ابراهیم متقی: برجام هیچگونه پشتوانه حقوقی ندارد

به گزارش کسب و کار نیوز، ابراهیم متقی استاد دانشگاه تهران در نشست «خروج آمریکا از برجام و گزینه‎های روی میز ایران» گفت: دو رویکرد در روابط بین‌الملل وجود دارد؛ یک رویکرد اروپایی و دیگری رویکرد آمریکایی. کشورهای اروپایی برمبنای نوعی ایده‎آلیسم عمل می‎کنند که تفکر و سیاست‌گذاری‌شان را بر اساس این قالب شکل می‎دهد اما مبنای تحلیل رفتار بین‌المللی آمریکا، سیاست قدرت است که نگاه سیاست قدرت مبتنی بر نئورئالیسم و رئالیسم است و بیش از آن‎که تابع حقوق و قانون باشد مبتنی بر قدرت است. آن‌ها این بحث را در ارتباط با اروپا و چین نیز مطرح می‌کنند. نگاه‌شان این است که هیچ‌چیز جای منافع را نمی‌تواند بگیرد، که امری متغیر است. از نظر آن‌ها بدترین سیاست، درجا زدن است. بنابراین مذاکرات و برنامه‌ها ماهیت مرحله‌ای دارد. یعنی یک دولت بنابر منفعتش توافقی را امضا می‌کند و دولت بعدی براساس منافعش آن را پاره می‌کند.

وی ادامه داد: کسانی‌که مذاکرات را انجام دادند، بر اساس فضای ایده‌آلیستی عمل کردند. نمایندگان اتحادیه اروپا و نمایندگان ایرانی که در مذاکرات شرکت داشتند فکر می‎کردند با گفت‌وگو می‌توانند مشکل سیاست خارجه را حل کنند. این مشکل مربوط به زمانی است که احمدی‌نژاد کار خود را به رهبری منتقل کرد و به مسئله ضرورت مذاکره با آمریکا اشاره کرد. در فروردین ۹۱ مقام معظم رهبری در روز اول فروردین گفتند ما مذاکره با آمریکا را انجام ‌دهیم. ایشان گفتند که من بدبین هستم اما دولت مذاکره را انجام دهد. بنابراین سه دوره مذاکره انجام شد.

این استاد دانشگاه در ادامه سخنان خود اظهار داشت: آمریکایی‎ها در اسفندماه ۹۱ مذاکرات را متوقف کردند و گفتند چون سال آینده انتخابات دارید ما با دولت بعدی موضوع را ادامه می‎دهیم. نتیجه چه شد؟ این شد که آقای روحانی با وعده چرخیدن زندگی مردم و چرخیدن سانتریفیوژها به پیروزی رسیدند. اما فضایی که امروز وجود دارد این است که نه سانتریفیوژها می‌چرخند و نه زندگی مردم. زیرا غنی‌سازی ما امروز ۳/۳ است. بعد از روی کار آمدن آقای روحانی سه پرونده وجود داشت، در وزارت خارجه، ریاست جمهوری و شورای امنیت. همه پرونده‌ها بر اساس نظر ریاست‌جمهوری جدید به وزارت خارجه منتقل شد.

این استاد دانشگاه در سخنان خود بر ناموفق بودن برجام تأکید کرد و افزود: نتیجه مذاکرات این شد که فردو تعطیل شد. البته هزار سانتریفیوژ و P1  به حالت تعلیق درآمد. درحال حاضر سانتریفیوژ بدون روتور است. سانتریفیوژ بدون روتور مثل ماشین بدون موتور است. در توافق تأکید شده که مواد شکاف‌زا نباید وارد فردو شود. فردو که یکی از خطوط قرمز ما محسوب می‎شده از دست رفت. همچنین تمام هگزا فلورایدی که ما داشتیم اکسید شد و از کشور خارج شد. ما توافق کردیم که تعداد سانتریفیوژها از نوزده هزار به پنج هزار برسد. P2 کنار گذاشته شد و البته راکتور آب سنگین بود که ناتمام ماند.

