کمبود نقدینگی در بازار سهام

ثمانه نادری

به گزارش کسب وکار نیوز،چند روزی است که شاخص بورس با افت مواجه می‌شود. این امر طبق بررسی‌های موجود ریشه در نرخ ارز ۴۲۰۰ تومانی و چالشی دارد که بورس در رابطه با کمبود نقدینگی با آن مواجه است. البته وضعیت مبهم تحولات سیاسی در آینده نیز روی بازار سرمایه اثراتی داشته است. چگونگی این تصمیمات که به هر حال روی شاخص بورس اثراتی دارد برای فعالان بورسی حائز اهمیت بوده و میزان سوددهی آنها را روشن خواهد کرد. بر همین اساس به نظر می‌رسد بورس در یک حالت انتظار به سر می‌برد و سوددهی شرکت‌های آن نیز بستگی به چگونگی برون‌رفت از این وضعیت دارد. به گزارش ایسنا، بازار سهام در این روزها به کمبود نقدینگی دچار است، این موضوع ارتباط مستقیم به انتظارات بازیگران بازار سهام از آینده اقتصاد و تصمیمات سیاسی در سطح بین‌الملل دارد. بورس تهران در این روزها بیش از هر روز دیگری نیاز به نقدینگی دارد. دلار ۴۲۰۰ تومانی و به طور کلی غیر شفاف بودن آینده بازار ارز یکی از مهم‌ترین موضوعاتی است که باعث شده شرکت‌های بورسی با ابهاماتی روبه رو باشند و تحلیلگران نتوانند موضع دقیقی درباره وضعیت سوددهی شرکت‌ها داشته باشند. این موضوعات سبب شده شاخص کل بازار سهام که طی ماه‌ها و هفته‌های گذشته بارها حول کانال ۹۶ هزار واحد نوسان می‌کرد با ترک کانال ۹۶ و ۹۵ هزار واحدی به تراز ۹۴ هزار واحدی وارد شود. دیروز شاخص بازده نقدی و قیمتی بورس اوراق بهادار تهران ۱۹۴ واحد افت کرد و به رقم ۹۴ هزار و ۷۵ واحدی رسید. همچنین شاخص کل هم وزن با ۲۶ واحد کاهش مواجه شد و تا رقم ۱۶ هزار و ۷۳۰ پایین آمد. شاخص آزاد شناور نیز ۱۸۰ واحد افت کرد و عدد ۱۰۰ هزار و ۳۵۴ را تجربه کرد. شاخص بازار اول و بازار دوم نیز هر یک ۸۰ و ۷۱۷ واحد افت کردند. فولاد مبارکه اصفهان، خدمات انفورماتیک و پالایش نفت اصفهان سه نمادی بودند که با وجود جو ریزشی قیمت‌ها در بازار سهام سعی کردند شاخص کل را به سمت بالا هدایت کنند. این سه نماد به ترتیب ۴۹، ۳۱ و ۲۹ واحد تاثیر افزاینده روی دماسنج بازار سرمایه داشتند، اما در طرف مقابل گسترش نفت و گاز پارسیان، شرکت ارتباطات سیار ایران و صنایع پتروشیمی خلیج‌فارس با ۴۷، ۳۳ و ۳۲ واحد تاثیر کاهنده بیشترین نقش را در کاهش شاخص بازار سرمایه داشتند. در گروه محصولات شیمیایی دیروز نیز مانند دو روز گذشته شاهد افت سهم‌ها بودیم، به طوری که نمادهای این گروه تاثیر بسزایی در کاهش شاخص کل داشتند. در کنار این گروه، گروه رایانه و فعالیت‌های وابسته به آن عمدتا با کاهش قیمت مواجه شدند. در گروه خودرویی‌ها سایپا بیشترین تاثیر کاهنده را روی دماسنج بازار سرمایه داشت. در این گروه نیز تعداد زیادی از سهم‌ها شاهد افت قیمت پایانی بودند هرچند که پارس خودرو در این گروه روی دماسنج بازار سرمایه ۴،۵۷ واحد تاثیر مثبت داشت. قیمت حدود نیمی از سهام شرکت‌ها در گروه فرآورده‌های نفتی، کوک و سوخت هسته‌ای نیز دیروز با کاهش همراه بود. در این گروه حدود ۱۵ میلیون سهم به ارزش بیش از ۸ میلیارد و ۳۰۰ میلیون تومان مورد دادوستد قرار گرفت. ارزش معاملات بورس تهران به رقم حدود ۱۴۵ میلیارد تومان رسید که این رقم ناشی از دست به دست شدن ۴۸۶ میلیون سهم و اوراق مالی طی ۳۶ هزار و ۹۵۷ نوبت دادوستد بود. آیفکس نیز با افت ۴٫۱ واحدی همراه شد و به رقم ۱۰۵۵ رسید. ارزش معاملات فرابورس ایران رقم ۱۷۶ میلیارد تومان را تجربه کرد و حجم معاملات به عدد ۱۷۴ میلیون سهم و اوراق مالیرسید.

