جدید برداشته نشده است. فروش و برگشت ارز حاصل از صادرات موضوعی بود که تا اندازه‌ای برطرف شده بود و قرار بود طی ۶ ماه برگردانده شود، اما در بخشنامه جدید به ۲ ماه کاهش یافت و این قوانین خلق‌الساعه به صادرات بسیار آسیب می‌زند.
یکی از مباحث مهم دیگر برای تولیدکنندگان فرش دستباف نرخ ارز است که تاثیرات مستقیمی در تشویق صادرات فرش دستباف دارد. در حقیقت دلار ۴۲۰۰ تومان و بالاتر ایجادکننده شکافی است که برای دست‌اندرکاران فرش دستباف خسارت‌‌زاست. در حال حاضر تولیدکنندگان فرش دستباف با عدم حمایت ازسوی دولت مواجه بوده‌ و نه تنها هیچ سرمایه‌گذاری در این بخش مهم صنعتی نشده، بلکه تسهیلاتی هم به آنها ارائه نشده یا با بهره‌های بانکی زیادی بوده است.

اشتغالزایی فرش ایرانی برای کشورهای همسایه
احمد کریمی‌اصفهانی، رئیس اتحادیه صادرکنندگان فرش دستباف کشور
فرش دستباف به دلیل اینکه صنعتی است که در کمتر کشوری پا گرفته بود، می‌توانستیم با چند قدمی که جلوتر بودیم اجازه ورود دیگر کشورها را ندهیم تا امروز شاهد باشیم صنعتی که ما بنیان‌گذار آن بودیم و حرف اول را در آن در دنیا می‌زدیم، چنین رقبایی برای ما وجود نداشته باشد. باید برای ارتقا و رساندن فرش دستباف ایرانی به جایگاه مناسب و درخور خود تلاش شود که در این میان مجلس و دولت می‌توانند نقش بسیار موثری ایفا کنند. فرش با کمترین هزینه، بیشترین اشتغال و منفعت را نصیب کشور می‌کند و قابل سرمایه‌گذاری و توجه بیشتر است. درآمدزایی بین‌المللی و اشتغالزایی برای کشور مهم‌ترین فاکتورهای مربوط به این صنعت هستند که باید برای به سرانجام رسیدن آن تلاش کنیم. امروز ضعیف‌ترین قشر بافندگان فرش هستند و نمایندگان مجلس باید برای این مهم چاره‌اندیشی کنند. اگر مجلس مشکلات صادرات فرش را حل کند، به زنده شدن و اعتلای تولید فرش کمک کرده است. معافیت مالیاتی فرش نیاز به بازنگری و شفاف‌سازی دارد. معافیت مالیاتی اگرچه در حد صفر است، اما نیاز به تسلیم اظهارنامه دارد و این موضوع مشکلات عدیده‌ای برای فعالان فرش کشور ایجاد می‌کند. مشکل دیگری که وجود دارد، در رابطه با مرجوع کردن برخی فرش‌های صادراتی است. این موضوع مشکل مهمی برای تاجران است که با تعلل بسیار چند ساله در ایران صورت می‌گیرد. این موضوع خسارت زیادی دارد.از طرف دیگر رقبای ایران تمام سرویس‌های لازم را در اختیار قالی‌بافان و صنعتگران فرش دستباف قرار داده‌اند. در حالی که در ایران کمترین دستمزد را قالی‌باف می‌گیرد و از بیمه که نخستین حق یک قالی‌باف است، محروم می‌شود. در شرایطی قرار داریم که متاسفانه فرش‌های دستباف ایرانی برای ترمیم و رفو به ترکیه می‌روند و ما با این کار برای کشورهای همسایه اشتغالزایی کرده‌ایم.