مستند بر روی پژوهش سوار است

محمدرضا حاجی‌پور در گفت و گو با خبرنگار ایسنا اظهار کرد: مستند، یک حقیقت را کامل نشان می‌دهد، هرچند که برای بیان این حقیقت کامل که مستند باشد چالش‌های زیادی پیش روی ما قرار دارد.

وی افزود: یک زمانی مستند جایی به جزء جشنواره برای ارائه نداشت، اما خوشبختانه چند سالی است که یک شبکه برای این مهم اختصاص پیدا کرده است، از سوی دیگر پشتوانه مالی برای مستند خیلی مدنظر نبوده و تاکنون نیز پشتوانه مالی مناسبی برای این رشته هنری وجود ندارد.

ضعف پژوهش در کشور

این مستندساز با بیان اینکه متاسفانه در کشور پژوهش خوب کم اتفاق افتاده و در این زمینه ضعیف هستیم، ادامه داد: مستند بر روی پژوهش سوار است و هرچه موضوع پرداخت شده دارای پژوهش و ارزیابی های علمی دقیق تری باشد مستند قوی تری به وجود خواهد آمد برای این کار نیازمند پژوهش‌هایی هستیم که به صورت ملی و جهانی صورت بگیرند، اما در ایران این گونه پژوهش ها اندک است.

مستندسازی دست گرفتن یک دوربین و ثبت تصویر نیست

حاجی‌پور با تاکید بر این موضوع که امروز مستندهای قوی در کشور به صورت جسته و گریخته ساخته می‌شود، تصریح کرد: ساختن مستند صرف دوربین دست گرفتن و تصویری از کوچ عشایر یا … ثبت کردن نیست. شاید ساختار یک مستند در این مدل ثبت تصویر وجود داشته باشد، اما سوال اینجاست جای مستندساز پس کجاست؟ تفکر و ایده پشت این تصویربرداری کجاست؟ ساختارهای رسیدن به یک نتیجه مطلوب کجا قرار می گیرد؟

وی اظهار کرد: تعدادی از افراد در فضای مستند وارد شده اند که دارای توان مالی بالا یا دارای پشتوانه هستند، این افراد وارد بحث مستندسازی شده و این حرفه را دچار چالش کرده اند. هر مستند در واقع خلق یک اثر است و این طور نیست که هرکسی بتواند با یک دوربین مستندسازی کند. یک فرد مستندساز برای ساخت یک مستند سال ها فعالیت و پژوهش را در کنار تجربه های خود قرار می دهد تا یک مستند ارائه کند.

این مستندساز با اشاره به ورود برخی افراد در کار مستندسازی، گفت: این هنر هم دچار مافیا شده است. امروز برخی کارها را می بینیم که ارزش واقعی ندارند، ولی دارای تبلیغات اند، اما در مقابل کارهایی وجود دارد که واجد ارزش مستند هستند، اما گمنام اند چراکه در آن مافیا قرار ندارند یا برند نیستند.

حاجی پور افزود: مستندسازی محض نیز در ساختار اجتماعی ایران به سختی انجام می‌گیرد. چراکه وقتی برای ساخت مستند به جوامع مختلف کشور وارد می شویم می بینیم تعدادی از جوامع آماده پذیرش ساخت مستند نیستند. به خصوص در مستندهای محض تنش های زیادی بین مستند ساز و جامعه ای که قرار است مستند شود ایجاد می شود.

سوژه‌های خاص مستند در ایران فراوان است

وی با بیان اینکه باید در خصوص ساخت مستند از هر نوعی حیات وحش، داستانی، تکنیکی و … آسیب شناسی صورت گیرد، اضافه کرد: مستندسازی در کشور ایران با توجه به وفور سوژه‌های خاص و با توجه به شرایط حاکم بسیار می تواند حرف برای گفتن داشته باشد، اما نیازمند جامعه شناسی، پژوهش و مطالعه دقیق در مورد همه سوژه های خاص هستیم.

این مستند ساز ادامه داد: بهترین سیستم ها امروز در کشور وجود دارد، اما اینکه چرا مستند خوب نیست یا کم است به مستندساز و بینش مستندسازها بر می‌گردد. متاسفانه امروز جشنواره و شبکه مستند خود آفت شده‌اند، چراکه برخی از مستندسازان فقط می‌خواهند سریع به جشنواره برسند یا عده‌ای فقط برای شبکه مستند می‌سازند.

حاجی پور تاکید کرد: بر روی شبکه رفتن یک مستند نیز نیازمند رابطه است، متاسفانه به این نکته توجه نمی شود که مستندی که روی شبکه مستند پخش می شود به عنوان یک الگو مطرح است و نباید با وجود ارتباط‌ها روی شبکه هر مستندی پخش شود. متاسفانه این رابطه ها موجب شده است که افرادی با حق کاذب جای افرادی با حق واقعی را اشغال کنند.

وی با بیان اینکه امروز ساخت یک مستند به اندازه ساخت یک کلیپ عروسی یا تولد درآمد ندارد، گفت: مستندسازان نباید به کارهایشان ضعیف نگاه کنند باید همواره اکیپ قدرتمندی در همه زمینه ها داشته باشند و نباید مسائل مختلف موجب بیرون راندن افراد قوی شود.

ساخت مستند از ساخت فیلم مشکل‌تر است

این مستندساز ادامه داد: با همه این مشکلات، در جشنواره های داخلی کارهای خوب زیاد هم وجود دارد و خوشحالیم که می توانیم بگوییم امروز مستندهای بهتری نسبت به گذشته می بینیم چون تجهیزات بهتری هم در اختیار افراد قرار گرفته است و در جشنواره های بین المللی نیز حرف های زیادی برای گفتن داریم.

حاجی پور خاطرنشان کرد: این رشته از هنر مشکلات ساختاری زیادی هم دارد چراکه مثلا حیات وحش آفریقا با آن تنوع در ایران نیست، اما می شود در همین دنا و زاگرس مستندهای خاص تولید کرد، اما افراد باید این موضوع را بدانند که ورود به فضای مستند ساده نیست، از ساخت فیلم مشکل‌تر است چراکه یک مستند ساز باید هوشمند تیزبین و سریع باشد تا بتواند مستندی قابل ارائه تحویل بدهد.

انتهای پیام