سایت خبری تحلیلی کسب و کار استارت آپ | کارآفرینی | دانش بنیان | اقتصاد
ثمانه نادری
جدا از عواملی که مسئولان همیشه به عنوان موانع صادراتی از آنها یاد می‌کنند، استاندارد نبودن محصولات صادراتی یک مانع مهم در عدم اقبال این محصولات در بازار جهانی است. این استانداردها که البته در هر کشوری بسته به شرایط فرهنگی و سبک زندگی متفاوت است، تعیین می‌شود. با این حال در سازمان توسعه تجارت جهانی یک‌سری قوانین کلی برای رعایت این استانداردها در نظر گرفته شده است که البته کشور ما به دلیل عدم عضویت در این سازمان به آن پایبند نیست.
به گزارش کسب و کار نیوز، براساس بررسی‌های موجود هر کالا از وقتی تولید می‌شود تا زمانی که در اختیار مصرف‌کننده داخلی و خارجی قرار می‌گیرد، مراحلی از استانداردسازی را طی می‌کند. استاندارد ممکن است محلی، ملی، منطقه‌ای، کشوری و بین‌المللی باشد. البته طبق قانون در سال‌های اخیر برای تسهیل و توسعه صادرات برخی از کالاها مشمول استاندارد اجباری شده‌اند و صادرات آنها در گرو گذر آنها از مراحل استاندارد در داخل کشور است، اما مساله اساسی این است که در حالی که بسیاری از کالاهای داخلی مهر تایید استاندارد را بر خود دارند، اما در کشورهای دیگر مورد تایید استاندارد قرار نمی‌گیرند. به این دلیل که به اعتقاد کارشناسان، هنوز قوانین استاندارد در کشور ما با استانداردهای جهانی مغایرت دارد و این تفاوت زمانی که یک کالا صادر شده در نظر گرفته
نمی‌شود.
موضوع دیگر این است که با وجود آشنایی بسیاری از صادرکنندگان با قوانین کشور مبدأ و اهمیت موضوع استاندارد در این مناطق هنوز تلاشی از سوی آنها برای تغییر رویه صورت نگرفته است. ضمن آنکه سیاست‌گذاران صادرات در کشور برای این مساله برنامه‌ای تدوین نکرده‌اند. این مساله بیش از هر چیز نیاز به آگاهی از راهکارهای اساسی برای بهبود کیفیت و استانداردسازی محصولات صادراتی دارد.
برخی سازمان‌های استاندارد را دور می‌زنند
سید حمید حسینی، عضو اتاق بازرگانی تهران در این رابطه به «کسب‌وکار» توضیح می‌دهد: کالاهایی که براساس استاندارد داخل کشور تولید می‌شوند، لزوما تایید استاندارد آنها ربطی به بازار صادراتی و استاندارد آن ندارد که بر این اساس بخواهیم صادرات را بر این روال ادامه بدهیم. وقتی کالایی را به بازارهای جهانی صادر می‌کنیم، باید آن کالا هم مطابق استانداردهای داخلی و هم استانداردهای خارجی باشد، به ویژه آنکه باید استانداردهای کشور مقصد را در نظر داشته باشیم، اما مساله این است که در کشورهای جهان سوم به راحتی صادرکنندگان سازمان‌های بازرسی و استاندارد را دور می‌زنند و کالا را بدون شرایط استاندارد به کشورهای هدف می‌فرستند. این موضوع البته باعث می‌شود برخی سود ببرند، چراکه در این صورت هزینه‌های کمتری پرداخت خواهند کرد، اما در بلندمدت نام کشور دچار زیان می‌شود. از آنجایی که در همه‌جا برندها معروف هستند، اینگونه مسائل تنها برند را دچار خدشه می‌کند، اما در کشور ما چون برندی نداریم، به اسم کشور تمام می‌شود و صادرات برخی از کالاهای دیگر را اگرچه از کیفیت مطلوبی برخوردار باشند، با مشکل مواجه خواهد ساخت. برای مثال می‌گویند مواد غذایی یا بهداشتی ایران فاقد استاندارد است. بنابراین ما باید از کالاهای صادراتی در بازارهای ایران نمونه‌گیری کنیم و با متخلفان و کسانی که به این بی‌اعتباری برای کشور دامن می‌زنند، برخورد قاطع داشته باشیم.
