تکمیل جنگ دو قطبی با ورود چین به مناقشه سوریه

چند کشور قدرتمند جهان از جمله روسیه، چین و ایران نیز با قاطعیت به حمایت از دولت و ملت و بشار اسد، رئیس جمهوری سوریه پرداختند تا از وخامت بیشتر که محور غربی سعودی صهیونیستی در صدد دامن زدن به آن است در این مرحله و در این منطقه از جهان بکاهند.
اگر چه بهانه گیری ها و اتهام زنی های پی در پی غرب علیه بشار اسد مبنی بر دست داشتن او در حمله شیمیایی به مواضع مخالفانش در دوما ادامه یافت و ادعای بهانه گیران و حامیان منطقه ای آنها علیه مسکو و تهران برای حمایت از اسد متوقف نشد و تهران و مسکو نیز هر بار این ادعاها را رد کردند و سازمان های بین المللی نیز بر انجام تحقیقات منصفانه در باره دوما تاکید ورزیدند، اما پیش بینی احتمال رسوایی غرب در این پرونده درست شبیه به پروژه شیمیایی صدام حسین، موجب نشد مهاجمان با ۱۰۳ موشک دست به حمله پیش دستانه در سوریه نزنند و ملل و دول جهان را در بهت، تشویش و خشم قرار ندهند که از جمله آنها رهبران چین بودند.
صرف نظر از اینکه واکنش و اقدامات قبلی و بعدی روسیه و ایران که تا حدودی بطور مستقیم و یا غیرمستقیم در سوریه حضور دارند، ورود احتمالی چین به این غائله و حداقل در ادبیات سیاسی قبل و بعد از این جنگ یک روزه با عقبه طولانی، موجب شده است برخی تحلیلگران سیاسی و نظامی وقوع یک جنگ تمام عیار و فراگیر در این منطقه تا حد ‘یک جنگ جهانی سوم' را بعید ندانند.
باوجود اینکه وزارت خارجه چین پیشتر احتمال وقوع حادثه سحرگاه روز شنبه در سوریه را پیش بینی و بارها موضعگیری کرده بود، اما ‘ما جایو شو' نماینده دایم چین در سازمان ملل دیروز دوشنبه، حمله نظامی آمریکا و متحدانش به سوریه را موجب نگرانی گسترده جهان و زمینه ساز حوادث گسترده تر در سطح جهان ارزیابی کرد.
وی هفته گذشته هم در جلسه شورای امنیت سازمان ملل که به درخواست روسیه برگزار شده بود خاطر نشان کرد «منطقه هم اکنون در تقاطع جنگ و صلح قرار دارد' و همه اعضای سازمان ملل باید برای جلو گیری از بروز یک فاجعه جهانی تلاش کنند.
این موضعگیری چین در حالی است که این کشور ضمن برگزاری بزرگترین نمایش قدرت دریایی در پنجشنبه گذشته در آب های سرحداد خود، قصد دارد این هفته نیز با برگزاری یک رزمایش گسترده در تنگه تایوان با عنوان ‘حیات و آتش' پیامی را به جهان و در واقع به غرب بدهد.
برای اثبات این ادعا باید گفت که حتی روزنامه ‘سَوث چاینا مورنینگ پست' (روزنامه صبح جنوب چین) دیروز در گزارشی اعلام کرد که دولت چین با این رزمایش قصد دارد به نوعی حمایت خود را از شریک راهبردی خود، یعنی روسیه نشان دهد که به مدت هفت سال درگیر جنگ داخلی در سوریه است.
آنتونی وُنگ دُونگ، یک کارشناس نظامی مستقر در ماکائو در گفت و گو با این روزنامه گفت که این رویارویی نظامی میان آمریکا و روسیه در سوریه با توجه به چینش قبلی رویدادهای جهانی در هر زمان قابل پیش بینی بود.
به گفته وی، بعید نیست پکن قبل از اینکه این حمله انجام گیرد بعد از بررسی رجز خوانی های این جنگ در سواحل شرقی دریای مدیترانه به ویژه در این مقطع حساس زمانی، به عنوان شریک راهبردی مسکو نخواسته باشد با انجام این نمایش قدرت دریایی روز پنجشنبه به عنوان اهرم سیاسی برای حمایت از روسیه استفاده کند.
به اعتقاد این کارشناس سیاسی و نظامی، پکن به همین دلیل به نیروی دریایی آزادیبخش خود فرمان داد رزمایش های خود را به تنگه تایوان منتقل کنند تا بهتر بتوانند قدرت واکنش سریع رزم دریایی خود را برای اهداف خاص آزمایش کرده و در واقع به نمایش جهانی بگذارند.
