ییلاقات مازندران از بین رفته‌اند

به گزارش کسب و کار نیوز، قاسم حسنی در دومین نشست علمی تخصصی مسائل آب در دانشگاه مازندران با تحلیلی بر گسست و فک شدگی محیط زیست این استان و تاثیر آن بر بحران آب، اظهار کرد: دانشگاه ها در حوزه عمومی استان می توانند نقش داشته باشند.

این جامعه شناس خاطرنشان کرد: با توجه به بستر مازندران، اگر بتوانیم تغییراتی که بر روی آن رخ می دهد را بررسی کرده و جلوی آن تغییرات را بگیریم قطعا موجب حفاظت زیست بوم  آن خواهیم شد. به عنوان مثال تغییر کاربری بر الگوهای زیست بوم یک منطقه آسیب می زند و باید جلوی آن را گرفت.

وی با اشاره به اینکه اگر محیط زیست به طور طبیعی رشد نکند فک شدگی رخ می دهد، یادآور شد: عواملی که در فک شدگی و بسترمندی زیست بوم مازندران نقش دارد شامل تغییرات اقلیم و تغییرات مدرن است که به دو بخش تغییرات توسعه ای و تغییرات اجتماعی تقسیم می‌شود.

این مردم شناس و جامعه شناس گفت: تغییرات اقلیم در حال رخ دادن است و انسان‌ها تا اندازه ای مسئول این تغییر هستند. تغییرات اقلیم تنها ۲۵ درصد بر بحرانی شدن آب تاثیر می گذارد و ۷۵ درصد دیگر به فعالیت های انسانی مربوط می شود.

حسنی یادآور شد: تغییرات توسعه‌ای مبتنی بر برنامه ریزی سازمان یافته‌ای است که نهادهای دولتی و بروکراتیک برای ارتقای زندگی اجتماعی اعمال می‌کند.

این جامعه شناس گفت: تسطیح اراضی، طرح هادی، تغییر کاربری، طرح های عمرانی و شهری، شهرک سازی، طرح مسکن و ساخت و ساز، طرح‌های احداث راه ها، کمربندی، طرح‌های صنعتی، فاضلاب، مکانیزاسیون کشاورزی از طریق تسهیلات به کشاورزان و سدسازی انواع طرح های توسعه‌ای است که اگر روی آنها فکر شود و جلوی آنها را گرفت فک‌شدگی ایجاد نمی‌شود.

حسنی ادامه داد: ویژگی طرح های توسعه‌ای مازندران که شامل غلبه چشم‌اندازی نوسازی، رویکرد بوروکراتیک و از بالا به پائین، عدم توجه به پیامدهای ناشی از اجرای طرح ها، فقدان چشم انداز فرهنگی، عدم توجه چشم انداز بومی و فقدان توجه به مسائل اخلاق در اجرای طرح ها می شود. تغییرات اجتماعی به تدریج تحت تاثیر عوامل غیرتوسعه‌ای رخ می‌دهد و مبتنی بر مسائل سازمان یافته نیست.

وی گفت: مصداق‌های فک‌شدگی بر زیست‌بوم مازندران شامل افزایش جمعیت شناور و افزایش مصرف آب، مهاجرت، کشاورزی، کشت شدن دو مرحله‌ای محصولات کشاورزی و افزایش بی رویه چاه، تغییر در الگوهای استفاده از زمین، استفاده از سموم، زباله‌ها، پسماندها و شیرابه‌ها، گردشگری و افزایش خانه‌های ویلایی است.

این مردم شناس با اشاره به این که جمعیت مازندران اکنون بیش از سه میلیون نفر است و این آمار بدون احتساب به جمعیت شناور محاسبه شد، گفت: بخشی از بحران آب در مازندران را باید در تولید غذا دانست، به طوری که میزان آب مورد نیاز برای تامین جمعیت غذای استان بیشتر شده و باعث بحران آب شده است.

حسنی با اشاره به اینکه بحران آب در بخش کشاورزی در مازندران به وفور دیده می شود، تصریح کرد: با توجه به قطب کشاورزی مازندران بیشتر مصرف آب در این حوزه است، کشت فوری و انفرادی شدن آن یک بحران تلقی می شود.

وی با بیان اینکه از تکنولوژی به صورت ناکارآمد در مازندران استفاده می کنیم، خاطرنشان کرد: کشاورزی فوری به شدت موجب اختلال در کاشت، داشت و برداشت به وسیله حفر چاه پراکنده، از بین رفتن دانش محلی و مدیریت اجتماعی سنتی آب می شود.

این جامعه شناس  با یادآوری این نکته که در مازندران دو شیوه استفاده از زمین وجود دارد، تصریح کرد: جنگل آباد کردن و تحت تاثیر طرح های توسعه قرار گرفتن «تسطیح اراضی» موجب ایجاد بحران در مازندران شده است.

وی گفت: پیامدهای فرهنگی این تغییرات موجب، گسست بین فرهنگ و زیست بوم، فرسایش دانش های بومی و فقدان حمایت های فرهنگی از تنوع اکولوژیکی می‌شود. پیامدهای اجتماعی این تغییرات به انفرادگرایی و فرسایش سرمایه اجتماعی منجر می‌شود. ضعیف شدن خاک، آلودگی آب، بیماری های آب، خشک شدن چشمه ها، کم شدن آب رودخانه ها و تخلیه آب بندان ها پیامدهای طبیعی این پدیده است.

وی گفت: تغییر در گونه های زیستی، مهاجرت پرندگان، از بین رفتن خزندگان و آبزیان را می توان از پیامدهای زیست محیطی استفاده ناکارآمد از زمین در مازندران دانست.
انتهای پیام