رعایت سلسله‌مراتب استانداردسازی
حسن مرادی، استاد دانشگاه نیز با اشاره به اهمیت استاندارد در صادرات محصولات به کشورهای دیگر می‌گوید: در دنیا محصولاتی که اصولا به عنوان کالای تجاری شناخته می‌شوند، در یک سلسله‌مراتبی دسته‌بندی خواهند شد و کلیه کالاهایی که قابل تجارت هستند، مثل نمونه‌های خاص کد‌بندی می‌شوند. در این کشورها انواع میوه‌جات، سبزیجات و محصولات صنعتی در کنار اینکه کد دارند تعریفی نیز برای آنها شناخته می‌شود. کیفیت کالا را هم موسسات استاندارد مشخص می‌کنند. مثلا برای صادرات آدامس این محصول باید از موادی تشکیل شده باشد که برای انسان مضر نباشد و تمام مواد استفاده‌شده در آن به اندازه کافی باشد. بنابراین هر کالایی براساس رعایت چند معیار صادر می‌شود. برای مثال در صادرات یک کالسکه بچه باید به این توجه داشت که این کالسکه قابلیت تا شدن داشته باشد و زمانی که کالسکه تا می‌شود، دست بچه در آن گیر نکند و باید به گونه‌ای طراحی شده باشد که خیلی راحت باز و بسته شود. این باز و بسته شدن باید با تکیه بر استاندارد باشد. چرخ‌های آن نیز باید ماندگاری خاصی داشته باشند و با چند بار جابه‌جا شدن در خیابان ساییده نشوند. اگر ساییده شوند و از بین بروند، دیگر قابلیت استفاده ندارند. بنابراین در همه کالاهای صادراتی مساله کیفی و ایمنی باید رعایت شود. البته در خوراکی‌ها ضوابط شدیدتری اعمال می‌شود که این محصولات از آفات نباتی و سموم عاری باشد و این مواد در آن نباشد. بنابراین در صادرات مواد غذایی علاوه بر رعایت حداقل نوع بسته‌بندی، نوع رنگ، لیبل و مارک آنها را به گونه‌ای طراحی کنیم که متناسب و اصولی باشد. در صادرات هر محصول باید استانداردهای خاصی را رعایت کرد که این استانداردها مطابق استانداردهای سازمان استاندارد جهانی باشد و درباره محصولات کشاورزی نیز قوانین استاندارد باید مورد ملاحظه قرار بگیرد. بنابراین محصولات داخلی زمانی قابل عرضه است که مطابق با این استانداردها باشد.
جدا از عواملی که مسئولان همیشه به عنوان موانع صادراتی از آنها یاد می‌کنند، استاندارد نبودن محصولات صادراتی یک مانع مهم در عدم اقبال این محصولات در بازار جهانی است. این استانداردها که البته در هر کشوری بسته به شرایط فرهنگی و سبک زندگی متفاوت است، تعیین می‌شود. با این حال در سازمان توسعه تجارت جهانی یک‌سری قوانین کلی برای رعایت این استانداردها در نظر گرفته شده است که البته کشور ما به دلیل عدم عضویت در این سازمان به آن پایبند نیست.
به گزارش کسب و کار نیوز، براساس بررسی‌های موجود هر کالا از وقتی تولید می‌شود تا زمانی که در اختیار مصرف‌کننده داخلی و خارجی قرار می‌گیرد، مراحلی از استانداردسازی را طی می‌کند. استاندارد ممکن است محلی، ملی، منطقه‌ای، کشوری و بین‌المللی باشد. البته طبق قانون در سال‌های اخیر برای تسهیل و توسعه صادرات برخی از کالاها مشمول استاندارد اجباری شده‌اند و صادرات آنها در گرو گذر آنها از مراحل استاندارد در داخل کشور است، اما مساله اساسی این است که در حالی که بسیاری از کالاهای داخلی مهر تایید استاندارد را بر خود دارند، اما در کشورهای دیگر مورد تایید استاندارد قرار نمی‌گیرند. به این دلیل که به اعتقاد کارشناسان، هنوز قوانین استاندارد در کشور ما با استانداردهای جهانی مغایرت دارد و این تفاوت زمانی که یک کالا صادر شده در نظر گرفته
نمی‌شود.
موضوع دیگر این است که با وجود آشنایی بسیاری از صادرکنندگان با قوانین کشور مبدأ و اهمیت موضوع استاندارد در این مناطق هنوز تلاشی از سوی آنها برای تغییر رویه صورت نگرفته است. ضمن آنکه سیاست‌گذاران صادرات در کشور برای این مساله برنامه‌ای تدوین نکرده‌اند. این مساله بیش از هر چیز نیاز به آگاهی از راهکارهای اساسی برای بهبود کیفیت و استانداردسازی محصولات صادراتی دارد.
