صفحه اصلی / کارآفرینی / تحقیقات و پایان نامه ها / بررسی اثر ماههای رمضان و محرم بر ریسک و بازدهی صندوق های سرمایه گذاری مشترک در بازار سرمایه ایران

بررسی اثر ماههای رمضان و محرم بر ریسک و بازدهی صندوق های سرمایه گذاری مشترک در بازار سرمایه ایران

سید علی حسینی، محمد صالحی فر"، مسلم نیلچی

چکیده
مطالعه حاضر به بررسی اثر ماه های رمضان و محرم بر ریسک و بازدهی صندوق های سرمایه گذاری مشترک و فعال در بازار سرمایه ایران می پردازد. این بررسی با استفاده از تجزیه و تحلیل رگرسیون چند متغیره، آزمون های خود همبستگی و مدل گارچ در بازه زمانی
۱۳۸۸ / ۵ / ۲۵ تا ۱۳۹۴
/ ۵ / ۲۵ صورت پذیرفته است. یافته های پژوهش نشان می دهد، اگرچه برخی روابط مثبت و منفی در بازده و ریسک تعدادی از صندوق های سرمایه گذاری مشترک دیده می شود، نمی توان آن را به صورت یک قاعده یا رفتار کلی به تمام صندوق های سرمایه گذاری مشترک نسبت داد. به بیان دیگر، روند غیر عادی در بازدهی و ریسک صندوق های سرمایه گذاری مشترک طی ماههای رمضان و محرم دیده نمی شود. با توجه به نتایج پژوهش می توان گفت که در تمام صندوق های سرمایه گذاری مشترک مورد مطالعه، بازدهی غیرمعقولی که دارای تأثیر معناداری باشد، مشاهده نمی شود و تفکر عام مبنی بر وقوع رکود و کاهش در بازدهی صندوق های سرمایه گذاری مشترک در ماههای رمضان و محرم به تأیید نمی رسد.

