سایت خبری تحلیلی کسب و کار استارت آپ | کارآفرینی | دانش بنیان | اقتصاد
شایلی قرایی
به گزارش کسب و کار نیوز، در ایران نیز به لحاظ اینکه این کالا ارزش‌افزوده بالا و مصرف‌کنندگان بسیاری دارد کارخانه‌های زیادی راه‌اندازی شده‌اند و به گفته مسئولان، در سال‌های اخیر به موفقیت‌های زیادی هم دست پیدا کرده‌اند، اما آمارهای گمرکی خلاف این گفته‌ها را نشان می‌دهد. آمارهای گمرکی گویای آن است که در ۱۱ ماهه سال قبل بیش از ۳٫۵ میلیارد تومان انواع آدامس وارد ایران شده است. امارات را نیز می‌توان مبدأ اصلی صادرات این محصول دانست. گذری بر بازار گویای آن است که انواع متعددی از آدامس‌های گران‌قیمت به طور قاچاق وارد شده و حتی نمونه‌های تقلبی آنها نیز به وفور وارد بازار شده است. به استناد آمارهای ۱۱ ماهه گمرکی در سال ۱۳۹۶، امارات متحده عربی عمده‌ترین صادرکننده آدامس به ایران محسوب می‌شود که حدود ۷۹۴ تن کالا با ارزشی بالغ بر ۲٫۵ میلیارد تومان و حدود ۷۹۸ هزار دلار وارد بازار ایران کرده است. روسیه با ۱۸۷ هزار دلار، ترکیه با بیش از ۸۶ هزار دلار و ایتالیا با حدود ۱۸ هزار دلار دیگر صادرکنندگان عمده انواع آدامس به ایران محسوب می‌شوند. براساس تازه‌ترین آمار گمرک ایران از تجارت خارجی سه ماهه نخست سال جاری، در این مدت ۴۵۳ تن آدامس ایران به ارزش ۲ میلیون و ۱۸۰ هزار دلار از ایران صادر شده است. مشتریان آدامس ایرانی در این مدت کشورهای افغانستان، ارمنستان، امارات متحده عربی، انگلستان، بحرین، پاکستان، تانزانیا، ساحل عاج، عراق، عمان، قطر، کنیا، کویت و هلند بوده‌اند. این در حالیست که در همین مدت در سال گذشته بیش از ۹۰۰ تن آدامس از ایران به کشورهای خارجی صادر شده بود و ارزآوری این صادرات برای ایران نیز ۳ میلیون و ۵۰۰ هزار دلار بوده است. بر این اساس میزان صادرات آدامس در بهار امسال نسبت به مدت مشابه سال گذشته از لحاظ وزنی حدود ۵۰ درصد و از لحاظ ارزش ۳۷ درصد کاهش داشته است.با این وجود می‌توان گفت بخش قابل‌توجهی از آدامس‌های خارجی موجود در بازار برندهای آمریکایی هستند که به طور قاچاق یا از طریق امارات وارد ایران شده‌اند یا نمونه‌های تقلبی آنها به تولید انبوه رسیده و در بازار عرضه می‌شود. آدامس شاید از جمله کالاهایی باشد که اقتصاد پنهانی دارد. ماجرای میلیاردها تومانی که سالانه از سوی ایرانی‌ها جویده می‌شود، داستان پیچیده‌ای نیست. بازار ایران در چنبره آدامس‌های قاچاقی است که نه تنها قیمت بالایی ندارند، بلکه با تمامی مشکلات کیفی که شاید داشته باشند، جای خود را در جیب و کیف مردم ایران باز کرده‌اند. در این بین انتظار تولیدکنندگان از ارگان‌های حمایتی این است که اگر دستی از آنها نمی‌گیرند حداقل سنگ جلوی پای آنها قرار ندهند. شرایط صادراتی ما واقعا مناسب نیست. چرا قوانین گمرکی را تسهیل نمیکنیم؟ چرا از تجارب موفق سایر کشورها استفاده نمیکنیم؟ چرا حمایت خاصی از صادرکنندگان نمیکنیم؟ زمان به سرعت در حال سپری شدن است و ما طی این سال‌ها حتی بازارهای سنتی خود را از دست داده‌ایم. انتظار داریم دولت در این زمینه برای صنایع و صادرکنندگان اقدامات جدی انجام دهد.