متقی همچنین در ادامه سخنان خود تأکید کرد: برجام هیچ‌گونه پشتوانه حقوقی ندارد. برجام مخفف برنامه جامع اقدام مشترک است. این فقط برنامه است. همه می‌توانند از برجام خارج شوند. فقط یک بخت‌برگشته وجود دارد که نمی‌تواند از آن خارج شود. وقتی توتال از ایران خارج می‌شود فرانسه در برجام است اما وقتی نمی‌تواند به تعهدش عمل کند در آن نیست. وقتی کشورهای انگلیسی، ایتالیایی و فرانسوی نمی‌توانند تعهدشان را اجرا کنند یعنی دیگر در مجموعه قرار ندارند. چه می‌شود که این وضعیت به‌وجود می‌آید؟ برجام استحکام لازم را به لحاظ حقوقی، ساختاری و معادله قدرت ندارد. ما با آمریکایی‌ها توافق‌های دیگری داشتیم. اما اقدامات ما اقدامات مشترک بود.

او همچنین اضافه کرد: تحریم‌ها تعلیق شد. هر ۶ماه یک‌بار رئیس‌جمهوری آمریکا باید در کنگره گواهی دهد که ادامه برطرف کردن تحریم‎ها با منافع ملی امریکا هماهنگی دارد. نکته بعدی این‌که به‌هیچ‌وجه ادامه غنی‌سازی اورانیوم را در ایران به رسمیت نشناخت. بحث‌هایی که وجود دارد به‌صورت دوفکتو است که هیچ پشتوانه حقوقی وجود ندارد که این وضعیت را تایید کند.

متقی با اشاره به یکسان بودن رویه اوباما و ترامپ در مقابل ایران، بیان داشت: اوباما تحریم‌ها را تعلیق کرد. اما در همان زمان قانون آیسا تصویب شد. نکته قابل‌توجه اینجاست که ما در برخی مواقع دوست نداریم با واقعیت تراژیک روبه‌رو شویم. سند امنیت ملی اوباما و ترامپ را ببینید. در رابطه با ایران مشابه هم است. اوباما می‌گوید ایران اصلی‌ترین تهدید امنیت ملی برای آمریکا و متحدان آمریکاست و همچنین بزرگ‎ترین تهدید امنیت ملی برای شرکای آن‎ها است. درست مانند آنچه ترامپ منتشر می‌کند.

متقی اظهار داشت: وقتی‌که داشتیم سازش می‌کردیم فکر می‌کردیم که این موفقیت ما مربوط به تلاش ماست درحالی که ما در یک فضای مذاکره مراحله‌ای قابلیت‌های اقتدارمان را واگذار کردیم. می‌توانید بگویید که نیروی هسته‎ای قدرت محسوب نمی‌شود. اگر قدرت محسوب نمی‌شود پس چرا ۲۰۰ میلیارد دلار برای فعال کردن این صنعت خرج کردید؟ ممکن است در آینده نیز گفته شود موشک قدرت ملی محسوب نمی‌شود.

او همچنین تصریح کرد: امروز تحریم‎ها ادامه پیدا خواهد کرد. ما سیگنال مذاکره را دادیم و اروپایی‌ها دارند تلاش می‌کنند. اما هدف آمریکا این است که ما را در وضعیتی قرار دهد که شرایط بسیار سختی داشته باشیم. ترامپ می‌گوید باید آنقدر تحریم‌ها را سخت کنیم که قیمت دلار به بیست هزار تومان برسد. به ما اجازه موردی برای فروش نفت خواهند داد. بحثی که وجود دارد این است که ما ۸۰۰ هزار بشکه نفت در آذر خواهیم فروخت؟ به نظر من نه.

انتهای پیام