مقدمه
صندوق های سرمایه گذاری مشترک، برای نخستین بار در سال ۱۹۲۴ و در شهر بوستون آمریکا ایجاد شدند. این صندوق ها با هدف ایجاد مدیریت تخصصی برای خرید و فروش اوراق بهادار و کاهش ریسک سرمایه گذاران و در نهایت تشویق توسعه بازار سرمایه، تأسیس شدند و از جمله نهادهای مالی واسطه ای هستند که موجب آشتی مجدد سرمایه گذاران غیر حرفه ای با بازارهای حرفه ای شده اند. شرایط اولیه برای ایجاد صندوق های سرمایه گذاری در ایران با تصویب قانون بازار اوراق بهادار در مجلس شورای اسلامی در آذر سال ۱۳۸۴ فراهم شد.
مهمترین تفاوت ماهیت واحدهای سرمایه گذاری صندوق ها با سهام یک شرکت، تعیین قیمت معاملاتی آنهاست. مبنای خرید و فروش واحدهای سرمایه گذاری که توسط شعب صندوق و تحت عنوان صدور یا ابطال واحدهای سرمایه گذاری صورت می گیرد، خالص ارزش دارایی های موجود در صندوق در پایان هر روز است. از آنجا که صندوق های سرمایه گذاری دارایی فیزیکی ندارند، سبد دارایی آنها متشکل از اوراق بهاداری همچون سهام، اوراق مشارکت یا وجه نقد است. بنابراین، خالص ارزش دارایی آنها هر روز بر اساس ارزش روز دارایی های تشکیل دهنده صندوق محاسبه می شود.
یکی از پایه های اساسی نظریه نوین مالی طی سال های اخیر میلادی، نظریه بازار کار است. تاریخچه فرضیه بازار کارا بسیار طولانی است و به سال های ابتدایی دهه ۱۹۳۰ باز می گردد. شاید بتوان گفت که اغلب مطالعات دهه ۱۹۸۰، به سازگاری نظریه بازارهای کارا برای کل بازار سهام با بررسی سری های زمانی قیمت ها، سودهای نقدی و عایدات پرداخته اند. تمرکز اصلی این دوره از مطالعات بر این بود که آیا سهام، نوسان پذیری اضافه ای نسبت به آنچه با استفاده از نظریه بازارهای کارا پیش بینی می شود دارند یا خیر؟ از همین دوره، انتقاد و مخالفت با نظریه بازار کارا آغاز شد. رینگانوم (۱۹۸۳) نشان داد که بخش عمده بازده غیر معمول سهام شرکتهای کوچک در دو هفته اول ژانویه رخ می دهد و بدین صورت اثر آغاز سال شناسایی شد. یافته های فوق همراه با سایر آثار همچون اثر آخر ماه، اثر آخر سال، اثر ژانویه، اثر آخر هفته صندوق های سرمایه گذاری، اثر عرضه اولیه سهام و غیره، شبهه های جدی ای با عنوان خلاف قاعده های بازار درباره فرضیه بازار کارا مطرح کردند (راعی و شیرزادی، ۱۳۸۷). هدف این مطالعه، شناسایی وجود یا عدم وجود اثر تقویمی با عنوان اثر ماه های محرم و رمضان بر بازدهی و نوسان پذیری بازده صندوق های سرمایه گذاری مشترک در بازار سرمایه ایران است. اثر تقویمی به گرایش سهام به عملکرد متفاوت در زمان های متفاوت اشاره دارد (آریل، ۱۹۹۰). این تئوری بیان می کند که در یک روز خاص از هفته، یک هفته خاص از ماه و حتی یک ماه خاص از سال، احتمال بیشتری وجود دارد که قیمت سهام نسبت به سایر زمان ها افزایش یا کاهش یابد. چنین الگوهایی در حجم معامله و همچنین نوسان های بازده نیز مشاهده می شود اراعی و باجلان، ۱۳۸۷). در همین رابطه، مطالعات زیادی برای بررسی آثار تقویمی در بورس لندن (بلکمن، هولدن و توماس، ۱۹۹۴ و میلز و کاتس، ۱۹۹۵)؛ بررسی اثر آخر هفته (کاتس و هایس، ۱۹۹۹) و بررسی اثر ژانویه (هاگن ولاکونیشوک، ۱۹۸۸ و تالر، ۱۹۸۷) صورت گرفته است، مقاله تهرانی و پیگیتیا (۱۳۹۱) با عنوان
بررسی تأثیر ماه های مذهبی بر بورس اوراق بهادار تهران» روی شاخص کل بورس اوراق بهادار تهران در بازه ۱۴/ ۱۱ / ۱۱ تا ۸۹/ ۹ / ۱۶ با استفاده از مدل مارچ متقارن؛ مطالعه شاهوردیاتی، گودرزی و وحدت زیرک (۱۳۹۲) با عنوان «بررسی تأثیر رویدادهای تقویمی هجری قمری بر بازده سهام و حجم معاملات روزانه در بورس اوراق بهادار تهران با استفاده از روش داده های ترکیبی، برخی از مطالعات انجام شده در حوزه شناسایی اثر تقویمی در بورس اوراق بهادار تهران هستند که مطابق آنچه بیان شده کمابیش به این مطالعه شباهت دارند، اما این مطالعه به دلیل بررسی وجود اثر تقویمی با عنوان اثر ماههای رمضان و محرم بر بازدهی و ریسک صندوق های سرمایه گذاری مشترک او نه تنها شاخص کل بورس اوراق بهادار تهران)، استفاده از مدل مارچ نامتقارن (GIR برای معادله نوسان پذیری بازده، منحصر به فرد است. از آنجا که مدیریت صندوق های سرمایه گذاری اغلب توسط مدیرانی صورت می گیرد که قبلا سابقه فعالیت در بازار سرمایه را داشته اند، بررسی این موضوع که آیا خلاف قاعده رفتاری با عنوان اثر ماههای رمضان و محرم – به عنوان دو ماه از دوازده ماه سال (آثار ماه) – بر بازدهی و ریسک صندوق های سرمایه گذاری تأثیر می گذارند یا خیر، شایان توجه است. بنابراین هدف کلی در این مطالعه، بررسی بازدهی و ریسک صندوق های سرمایه گذاری مشترک به منظور شناسایی وجود اثر تقویمی طی ماه های رمضان و محرم است
تفکر عام مبنی بر وقوع رکود در بازدهی موجب شد تا به بررسی اثر ماههای رمضان و محرم بر بازدهی و نوسان پذیری بازده (به عنوان شاخص ریسک) صندوق های سرمایه گذاری مشترک در بازار سرمایه ایران بپردازیم و در رابطه با وجود یا نبود اثر تقویمی آن آگاهی یابیم؛ از این رو، فرضیه های پژوهش به صورت زیر مطرح می شوند
۱۱:۴Rt.-التا .۱بر اثر مامان رمضان و محرم پر ریسک و بازدهی صندوق های سه
فرضیه اول: بازدهی صندوق های سرمایه گذاری رابطه معناداری با ماه محرم دارد.. فرضیه دوم: بازدهی صندوق های سرمایه گذاری رابطه معناداری با ماه رمضان دارد. فرضیه سوم: نوسان پذیری بازده صندوق های سرمایه گذاری رابطه معناداری با ماه رمضان دارد فرضیه چهارم؛ نوسان پذیری بازده صندوق های سرمایه گذاری رابطه معناداری با ماه محرم دارد. فرضیه پنجم: بازدهی صندوق های سرمایه گذاری رابطه معناداری با روزهای محرم دارد فرضیه ششم: بازدهی صندوق های سرمایه گذاری رابطه معناداری با روزهای رمضان دارد.
فرضیه هفتم: نوسان پذیری بازده صندوق های سرمایه گذاری رابطه معناداری با روزهای محرم دارد
فرضیه هشتم: نوسان پذیری بازده صندوق های سرمایه گذاری رابطه معناداری با روزهای رمضان دارد.

