بازار داغ دلالان در صادرات فرش دستباف

گروه تجارت و توزیع

دلالی در صادرات فرش دستباف و عدم اعتماد‌سازی (در زمان تحویل و کیفیت محصول درخواستی) و کاهش اعتبار برندهای ایرانی سبب شده است فرش دستباف ایرانی در بازار خارجی جای خود را به برندهای نوپا بدهد.
رقابتی نبودن قیمت فرش دستباف در قیاس با فرش ماشینی و از طرفی کاهش قدرت خرید مردم در این سال‌ها عامل عمده پشت کردن بازار داخلی به فرش دستباف و برند ایرانی است. لازم به ذکر است عدم تنوع طرح و نقشه‌های فرش ماشینی و کپی‌برداری‌های صورت‌گرفته از طرح‌های دستباف این امر را تشدید می‌کند.
با این حال طی چند سال گذشته نیز این محصول جای اندک خود در بازار جهانی را به واسطه عرضه نامناسب این محصول و سودجویی‌های برخی از صادرکنندگان از دست داده است.
به گفته فعالان صنف فرش، به دلیل فعالیت ضعیف کنسرسیوم‌های صادراتی در کشور این محصول به‌موقع تحویل مشتریان خارجی نمی‌شود. ضمن آنکه آنچه مشتری خارجی خواهان آن است با آنچه توسط صادرکننده عرضه می‌شود از نظر کیفی متفاوت است و البته برخی از صادرکنندگان عمدا با ارائه محصول بی‌کیفیت سعی در سودجویی‌های بیشتر دارند که کار آنها به قیمت بدنامی فرش دستباف در بازار جهانی تمام می‌شود.

عملکرد نامناسب صادرکنندگان فرش دستباف
یحیی مازاده، مدیر بازرگانی فرش و فعال این حوزه در این خصوص به «کسب‌وکار» می‌گوید: عرضه‌کننده‌های فرش دستباف در بازار جهانی عملکرد خوبی نداشته‌اند. به عبارتی افرادی که در راس صادرات فرش هستند و صادرکننده‌های این محصول در دهه‌های اخیر از باب اعتماد و اطمینان‌سازی و حفظ مشتریان خارجی خود خوب عمل نکرده‌اند. نگاه منفعت‌طلبانه آنها به صادرات فرش به جای اعتمادسازی به این محصول باعث کاهش تدریجی تمایل مشتریان خارجی به سمت این صنعت دیرینه ایرانی شده است.
وی توضیح می‌دهد: اعتماد از دو منظر قابل توجه است؛ یک بعد آن کیفیت بافت فرش است و دوم بحث تحویل به‌موقع فرشی است که سفارش داده شده است. از آنجایی که برخی از صادرکننده‌ها فرش دستباف را با همان کیفیت مورد نظر مشتری خارجی در معاملات خود عرضه نمی‌کنند به مرور این اعتماد از میان می‌رود و این در حالیست که کشورهای دیگر که به تازگی به عرصه تولید فرش ورود پیدا کرده‌اند، با تکیه بر رویکردهای جدید و با استفاده از شیوه‌های متنوع که البته ریشه در قدرت آنها برای کشف سلایق مردم دارد، بازار را در اختیار گرفته‌اند، با اینکه قبلا نه نامی از آنها در این صنعت بود و نه قدرتی به لحاظ تولید این محصول داشتند و قابل توجه است که برندهای آنها در کشورمان نیز مورد استقبال خریداران قرار گرفته است.
وی با توضیح اینکه آنها صنعت فرش را با استفاده از ترکیب نقشه‌ها و تلفیق آنها و ارائه باکیفیت بالا و قیمت مناسب عرضه کرده‌اند، می‌افزاید: با همین شیوه در فرش ماشینی نیز گوی سبقت را از فرش دستباف در بازار جهانی ربوده‌اند. به همین دلیل بازار کم‌کم به سمت نوآوری در فرش‌های ماشینی می رود (که به عنوان نمونه تار و پود آنها اکرلیک و… اما نخ خاب پشمی است) که البته به نظر می‌رسد در داخل کشور نیز آنهایی که از این شیوه در تولید فرش بهره جسته‌اند، موفق بوده‌اند.
این فعال حوزه فرش در ادامه با ذکر اینکه برند فرش‌های دستباف ایرانی هنوز حرف اول را در دنیا می‌زند، ادامه می‌دهد: بی‌توجهی مسئولان در حمایت از این صنعت چه به کارگران که در طبقه زیرین قرار دارند و چه سردمدارانش که در حاشیه قرار گرفته‌اند، باعث کاهش تولید این محصول و کاهش خرید آن در بازار شده است، به طوری که به دلیل قیمت بالای این محصول نه فروشنده رغبتی به فروش آن دارد و نه مصرف‌کننده توان خرید آن را. بر همین اساس به دلیل نبود حمایت‌ها و البته بی‌توجهی مسئولان به این صنعت که زمانی جزو برترین‌ها در ایجاد شغل بود، این صنعت کم‌کم از رمق افتاد.

راهکار بازگشت فرش دستباف به سبد خرید خانوار
مدیر بازرگانی فرش در رابطه با راهکارهای بازگشت این محصول به سبد خرید خانوار ایرانی نیز پیشنهاد می‌کند: عرضه‌کننده‌های فرش دستباف باید آن را در رنج قیمتی مختلف عرضه کنند.
در نمایشگاه‌های عرضه فرش ماشینی غرفه‌هایی برای عرضه فرش و تابلوفرش‌های دستباف تعبیه کنند تا خریداران فرش در کنار فرش‌های ماشینی تفاوت این دو محصول را لمس کرده و با شرایط خرید متنوع از سوی مدیران به سمت محصولات دستباف گرایش پیدا کنند.
از طرفی برای جلب اعتماد به این محصول در بازار جهانی نیز می‌توان از حمایت کنسرسیوم‌های صادراتی در جهت صادرات این محصول بهره جست.

فساد مالی در بازار داخلی فرش دستباف
مدیر بازرگانی فرش در پایان با تاکید بر اینکه بازار فرش دستباف در داخل کشور به دلیل تصمیم‌گیری‌های نادرست در حوزه سیاست کلان رو به افول رفته است، می‌گوید: عرضه فرش دستباف در بازار داخلی نیز دچار یک فساد مالی شده است، به گونه‌ای که معمولا عرضه‌کنندگان این محصول آن را با قیمت‌های دور از انتظار یا به روش‌های غیرمعقول به فروش می‌رسانند و البته زیان آن به تولید‌کننده فرش دستباف می‌رسد.