این اقدام دولت پکن در حالی صورت گرفت که از همان ابتدا با محکوم کردن هرگونه اقدام نظامی، دعوت همه کشورها به رعایت منشور ملل متحد و قوانین بین المللی، انجام یک تحقیق بی طرفانه، دقیق، کامل و عینی در باره اتهامات غرب علیه دولت سوریه، غرب را از انجام هرگونه اقدام نسنجیده نظامی برای دور زدن اصول شورای امنیت سازمان ملل برحذر داشت.
با این وجود دولت چین برای حمایت از همپیمان سیاسی خود در جهان، یعنی روسیه بیکار ننشسته است و قرار است فردا،پنجشنبه نیز با برگزاری یک رزمایش گسترده تر به هر نحو ممکن به ائتلاف غرب بفهماند که با همه توان نظامی در کنار روسیه ایستاده است.
البته این درحالی است که خود چین برسر تعرفه های گمرکی در یک مناقشه اقتصادی جدی با غرب به ویژه آمریکا نیز قرار دارد و البته کشورهای غربی تلاش زیادی کرده و می کنند تا روسیه را نیز مشمول بسیاری از تحریم های اقتصادی خود کنند.
به همین دلیل هم هست که ولادمیر پوتین روز یکشنبه بعد از حمله ائتلاف غربی علیه اهدافی در سوریه هشدار داده بود که با توجه به اراده قوی واشنگتن برای اعمال تحریم های اقتصادی جدید علیه مسکو، حملات بیشتر غربی ها به سوریه بی تردید به وخیم تر شدن اوضاع جهان می انجامد.
او حتی به همراه حسن روحانی، رئیس جمهوری ایران در یک گفت و گوی تلفنی به این نتیجه رسیدند که آمریکا با ارتکاب به این خطای فاحش، یعنی حمله نظامی شانس و فرصت هرگونه راه حل سیاسی برای بحران هفت ساله سوریه را از خود و دیگران سلب کرده است.
پوتین حتی به طور خاص تاکید کرد که چنانچه منشور سازمان ملل به همین نحو ادامه یابد بی تردید روند به بروز بی نظمی های بیشتر در روابط بین الملل ختم خواهد شد.
این درحالی است که رئیس جمهوری روسیه دو روز پیش جنگنده ها و تجهیزات نظامی خود را روانه سوریه کرد تا در صورت بروز حوادث گسترده تر در منطقه و جهان، آمادگی بیشتری برای رویارویی با هرگونه خطر مستقیم از سوی غرب را داشته باشد.
به گزارش امروز نشریه اکسپرس انگلیس، همین موضعگیری جدید مسکو موجب بروز ترس و وحشت در سطح جهان برای واکنش احتمالی تند و مستقیم روسیه علیه تحولات سوریه شد، چرا که آناتولی آنتونوف، نماینده روسیه در سازمان ملل نیز با صدور بیانیه ای حوادث اخیر در سواحل مدیترانه را ‘یک سناریوی از پیش طراحی شده غرب در سطح جهان' توصیف کرده بود.
وی در این خصوص صراحتا گفت: ‘ما (روسیه) باردیگر مورد تهدید قرار گرفتیم، پس هشدار می دهیم که چنین اقداماتی بی نتیچه و پاسخ نخواهد ماند. توهین بیشتر به رئیس جمهوری روسیه بیش از این قابل قبول و توجیه پذیر نیست'؛ ‘پس هشدار می دهیم که آمریکا به عنوان صاحب بزرگترین زرادخانه تسلیحات شیمیایی جهان به لحاظ اخلاقی بیش از این حق ندارد کشورهای دیگر را متهم به برخورداری از چنین تسلیحاتی کند'.
صرف نظر از موضعگیری های جدید مسکو علیه آمریکا و اقدامات سیاسی و نظامی اخیرش در سوریه و تهدیدات اقتصادی برای تحت فشار قرار دادن روسیه و چین، بد نیست بدانیم که چین پیشتر نیز بارها از سوریه دفاع کرده و حتی به به دلایل خاص به آن کشور نیرو و مستشار فرستاده است.
مثلا در آذرماه گذشته بود که روزنامه ‘چاینا میدل ایست مانیتور' اعلام کرده بود که وزارت دفاع چین دو واحد نظامی خود به نام های ‘ببرهای سیبری' و ‘ببرهای شب' را که از نیروهای ویژه این کشور هستند برای کمک به نیروهای دولتی سوریه به آن کشور اعزام کرد.
البته این نخستین بار نیست که چین نیروی نظامی به سوریه می فرستد. رژیم سوریه در سال ۲۰۱۵ اجازه حضور ۵ هزار سرباز چینی در سوریه را صادر کرد که این نیروها در بخش غربی لاذقیه مستقر شدند و به همراه مشاوران نظامی تدارکات دریایی و هوایی در اختیار نیروهای سوری قرار می دهند.
