کمبود شدید عرضه ارز

سرمقاله
بازار ارز التهاب زیادی را تجربه کرده و این افزایش قیمت به دلیل افزایش تقاضای فیزیکی برای دلار است. در حال حاضر که مردم مسافرت‌های نوروزی را که گفته می‌شود عامل گرانی دلار است، پشت سر گذاشته‌اند؛ دلیل اصلی گرانی دلار چیزی جز کمبود عرضه آن نیست. بنابراین باید گفت مهم‌ترین عامل افزایش نرخ دلار محدود بودن منابع عرضه ارز است و از یک طرف دیگر شرایط نامناسب سیستم بانکی، کارکرد نامناسب سیستم بانکی، نقدینگی غیرمولد و انتقال برخی از سپرده‌ها به بازار ارز نیز بر این شرایط و گرانی دلار تأثیر گذاشته است. مردم درصددند که منابع ریالی را که ترس از کاهش ارزش آنها وجود دارد، تبدیل به دارایی غیرریالی کنند و اگر این وضعیت ادامه‌دار باشد باید گفت هم روی هزینه تولید اثرگذار است و هم منجر به افزایش قیمت تمام‌شده کالا و هم افزایش تورم خواهد شد. تورم خود عدم تخصیص بهینه منابع را به وجود می‌آورد و مشکلات تورمی به رکود منجر خواهد شد. این یعنی اینکه رشد اقتصادی تحقق پیدا نکند. همه اینها عوامل متعددی است که بر سیستم اقتصادی حاکم است و از آنجایی که مدیریت درستی نشده و رکود وجود داشته و در ضمن در این رکود تورم بوده طبیعتاً ارز هم از این وضعیت تأثیر پذیرفته است. تا زمانی که این روند ادامه پیدا کند و راه‌حل اقتصادی برای آن وجود نداشته باشد، نمی‌توان دید خوش‌بینانه‌ای نسبت به وضعیت بازار ارز داشت. در این راستا عامل مهمی که باید مد نظر قرار داد آینده مبهم برجام است. با وجود بحث‌هایی که از طرف آمریکا مطرح می‌شود و در شرایطی که اروپایی‌ها نیز به دنبال تحریم بیشتر هستند و همه اینها به اضافه نگرانی‌ها از شرایط بین‌المللی بر وضعیت ارز اثرگذار است، چراکه با وجود این شرایط دلاری وارد نمی‌شود و ورود سرمایه‌ای نخواهیم داشت و این یعنی بحرانی‌تر شدن کمبود عرضه دلار. اخیراً هم دیدیم که بانک‌های اتریشی برنامه فاینانس خود را به تأخیر انداختند. همه اینها نگرانی‌هایی است که وجود دارد و در بازار ارز اثرگذار است. بنابراین اگر به طور کلی عوامل اثر گذار بر وضعیت کنونی بازار ارز را شرح دهیم، مهم‌ترین آن یک ناکارآمدی نظام بانکی که بعد از برجام اصلاحات لازم را انجام نداد، دوم آینده مبهم و نامشخص برجام و مهم‌ترین عامل آن محدود بودن منابع عرضه ارز است. البته ناگفته نماند که تثبیت نرخ ارز برای کنترل نرخ تورم نیز در دامن زدن به قیمت صعودی دلار نقش داشته است، به طوری که به دنبال سیاست‌های دولت مبنی بر کاهش نرخ تورم نرخ دلار مدام از سوی دولت تثبیت شده و این تثبیت در شرایطی که کمبود ارز وجود داشته است، مانند یک فنر سر باز کرده و در حال حاضر هم اجتناب‌ناپذیر است.