ازدحام برای خرید دلار دولتی

ثمانه نادری

به گزارش کسب و کار نیوز ، سیاست‌های بانک مرکزی در این مدت برای کنترل ارز اگر چه تا حدودی فضای ملتهب بازار ارز را آرام کرد، اما این آرامش مصنوعی بار دیگر با هجوم متقاضیان ارز بر هم زده شد. 
اگرچه برخی از گفته‌ها حاکی از وجود رانت در عرضه ارز است، اما تلاش مسئولان بر این است که با استفاده از عرضه دلار از راه‌های قانونی عرصه را بر این رانت پنهانی در بازار ارز تنگ کنند. یک مورد راه‌اندازی سامانه نیماست که به تامین ارز به روش غیربانکی می‌پردازد. 
از سوی دیگر با وجود تعطیلی صرافی‌های غیرمجاز نیروی انتظامی و مسئولان بر خرید دلار از صرافی‌های قانونی تاکید دارند و سعی می‌کنند دست کسانی که خارج از حوزه‌های نظارتی بانک مرکزی به خرید و فروش ارز اقدام می‌کنند را ببندند. با این حال بازار ارز روز گذشته بار دیگر دچار هیجان شدیدی از سوی متقاضیان شد، به گونه‌ای که خود صرافی‌ها نیز از نیروی انتظامی برای آرام کردن بازار کمک خواستند. 
براساس گزارش‌های موجود، دلال‌ها از عرضه پنهانی ارز سودهای میلیونی به جیب می‌زنند و گاهی ارز را به قیمت ۵ هزار تومان و گاهی 
۵۹۰۰ می‌فروشند که همین خود باعث افزایش تعداد دلال‌ها در این بازار شده است. با این اوصاف با توجه به سیاست‌های ناکام بانک مرکزی در کنترل هیجانات ارز باید دید چه راهکاری در روزهای نزدیک به عید برای مهار این التهابات به کار می‌آید. 
افزایش تقاضای نوروزی ارز
مرتضی عزتی، کارشناس اقتصادی در این خصوص با تاکید بر اینکه این تقاضا ناشی از افزایش تقاضای نوروزی برای ارز است، می‌گوید: یک‌سری از اقدامات دولت برای مهار آشفتگی در بازار ارز نسبتا خوب بود. از جمله آن گواهی سپرده ریالی  و گواهی سپرده ارزی است که در جمع‌آوری نقدینگی موثر بوده است. به همین دلیل به نظر می‌رسد اگر دولت بتواند این سیاست‌ها را تقویت کند، می‌تواند جلوی کسانی که در جهت سوداگری ارز فعالیت می‌کنند را بگیرد. برای مثال اگر دولت بتواند گواهی سپرده ارزی را در کوتاه‌مدت عرضه کند تا هر زمان صاحب گواهی به بانک مراجعه کرد، ارز دریافت کند، التهابات ارز کاهش پیدا می‌کند. وی در ادامه می‌گوید: از سویی این یک اصل مسلم در اقتصاد است که وقتی حجم پول گسترش پیدا می‌کند و بازارها از نظر اقتصادی فعال نیستند افراد به دنبال سود به سراغ سفته‌بازی و بازارهایی چون ارز می‌روند. مشکل بزرگ اقتصاد کشور ما این است که ما رونق تولید نداریم، در حالی که اگر تولید رونق داشت و فعالیت‌های اقتصادی سود منطقی و معقولی داشتند، کسی به سراغ سفته‌بازی نمی‌رفت. بنابراین جدا از سیاست‌های پولی و مالی که می‌تواند بر التهابات بازار ارز تاثیرگذار باشد باید ما نیز به سمت عوامل رشد و توسعه حرکت کنیم که این کار نیازمند سرمایه‌گذاری خارجی، انتقال تکنولوژی و اجازه ورود سرمایه‌گذاران بزرگ به اقتصاد است. وی در ادامه افزود: یک نکته دیگر در رابطه با ارز نزدیک شدن به روزهای نوروز و افزایش تقاضای نوروزی ارز است که همه‌ساله این تقاضا افزایش پیدا می‌کند، در حالی که لازم است دولت با پیش‌بینی این امر برای آن تدبیری بیندیشد. 

وجود تقاضای کاذب در بازار ارز
اصغر مشبکی،کارشناس اقتصادی 
تقاضای کاذب همچنان در بازار ارز وجود دارد. سیاست‌هایی که بانک مرکزی در این دو ماه اخیر برای کنترل قیمت دلار به کار گرفت، به این معنا نبود که تقاضا از میان برود، بلکه به این دلیل بود که تقاضای کاذب را از میان ببرد، یعنی افرادی که بدون نیاز به دلار اقدام به خرید می‌کنند و با این کار قصد سرمایه‌گذاری دارند. در پی همین سیاست‌های بانک مرکزی بود که با عده‌ای برخورد قضایی شد. عده‌ای تغییر مسیر دادند و دولت از طریق اعمال قوانین تقاضا را مدیریت کرد، اما باز هم تقاضای کاذب در بازار ارز وجود دارد. بخشی از تقاضا نیز به دلیل شب عید است و برخی نیز به دلیل اضطرابی است که بر بازار ارز حاکم است. اگر دولت بارانداز برای بازار ارز داشته باشد تا ارز مورد نیاز را در مقیاس کنترل‌شده در اختیار مردم قرار دهد، به نظر نمی‌رسد ما همچنان شاهد تقاضای کاذب برای حجم زیاد ارز باشیم. روی دیگر این سیل از تقاضا به این دلیل است که میزان ارز کافی در اختیار مردم نیست. صرافی‌های مجاز عملا کنترل‌شده کار می‌کنند و صف‌های زیادی در این صرافی‌ها ایجاد می‌شود. اگر دولت با سیستم شبکه فروش ارز که به صورت مجازی ایجاد شده است بازار را مدیریت کند، اثر مطلوبی دارد، ولی لازم به ذکر است که در این مسیر صرافی‌ها و بانک‌های عرضه‌کننده ارز باید کنترل‌شده عمل کنند و ارز مورد نیاز را به قیمت‌های پایین زیر ۳ هزار دلار و ۲ هزار دلار به فروش برسانند تا مردم برای تامین مایحتاج شب عید بتوانند از نظام بانکی ارز مورد نیاز را تامین کنند. با توجه به اینکه بناست این توزیع شفاف باشد و هر کسی براساس شناسه ملی خرید کند، تصور می‌شود این تقاضا نه تنها پاسخ داده می‌شود، بلکه مهار و کنترل می‌شود و التهابات ارز نیز از رمق می‌افتد.