سایت خبری تحلیلی کسب و کار استارت آپ | کارآفرینی | دانش بنیان | اقتصاد
برگزیده نهمین جشنواره بین المللی فارابی به دانشجویان و قرآن پژوهان توصیه کرد تا در پژوهش های خود، توجه ویژه ای به روش شناسی داشته باشند.
به گزارش کسب و کار نیوز به نقل از ایرنا، حسین شجاعی واجنانی که هفته گذشته در نهمین جشنواره بین المللی فارابی برای پایان نامه «رهیافتی انتقادی در به کارگیری تاریخ در تفاسیر قرآنی معاصر» به عنوان تنها برگزیده بخش جوان در گروه فقه، اصول، علوم قرآنی و حدیث تجلیل شد، روز چهارشنبه در گفت وگو با خبرنگار معارف ایرنا توصیه هایی را برای پژوهش های قرآنی به دانشجویان و پژوهشگران این حوزه مطرح کرد.
وی گفت: قرآن پژوهان در مرحله اول باید در انجام پژوهش های قرآنی صبوری به خرج دهند. در کشور ما سالانه آثار قرآنی فراوانی نگاشته می شود و امسال بنده به سبب مشارکت با جشنواره کتاب فصل دانشجویی شاهد حجم فوق العاده ای از کتاب هایی بودم که با موضوع قرآن نوشته شده بود اما متاسفانه بیشتر این آثار از عمق کافی برخوردار نبودند و سطح مطالب آنها به اندازه ای پایین است که هیچ کتابی در برخی داوری ها امتیاز اولیه را برای قرار گرفتن در چرخه داوری کسب نمی کند.
وی شتاب و بی صبری نویسندگان در چاپ کتاب های قرآنی و بی توجهی به کیفیت مطالب منتشرشده را یکی از مهمترین علت ها در این زمینه ارزیابی کرد.
این برگزیده جشنواره فارابی با اشاره به اهمیت روش شناسی در پژوهش های قرآنی گفت: زمانی مطالعات قرآنی می تواند در بازی علم، نقش ایفا کند که قواعد این زمین بازی رعایت شود و استفاده از روش یکی از قواعد زمین بازی علم در دنیای مدرن است.
وی افزود: امروزه روش، رکنی جداناپذیر در پژوهش محسوب می شود اما توجه مناسبی به کاربرد آن در مطالعات قرآنی نمی شود و استفاده نکردن از روش باعث می شود نتایجی که در یک تحقیق به دست می آید، دقیق نباشد و در نتیجه معیار مناسبی برای سنجش آنها وجود نداشته باشد.
این دانشجوی مقطع دکتری اضافه کرد: پژوهش های قرآنی برای ورود در عرصه بین الملل باید قاعده بهره گیری از روش مناسب را رعایت کند چون روش در حقیقت یک زبان است؛ آن هم زبان مشترکی که باب گفت وگو و نقد را میان اندیشمندان جهان باز می کند.
وی تاکید کرد: امروزه اگر پژوهشگران ما به دنبال تبلیغ معارف قرآنی به صورت جهانی آن هم از طریق آثار پژوهشی باشند، چاره ای جز به کارگیری از این روش ها را ندارند.
شجاعی به پژوهشگران قرآنی سفارش کرد تا دقت لازم و کافی را در انجام پژوهش های میان رشته ای قرآن به کار گیرند و اضافه کرد: خوشبختانه در سال های اخیر توجه قابل توجهی به انجام پژوهش میان رشته ای در عرصه مطالعات قرآنی شده و گرچه این حجم از توجه جای شکر دارد اما باید بگویم که انجام چنین تحقیقاتی به سبب پیچیدگی های خود نیازمند تخصص و توانمندی های دقیق است.
وی افزود: به همین دلیل ورود به چنین تحقیقاتی به همه افراد پیشنهاد نمی شود. چون انجام بی دقت این پژوهش ها ممکن است چه بسا ضربه هایی سهمگین بر باور دینداران و باورمندان به قرآن و عترت وارد کند و نهایتا سرانجامی که مطالعات انتقادی کتاب مقدس در باور معتقدان مسیحیت در غرب پدید آورد را برای جوامع اسلامی ایجاد کند.
** آسیب هایی دامنگیر مباحث تاریخی مطالعات قرآنی شده است
شجاعی با بیان ویژگی های پایان نامه خود به علت انتخاب موضوعی بین رشته ای اشاره کرد و گفت: به سبب حضور در دانشگاه امام صادق(ع) و تاکیدهای استاد بزرگوارم مرحوم آیت الله محمدرضا مهدوی کنی به مطالعات میان رشته ای، از همان دوران کارشناسی علاقه بسیاری به تخصص در یک حوزه مشخص علمی پیدا کردم.