خروج نقدینگی از بازار سهام
عباسعلی حقانی‌نسب، کارشناس بازار سرمایه در این خصوص به «کسب‌وکار» می‌گوید: افزایش نرخ ارز برای شرکت‌ها به غیر از پالایشگاهی‌ها اثر منفی داشته است، چراکه خیلی از اینها ارز مبادله‌ای دریافت می‌کنند و نرخ ارز مبادله‌ای بود که بیشترین افزایش قیمت را داشت. در این شرایط برای این شرکت‌ها افزایش هزینه‌ها بیشتر از درآمدها بود. همچنین صنایعی که ارز مبادله‌ای می‌گرفتند از افزایش نرخ ارز تاثیر منفی گرفتند. درباره پتروشیمی‌ها نیز باید گفت قاعدتا پتروشیمی‌هایی که مایع‌سوز هستند و از مشتقات نفتی استفاده می‌کنند اثرات منفی بیشتری نسبت به پتروشیمی‌های گازسوز دریافت کرده‌اند. وی ادامه می‌دهد: قاعدتا در کنار آنچه روی بازار ما اثر منفی زیاد داشته، بحث کمبود نقدینگی و خروج نقدینگی از بازار سهام هم موثر بوده است. شاخص بورس نشان‌دهنده بازار سهام است و نشان دهنده وضعیت کل بازار سرمایه نیست. در این مدت نقدینگی نه تنها وارد بازار نشده است، بلکه از بازار سهام خارج هم شده است. دلیل آن نیز افزایش نرخ سود بانکی و افزایش جذابیت ارز و بازار سکه است که عملا نقدینگی از بازار سهام را به آن سو کشاندهاست. حقانی‌نسب با ذکر اینکه ریسک سیستمی در بورس به‌شدت افزایش پیدا کرده است، می‌افزاید: تبعات خروج احتمالی ترامپ از برجام روی بورس نیزتاثیرگذار است. از طرفی افزایش نرخ سود بانکی هزینه شرکت‌ها را افزایش داده و چون بانک‌ها نمی‌توانند با آن نرخ تعیین‌شده وام بدهند، سودآوری شرکت‌ها پایین می‌آید. تا زمانی که چشم‌انداز کاهش نرخ سود بانکی ایجاد نشود چشم‌انداز افزایش سودآوری برای بورس نخواهیم داشت، چراکه تسهیلاتی که بانک‌ها با نرخ بالا می‌دهند به ضرر شرکت‌هاست. علیرضا باغانی، کارشناس بازار سرمایه نیز در این خصوص به «کسب‌وکار» می‌گوید: گزارش‌هایی که منتشر شده نشان می‌دهد با وجود افت شاخص بورس شرکت‌های فلزی و معدنی و… در وضعیت بدی نیستند، اما در کل مهم‌ترین عاملی که سبب شده بازار سرمایه گزینه مناسبی برای سرمایه‌گذاران نباشد، نگرانی‌های سیاسی است. زمانی که برجام تازه تصویب شده بود مشکل بازار سرمایه این بود که بازار جذاب‌تری مثل سپرده بانکی وجود داشت، اما در حال حاضر که برجام با مخاطره جدی روبه‌رو است و نقدینگی از بانک‌ها به دلیل کاهش نرخ سود، آزاد می‌شود مردم به سمت بازارهایی مثل دلار و سکه می‌روند تا ارزش دارایی خود را حفظ کنند. مجموعه اینها باعث افت بورس شد. سهام اوراق مبتنی بر ریال است و دغدغه‌های خاص خود رادارد.یکی از دلایلی که بازار به سمت خرید سهام نمی‌رود، شرایط اقتصادی کشور است. تا چهار ماه پیش دلار ۴۸۰۰ تومان بود و حالا ۴۲۰۰ تومان شده که در نتیجه شرکت‌های وارد‌کننده، خودرویی‌ها، مواد غذایی و دارویی آسیب می‌بینند و صادرات هم ضرر خواهد کرد. مجموع اینها به اضافه نقدینگی نترل‌نشده نیز باعث افت بورس می‌شود و همین است که سودآوری شرکت‌های بورسی را مبهم می‌کند.

دلایل افت شاخص بورس
اصغر مشبکی، کارشناس اقتصادی
در مدتی که گذشت، چندین عامل شاخص بورس و رشد آن را متوقف کرده‌اند، ولی آنچه بورس را نسبت به بقیه عوامل بسیار تحت‌تاثیر قرار داده است، نقدینگی کم و ناچیز بورس است. در این مدت اکثر نقدینگی به سمت بازارهای کاذب، بازارهای ارزی و خرید و فروش سکه رفته است که این البته با توجه به سیاستی که دولت اتخاذ می‌کند در بحث کنترل قیمت ارز و میزان وارد شدن و خارج شدن ارز به کشور آرام‌آرام جبران خواهد شد و چنین به نظر می‌آید که این حجم پولی که در چرخه نقدینگی بازار کاذب ارز هزینه می‌شود جهت خود را عوض کند. با این اوصاف پیش‌بینی می‌شود در یکی دو سه ماه آینده بورس از این وضعیتی که دارد، خارج شود و بعد از ماه رمضان مجددا رشد خود را بازیابد و در مسیر سودآوری قرار بگیرد. همچنین آثار روانی که در بازار حاکم شده مثل وضعیت روانی در بازارهای پولی بورس را نیز تحت‌تاثیر قرار داده است. لازم به ذکر است که بورس بازار سرمایه است و بازار مقطعی آنی و سریع نیست. این وضعیت فعلی و سیاست‌های مالی بیشتر از همه روی بازارهای پولی اثر می‌گذارد و کمتر روی بازار سرمایه. بازار سرمایه زمان بیشتری لازم دارد تا مجددا رشد کند. پیش‌بینی می‌شود تا دو سه ماه آینده این نقدینگی سرگردان به بورس برگردد.