نتیجه گیری و پیشنهادها
در این مقاله رفتار بازدهی و نوسان پذیری بازده به عنوان شاخصی برای سنجش میزان ریسک صندوق های سرمایه گذاری مشترک فعال در بازار سرمایه ایران در بازه زمانی ۱۳۸۸/ ۵ / ۲۵ تابرنامه العلیه وهم به فرود او و دزومتری شما را از امیتودول یه
۱۳۹۴ / ۵ / ۲۵ بررسی شد. نتایج تحقیق حاکی از آن است که تعداد کمی از صندوق ها در ماههای محرم و رمضان و روزهای محرم و روزهای رمضان توانسته اند بازده شایان توجه و غیر عادی به دست آورند. بنابراین نمی توان فرضیه وجود رابطه معنادار بین بازدهی صندوق های سرمایه گذاری با ماه محرم، ماه رمضان، روزهای محرم و روزهای رمضان را تأیید کرد. از سوی دیگر ماه محرم، روزهای محرم و روزهای رمضان، رابطه معناداری با نوسان پذیری بازده صندوق های سرمایه گذاری دارند که برای بعضی صندوق ها این رابطه منفی است؛ یعنی در ماه محرم (به عنوان یک ماه از دوازده ماه سال) و در روزهای ماه محرم و رمضان (به عنوان تعداد روزهایی از سال نوسان پذیری بازده صندوق ها کاهش می یابد و برای برخی دیگر مثبت است و موجب افزایش نوسان پذیری بازده صندوق ها می شود. همچنین ماه رمضان در صورتی که به طور مستقل در نظر گرفته شود، رابطه منفی و معناداری با توسان پذیری بازده صندوق ها برقرار می کند و نوسان پذیری بازده صندوق ها در این ماه کاهش می یابد. به بیان دیگر نمی توان الگوی مشخصی برای وجود خلاف قاعده ای با عنوان اثر تقویمی (اثر ماه های رمضان و محرم) از حیث کسب بازدهی ارائه کرد. با توجه به یافته های پژوهش می توان نتیجه گرفت نگرش عام مبنی بر پدیدار شدن رکود در بازدهی معاملات صندوق های سرمایه گذاری مشترک در ماه های محرم و رمضان تأیید نمی شود؛ اگرچه برخی روابط معنادار مثبت و منفی در بازده و ریسک صندوق های سرمایه گذاری مشترک دیده می شود، اما نمی توان آن را به صورت یک قاعده یا رفتار کلی به تمام صندوق های سرمایه گذاری مشترک نسبت داد.
به دلیل وجود محدودیت زمانی در مدت زمان فعالیت صندوق های سرمایه گذاری در این مطالعه، پیشنهاد می شود در مطالعات آتی به بررسی عملکرد صندوق های سرمایه گذاری در بازه زمانی طولانی تری پرداخته شود؛ زیرا برخی خلاف قاعده های رفتاری در بازدهی و نوسان پذیری بازده می تواند در فواصل زمانی طولانی تری نمود یابد. همچنین می توان به سایر ایام مذهبی مانند ایام حج، ولادتها و شهادت ها، اربعین و… که سرمایه گذاران بیشتری از آن تأثیر می پذیرند، توجه کرد. بی شک شناسایی خلاف قاعدههای رفتاری همچون اثر ماهها، روزها و دوره های زمانی خاص، می تواند نقشه راه شفاف تری را پیش روی سرمایه گذاران، مدیران و تصمیم گیرندگان بازارهای مالی قرار دهد تا بتوانند تصمیمات آگاهانه ای را به دور از سوگیری های رفتاری اتخاذ کنند.

همچنین مطالعه کنید:

پارک فناوری پردیس، برترین میزبان کارآفرینان ایرانی خارج از کشور

به گزارش روابط عمومی پارک فناوری پردیس، تازه ترین رتبه بندی اعلام شده درباره برترین …

دیدگاهتان را بنویسید

نشانی ایمیل شما منتشر نخواهد شد.