وی افزود: در این میان با توجه به نوع مطالعات و علاقه مندی هایم، رشته تاریخ را برگزیدم و مساله پیوند مطالعات قرآن و حدیث با تاریخ را پروژه فکری خود طی دوران تحصیل قرار دادم که بررسی فلسفه تاریخ و مبانی نظری موجود در این علم در ابتدا توجهی چشمگیر برایم داشت.
این پژوهشگر قرآنی افزود: به همین دلیل به مطالعه و فیش برداری از آثار شاخصی پرداختم که در این موضوع نگارش یافته و مبتنی بر داده های به دست آمده بودم و تلاش کردم تا تاریخی از تفاسیر قرآنی معاصر به دست آورم.
وی همچنین گفت: در مسیر تحقیق دریافتم که آسیب های بسیاری به ویژه فرسودگی تلقی مفسران قرآن از تاریخ، دامنگیر مباحث تاریخی مطالعات قرآنی شده است. البته این فرسودگی منشا پدیدار شدن تناقضات بسیاری در زمینه چیستی تاریخ و نوع کاربردهای آن در تفاسیر قرآن شده بود.
شجاعی افزود: اگر چه مشاهده این تناقضات همواره به صورتی روشن امکان پذیر نبود اما در بسیاری از موارد در بیانات مفسران به صورت صریح قابل مشاهده بود.
وی همچنین گفت: ریشه بسیاری از این تناقضات را می توان در خودکارشدگی تفاسیر، عقب ماندگی مسلمانان در حوزه تاریخ و فلسفه تاریخ و نهایتاً تاثیرات مدرنیته دانست و لازمه ایجاد پیوند صحیح میان رشته ای بین تاریخ و مطالعات قرآنی در رفع این آسیب ها می باشد.
این کارشناس علوم قرآنی افزود: این مباحث از یک سو و دغدغه اولیه ای که در حوزه پیوند میان رشته ای تاریخ و مطالعات قرآن و حدیث داشتم از سوی دیگر مرا واداشت که در پایان نامه ارشد خود به عنوان اولین گامی برای اجرایی کردن پروژه فکری ام، اشکالات نوع تلقی مفسران از تاریخ را نشان بدهم.
وی افزود: از آنجایی که نوع پژوهشی که باید انجام می دادم، میان رشته ای بود، باید بر کیفیت انجام تحقیقات میان رشته ای آگاهی پیدا می کردم تا براساس مدل هایی که آنجا ارائه می شود، پژوهش هایم را به پیش ببرم و در نهایت به این نتیجه رسیدم که الگوی انتقادی منتخبم را مبتنی بر عرصه هایی تنظیم کنم که یک پژوهش میان رشته ای بر آن استوار شود.
شجاعی با بیان اینکه پایان نامه خود را مبتنی بر سه سطح ترمینولوژی(اصطلاح شناسی)، اپیستیمولوژی(معرفت شناسی) و متدولوژی(روش شناسی) استوار کرده ام، اظهار داشت: از نقطه نظر فلسفه تاریخ، نگاه مفسران به تاریخ را در سه سطح «اصطلاح»، «نگرش» و «روش» به چالش کشیدم و سپس با نگاهی مقایسه ای «اصطلاح»، «نگرش» و «روش» تاریخی را از منظر مفسران معاصر و مورخان معاصر بررسی کردم و در پایان از منظر یک مورخ به بیان اشکالاتی پرداختم که بر نگاه تاریخی مفسران حاکم است.
این پژوهشگر قرآنی با بیان ویژگی های پایان نامه خود به نکاتی از جمله ماهیت میان رشته ای آن، بهره گیری از علوم انسانی در یک مطالعه اسلامی، روشمند بودن و ابتکار در پژوهش اشاره کرد و گفت: آنچه در این پایان نامه انجام داده ام، در حقیقت مقدمه ای برای رساله دکتری است و اصل ایده پیوند میان تاریخ و مطالعات قرآنی و ارائه راهکارهایی برای ایجاد این پیوند را در رساله ام تحقق خواهم بخشید.
جشنواره بین‌المللی فارابی ویژه تحقیقات علوم انسانی و اسلامی از سال ۱۳۸۷ پایه گذاری شده و نهمین دوره این جشنواره با حضور دکتر حسن روحانی رئیس جمهوری و منصور غلامی وزیر علوم، تحقیقات و فناوری روز یکشنبه (۲۴ دی ماه) با تجلیل از ۴۲ پژوهشگر برتر از میان چهار هزار و ۱۸۳ اثر در گروه های دوازده گانه پایان یافت.
