مجتبی کاوه
سرانجام پس از ۸ روز پر از بیم و امید، نفتکش ایرانی سانچی در حالی که تا آخرین لحظات در آتش میسوخت به قعر آبهای دریای ژاپن فرورفت و پیکرهای باقیمانده در این نفتکش نیز با آن غرق شد. عملیات نجات ۳۲ نفر پرسنل سانچی در حالی به شکست انجامید که تنها پیکر یک نفر از آنها در آبهای اطراف نفتکش و پیکر ۲ نفر دیگر نیز در عملیات نیروهای امداد و نجات چینی از کشتی خارج شد و گرچه عملیات امدادی برای یافتن پیکرهای دریانوردان جانباخته در این سانحه تا لحظه تنظیم این گزارش ادامه داشت، اما با توجه به اظهارات نیروهای حاضر در صحنه عملیات درباره شدت انفجار اولیه و شعلههای عظیم آتشی که حتی بعد از غرق نفتکش ادامه داشت، به نظر نمیرسد این عملیات به نتیجه خاصی منتهی و پیکر جدیدی کشف شود. در میان غم و اندوهی که به جامعه کشتیرانی کشور و عموم مردم ایران بر اثر این سانحه تلخ وارد شده، ابهامات فراوانی هم در این ماجرا وجود دارد. انتقاداتی نیز به نحوه مدیریت این بحران توسط چینیها وارد شده که افکار عمومی کشورمان از مسئولان ایرانی انتظار دارند این انتقادات را بررسی و طرف چینی را وادار به پاسخگویی کنند.
چینیها عملکرد مناسبی نداشتند
بنابر اظهارات کمیته ایرانی بررسی وضعیت نفتکش، تلاشها برای اطفای حریق کشتی و ورود برای انتقال پیکرهای دریانوردان انجام شد، اما با وجود تلاشهای انجامشده و آمادگی کامل تیم نجات برای ورود به نفتکش، به علت انفجارهای پیدرپی و گسترده میعانات گازی میسر نشد. نایبرئیس کمیسیون انرژی مجلس شورای اسلامی گفت: چینیها در رسیدگی به وضعیت کشتی نفتکش عملکرد مناسبی نداشتند. خادمی با بیان اینکه عملکرد وزارت امور خارجه و صداوسیما در حوزه کاری خود درباره موضوع حادثه نفتکش ایرانی خوب نبوده است، گفت: چینیها در رسیدگی به وضعیت کشتی نفتکش عملکرد مناسبی نداشتند. البته بخشی از این موضوع به دلیل این است که وزارت امور خارجه باید پیگیریهای جدیتری میکرد. نماینده مردم ایذه و باغملک در مجلس شورای اسلامی گفت: در کجای دنیا شناور با این وضعیت در آبهای بینالمللی دچار حریق میشود آن هم در نزدیکی شانگهای و حدود ۷ تا ۸ روز در آتش میسوزد؟ اگر نفتکش دچار حریقشده مربوط به هر کشور دیگری بود در مدت اخیر، بالگردها و هواپیماها، ناو و کشتیهای آتشنشان، به اطفای حریق میپرداختند. نایبرئیس کمیسیون انرژی مجلس شورای اسلامی یادآور شد: نفتکش ایرانی به نوعی در این مدت رها شد. اینکه نفتکش بدون رسیدگی موثر، به آبهای ژاپن منتقل شود، غیرقابل قبول است.
یک مقام آگاه در شرکت ملی نفتکش در گفتگو با «کسبوکار» گرهگشایی از ابهامات سانحه نفتکش سانچی را امکانپذیر دانست و گفت: درباره این سانحه میتوان احتمالاتی مطرح کرد و یکی از آنها این است که شدت برخورد دو کشتی بالا بوده است. همین شدت برخورد، موجب صدمه دیدن جداره بیرونی و داخلی نفتکش شده و ایجاد انفجار کرده است.
وی در پاسخ به این پرسش که با توجه به کوچک بودن کشتی فلهبر چینی نسبت به نفتکش ایرانی آیا میتوان این فرضیه را مطرح کرد که کشتی چینی از مسیر خود منحرف شده و با سرعت به نفتکش ایرانی برخورد کرده به نحوی که نفتکش ایرانی فرصت فرار از برخورد را پیدا نکرده است، گفت: این یکی از فرضیههای مطرح است، اما باید به این نکته توجه داشت که در سوانحی از این دست معمولا هر دو طرف تصادف، درصدی در ایجاد سانحه سهم دارند و بحثهای فنی بیشتر حول این محور است که کدامیک از طرفین تصادف سهم بیشتری در شکلگیری این سانحه داشته است. این مقام آگاه در پاسخ به این پرسش که چقدر زمان لازم است تا اطلاعات جعبهسیاه کشتی بازیابی شود و آیا این اطلاعات تمام ابهامات این سانحه را برطرف خواهد کرد، گفت: اگر جعبهسیاه کشتی آسیب ندیده باشد بازیابی اطلاعات آن زمان چندانی نمیبرد. اطلاعات مختلفی درباره مسیر و نحوه ناوبری این کشتی در جعبهسیاه ذخیره شده که روشنگر بسیاری از ابهامات خواهد بود و میتوان با اطمینان نسبی گفت بازیابی اطلاعات جعبهسیاه میتواند از ابهامات این سانحه گرهگشایی کند. وی افزود: جعبهسیاه نفتکش سانچی ساخت یک شرکت سوئدی است و با توجه به تاکید مسئولان ایرانی و همچنین شرکتهای بیمه نروژی برای رمزگشایی از این سانحه انتظار میرود این اطلاعات در اسرع وقت، بازیابی شود. وی درباره تجهیزات ناوبری نفتکش سانچی گفت: تجهیزات این نفتکش طبق استانداردهای جهانی و کاملا بهروز بوده و سانچی از نظر فناوری کمبودی نداشته است.