فضای مستعد رانت جویی

سرمقاله

رانت و سودجویی محصول ارز چند نرخی است و طبیعی است در شرایطی که در بازار چند نرخ از ارز وجود دارد و سیاست تثبیت ارز به صورت دستوری اعمال می‌شود، رانت به وجود آید. فضای ارز چند نرخی برای رانت‌جویی مستعد است و این رانت معمولا برای کسانی که از آن بهره‌مند هستند و برای شرکت‌های بزرگ عامل درآمدزایی می‌شود و حتی این رانت را به دیگران نیز منتقل می‌کنند. براساس واقعیت‌ها زمانی که ارز را به قیمتی خارج از قیمت بازار در اختیار دیگران قرار می‌دهیم یا به اصطلاح با قیمت پایین‌تری عرضه می‌کنیم، رانت‌جویان از این چندگانگی قیمت ارز بهره می‌برند و این امر به آنها کمک می‌کند تا منابع ریالی خود را افزایش دهند، ضمن آنکه راه رسیدن به آن منابع را نیز دارند. بنابراین چندگانگی قیمت ارز و نبود شفافیت در این بازار رانت ایجاد می‌کند و ناتوانی دولت برای مدیریت این وضعیت شرایط را بحرانی‌تر خواهد کرد. به همین دلیل است که بازار در اختیار عده‌ای رانت‌جو و انحصارگر است. منافع رانت‌طلبی برخی از دریافت‌کنندگان ارزی البته عوامل به‌وجودآورنده دیگری نیز دارد که یک مورد مهم آن جدا از ضعف نظارت‌ها، گریز مالیاتی است که خود حاصل اقتصادی است که روابط اقتصادی در آن شفاف نبوده و فضای مبهمی بر اقتصاد حاکم شده است.