قاچاق آدامس سالانه ۲۴۰ میلیارد به دولت ضرر می‌زند
محمد کریمی، مدیرعامل یک شرکت تولیدکننده آدامس
خوشبختانه در سال‌های اخیر صنعت تولید آدامس در کشور پیشرفت‌هایی داشته و همچنین به این دلیل که این صنعت، صنعتی با ارزش‌افزوده بالاست سرمایه‌گذاران بسیاری به آن جذب شده‌اند و شرایط توسعه در حال هموارتر شدن است. امروز در شرایطی قرار داریم که برخی کارخانه‌های تولید آدامس با وارد کردن برترین ماشین‌آلات و به‌روز‌ترین استانداردها در تلاش برای ثروت‌آفرینی از این صنعت هستند. طی سال‌های گذشته به دلیل تولید محصولات بی‌کیفیت شاهد حضور برندهای خارجی و وارداتی در بازار آدامس بوده‌ایم که امروز هم که تولید آدامس به جایی رسیده که تولیدات داخلی هم مشتری خوبی دارند، اما حضور خارجی‌ها کم‌رنگ نشده است. به همین دلیل هنوز هم با اینکه تولیدات داخلی بهتر شده‌اند شاهد هستیم که خرید آدامس برند و خارجی ادامه دارد و گویی مصرف‌کننده ایرانی تصور می‌کند برای استفاده از آدامس باکیفیت باید از برندهای خارجی استفاده کند. البته رقابت چیز بدی نیست و تولیدکننده ایرانی با آن مخالفتی ندارد، اما باید این رقابت برابر باشد. همچنین مخالفتی با حضور محصولات خارجی وجود ندارد، چراکه به رقابت و بالا بردن سطح کیفیت منجر می‌شود، اما این اعتقاد وجود دارد که برندها و خارجی‌ها باید محصول خود را در داخل و با ایجاد اشتغال برای ایران و در چارچوب قوانین داخلی تولید کنند. این آدامس‌ها همچنین باید از مبادی رسمی و با پرداخت حق گمرکی و عوارض وارد کشور شوند. در حال حاضر براساس آمار گمرک در ۱۱ ماهه گمرکی در سال ۱۳۹۶ بیش از یک میلیون دلار از ارز کشور برای واردات رسمی در این حوزه خارج شده است که در صورت توجه به تولید داخلی می‌توان این آمار را کاهش و پس از مدت‌زمانی حتی آن را متوقف کرد و هزینه‌های صرف‌شده برای واردات آدامس را برای تولید باکیفیت‌تر آن اختصاص داد. این در حالیست که قاچاق نیز در این بازار به وفور انجام می‌شود. متاسفانه قاچاق در این صنعت، سالانه حدود ۲۴۰ میلیارد تومان به دولت ضرر می‌زند و این هزینه‌ای است که دولت با آن می‌تواند اشتغالزایی بیشتری را کلید بزند. در توضیح این مطلب باید اشاره شود که با جلوگیری از این روند دولت می‌تواند از طریق اخذ مالیات از تولیدکنندگان داخلی یا اخذ عوارض ورود کالا از مبادی رسمی علاوه بر کسب درآمد، برای حدود ۳ هزار نفر در این صنعت هم اشتغالزایی ایجاد کند. این موارد مشکلاتی است که بر سر راه توسعه صنعت آدامس دیده می‌شود. با این حال برخی تولیدکنندگان با اتکا به خود در تلاش برای تولید بهتر و باکیفیت‌تر قدم برمی‌دارند. یکی دیگر از عوامل موفقیت برندهای خارجی آدامس علاوه بر کیفیت، همان برندسازی و بسته‌بندی آن است که تولیدکننده داخلی باید از آن الگو بگیرد. درحقیقت برندسازی پاشنه‌آشیل تولید آدامس است. پس از برندسازی هم نکته اساسی که در واقع می‌توان از آن به عنوان ویترین برند یاد کرد، مربوط به موضوع بسته‌بندی و استفاده از تجهیزات و دستگاه‌های مدرن امروزی است. چون طراحی بسته‌بندی‌های مختلف می‌تواند در تعیین سهم بازار برندها کاملا مفید باشد.
آدامس‌های وارداتی بدون مشتری نمی‌مانند
احسان منادی، کارشناس بازار
بازار ایران به طور کلی برای کشورهای دیگر به لحاظ استقبال مردم از کالاهای خارجی صرفه اقتصادی دارد. به همین دلیل شاهد هستیم در هر بخشی تولیدات خارجی نفوذ و بازار خوبی برای خود دست و پا کرده‌اند. بازار آدامس نیز از این قاعده مستثنی نیست و واردات رسمی و غیررسمی و قاچاق دست تولیدکننده ایرانی را برای تولید بسته است. تولید آدامس در ایران طی سال‌های اخیر توانسته با دست و پا زدن اندک خود و با اتکا به توان خود شرکت‌ها راه را برای تولید بهتر هموار کند، اما در این شرایط وقتی متوجه هستیم که اکثر تولیدکنندگان داخلی در حال ورشکستگی هستند یا ورشکست شده‌اند، چه نیازی به واردات آدامس داریم؟ البته ریشه اصلی وضعیت حال حاضر تولید آدامس ایرانی، قاچاق است. قاچاق به اندازه‌ای در این صنعت وجود دارد که تولیدکننده هر چقدر هم توانا و مدیر باشد باز هم باید عطای این صنعت را به لقایش ببخشد. قاچاق آدامس به روش‌های مختلفی انجام می‌شود که در یک روش آن افرادی هستند که در مرزهای شمال‌شرقی و جنوبی کشور اقدام به واردات قاچاق آدامس می‌کنند و این آدامس‌ها را از طریق آدم‌هایی که در بازار دارند، به صورت عمده توزیع می‌کنند و به خریداران و توزیع‌کنندگان هم پورسانت مناسبی می‌دهند. در روش دیگر واردات چمدانی هم انجام می‌شود. تاجران و بازرگانان با واردات چمدانی آدامس به کشور هم از زیر بار هزینه‌های گمرکی شانه خالی می‌کنند و هم به تولید داخلی ضربه‌های مهلکی وارد کرده‌اند. به طور کلی چون حاشیه سود فروش آدامس در بازار ایران بسیار بالاست برندهای خارجی چه از طریق قاچاق و چه به صورت واردات رسمی سعی می‌کنند بازار ایران را حفظ کنند. در این میان آدامس‌های وارداتی هیچ‌گاه بدون مشتری نمی‌مانند و آدامس ایرانی در فروشگاه‌ها بدون مشتری می‌ماند. با این توصیفات باید اشاره شود که در کنار حضور برندهای متنوع خارجی اما آدامس‌های قاچاق توانسته‌اند سهم بیشتری از بازار را در اختیار بگیرند و همواره هم در میان محموله‌های قاچاقی که کشف می‌شود، آدامس پای ثابت کشفیات است. به همین دلایل تولید داخلی آنطور که باید، نتوانست رشد کند.