چون علاوه بر بحران اقتصادی و سیاسی غرب با چین، دولت پکن در عین حال نگران حضور تروریست ها ‘جنبش ترکستان شرقی' در خاورمیانه است که از گروه های مخالف دولت سوریه حمایت می کنند و احتمالا بعد از بازگشت به منطقه مسلمان نشین چین باعث گسترش ناآرامی ها در داخل این کشور می شوند.
یعنی در واقع باید گفت که افزایش حضور از قبل چین در سوریه شرایط دو قطبی قدرت های جهانی و منطقه ای را در این کشور بیش از پیش نمایان می کند، چرا که چین یکی از پنج قدرت جهانی دارای حق وتو در شورای امنیت سازمان ملل است که به همراه روسیه از قدرت خود در این شورا برای حمایت از دولت بشار اسد استفاده کرده و می کنند.
چین و روسیه از سال ۲۰۱۴ بارها قطعنامه تحریم گروهی از افراد و شرکت های سوریه ای را وتو کرده اند.
حال صرف نظر از واکنش روسیه و ایران به ابعاد جدید بحران سوریه، موضعگیری امروز دولت سوریه نیز به عنوان سیبل حملات اولیه غرب علیه شرق، پرده از یک راز سیاسی بر می دارد، چون دولت دمشق امروز از تشکیل یک ائتلاف جدید شرقی علیه اقدامات تجاوزکارانه غرب با مشارکت چین خبر داد.
بطور مثال، بثینه شعبان، مشاور مطبوعاتی رئیس جمهوری سوریه امروز در گفت وگو با شبکه المیادین از تشکیل یک محور ضد غرب خبر داد و اعضای آنرا شامل روسیه، چین، سوریه، ایران و حزب الله لبنان معرفی و اعلام کرد که اعضای این ائتلاف درحال حاضر همچنان در حال مشورت میان خود هستند تا نخواسته باشند همه تصمیم گیری های بین المللی برای بحران سوریه را به واشنگتن واگذار کنند.
وی، رژیم صهیونیستی و عربستان را مشوق اصلی تجاوز غرب به سوریه خواند و از آمادگی کامل دمشق و هم‌پیمانانش برای هرگونه هجمه دیگر کشورهای غربی و همپیمانان عربی و صهیونیستی خبر داد.
تحلیلگران معتقدند که اقدامات قبلی چین برای افزایش حمایت‌های انسان دوستانه از مردم سوریه و اعلام آمادگی پکن برای آموزش نظامی بیشتر نیروهای سوری به همراه حمایت روسیه و ایران از دولت سوریه به تدریج می رود تا به یک دردسر بزرگ برای آمریکا و شاید هم همپیمانان منطقه ای آن تبدیل شود.
گویا جنگ چندطرفه در سوریه هنوز به اندازه کافی پیچیده نشده و این روند با تصمیم گیری جدید چین برای ایفای یک نقش فعالتر در این جنگ می رود تا زمینه ساز یک جنگ گسترده دو قطبی در قالب ‘تقابل غرب با شرق' باشد، تقابلی که بازهای نئومحافظه کار آمریکایی و همپیمانان اروپایی آنها از زمان جرج بوش پدر همواره سعی داشتند بر طبل آن بکوبند.
ظواهر امر نشان می دهد این جنگی که زمینه نرم افزاری آن از قبل با طرح ‘جنگ تمدن ها'ی هانتیگتن، ‘پایان تاریخ' فوکویاما و دیگر تئوریسین های آمریکایی فراهم آمده بود امروزه با جابجایی مهره های جنگ طلب به جای چهره های سیاسی در آمریکا جنبه سخت افزاری بیشتری به خود بگیرد.
به ویژه اینکه رسوایی های دونالد ترامپ، رئیس جمهوری آمریکا مخصوصا به دلیل باز شدن ابعاد جدید دخالت روسیه در روند انتخاب شدن او زمینه را برای انجام اقدامات نسنجیده تر او برای فرار از رسوا شدن بیشتر آماده کرده است.
در هر حال چینش حوادث جهانی و منطقه ای و آرایش نیروهای جدید به ویژه ورود سیاسی، نظامی و اقتصادی چین، به عنوان رقیب قدرتمند اقتصادی و سیاسی آمریکا به این موضوع، یک معمای بزرگ را در عرصه سیاست بین الملل پدید آورده است و آن اینکه باید دید آمریکا و همپیمانان اروپایی و خاورمیانه ای او از این پس چه واکنشی در برابر ائتلاف جدید طرف مقابل از خود نشان می دهند.
سه کشور (روسیه، چین و ایران) ی که مقاوم ترین کشورها در برابر سیاست های آمریکا به شمار می روند و امروزه با هم علیه آمریکا در سوریه و در واقع عرصه بین الملل قد علم کرده اند و می روند با یارگیری بیشتر معادلات بین المللی را تغییر دهند.
گزارش: علی نصیری
آساق ۱۳۷۸**۱۶۶۳**