برخی سازمان‌های استاندارد را دور می‌زنند
سید حمید حسینی، عضو اتاق بازرگانی تهران در این رابطه به «کسب‌وکار» توضیح می‌دهد: کالاهایی که براساس استاندارد داخل کشور تولید می‌شوند، لزوما تایید استاندارد آنها ربطی به بازار صادراتی و استاندارد آن ندارد که بر این اساس بخواهیم صادرات را بر این روال ادامه بدهیم. وقتی کالایی را به بازارهای جهانی صادر می‌کنیم، باید آن کالا هم مطابق استانداردهای داخلی و هم استانداردهای خارجی باشد، به ویژه آنکه باید استانداردهای کشور مقصد را در نظر داشته باشیم، اما مساله این است که در کشورهای جهان سوم به راحتی صادرکنندگان سازمان‌های بازرسی و استاندارد را دور می‌زنند و کالا را بدون شرایط استاندارد به کشورهای هدف می‌فرستند. این موضوع البته باعث می‌شود برخی سود ببرند، چراکه در این صورت هزینه‌های کمتری پرداخت خواهند کرد، اما در بلندمدت نام کشور دچار زیان می‌شود. از آنجایی که در همه‌جا برندها معروف هستند، اینگونه مسائل تنها برند را دچار خدشه می‌کند، اما در کشور ما چون برندی نداریم، به اسم کشور تمام می‌شود و صادرات برخی از کالاهای دیگر را اگرچه از کیفیت مطلوبی برخوردار باشند، با مشکل مواجه خواهد ساخت. برای مثال می‌گویند مواد غذایی یا بهداشتی ایران فاقد استاندارد است. بنابراین ما باید از کالاهای صادراتی در بازارهای ایران نمونه‌گیری کنیم و با متخلفان و کسانی که به این بی‌اعتباری برای کشور دامن می‌زنند، برخورد قاطع داشته باشیم.
رعایت سلسله‌مراتب استانداردسازی
حسن مرادی، استاد دانشگاه نیز با اشاره به اهمیت استاندارد در صادرات محصولات به کشورهای دیگر می‌گوید: در دنیا محصولاتی که اصولا به عنوان کالای تجاری شناخته می‌شوند، در یک سلسله‌مراتبی دسته‌بندی خواهند شد و کلیه کالاهایی که قابل تجارت هستند، مثل نمونه‌های خاص کد‌بندی می‌شوند. در این کشورها انواع میوه‌جات، سبزیجات و محصولات صنعتی در کنار اینکه کد دارند تعریفی نیز برای آنها شناخته می‌شود. کیفیت کالا را هم موسسات استاندارد مشخص می‌کنند. مثلا برای صادرات آدامس این محصول باید از موادی تشکیل شده باشد که برای انسان مضر نباشد و تمام مواد استفاده‌شده در آن به اندازه کافی باشد. بنابراین هر کالایی براساس رعایت چند معیار صادر می‌شود. برای مثال در صادرات یک کالسکه بچه باید به این توجه داشت که این کالسکه قابلیت تا شدن داشته باشد و زمانی که کالسکه تا می‌شود، دست بچه در آن گیر نکند و باید به گونه‌ای طراحی شده باشد که خیلی راحت باز و بسته شود. این باز و بسته شدن باید با تکیه بر استاندارد باشد. چرخ‌های آن نیز باید ماندگاری خاصی داشته باشند و با چند بار جابه‌جا شدن در خیابان ساییده نشوند. اگر ساییده شوند و از بین بروند، دیگر قابلیت استفاده ندارند. بنابراین در همه کالاهای صادراتی مساله کیفی و ایمنی باید رعایت شود. البته در خوراکی‌ها ضوابط شدیدتری اعمال می‌شود که این محصولات از آفات نباتی و سموم عاری باشد و این مواد در آن نباشد. بنابراین در صادرات مواد غذایی علاوه بر رعایت حداقل نوع بسته‌بندی، نوع رنگ، لیبل و مارک آنها را به گونه‌ای طراحی کنیم که متناسب و اصولی باشد. در صادرات هر محصول باید استانداردهای خاصی را رعایت کرد که این استانداردها مطابق استانداردهای سازمان استاندارد جهانی باشد و درباره محصولات کشاورزی نیز قوانین استاندارد باید مورد ملاحظه قرار بگیرد. بنابراین محصولات داخلی زمانی قابل عرضه است که مطابق با این استانداردها باشد.
