شایلی قرایی
با توجه به پیشینهای که صنعت طلا و جواهر در ایران دارد، کارشناسان این حوزه بر این باورند که صنعت طلا و جواهر در دنیا تنها صنعتی بوده که مختص ایران است. گردش اقتصادی طلا و جواهر و ایجاد ارزش افزوده این محصول قابل تامل است. صنعت طلا و جواهر با ایجاد ارزش افزوده بالا برای نظام و دولت موثر است و این صنعت علاوه بر ایجاد ارزش افزوده اشتغال بسیاری بالغ بر ۵۰۰ هزار شغل در کشور ایجاد کرده است، بدون اینکه هزینهای برای دولت داشته باشد، در حالی که هزینه ایجاد یک شغل برای دولت ۱۸۰ تا ۳۰۰ میلیون تومان است.
به عبارتی صنعت طلا یکی از پرسودترین صنایع در جهان شناخته میشود که از مزیتهای نسبی آن میتوان به عدم وجود ضایعات، نداشتن آلایندگی، اشتغالزایی در محیط کوچک و سرمایه اندک برای تولید اشاره کرد. کشورهایی همچون هند، ترکیه، ایتالیا و عربستان از جمله کشورهای تولیدکننده طلای جهان هستند و در مقابل هند، ترکیه، کشورهای حوزه خلیجفارس و ایران نیز جزو ۱۰ کشور پرمصرف طلا در جهان قرار دارند که اگر نگوییم اول تا پنجم، ولی میتوان برآورد کرد ایران ششمین کشور پرمصرف طلا در دنیاست و میتوان با نگاهی گذرا به آمارها و گردش مالی تجارت جهانی طلا و جواهرات متوجه شد ایران تنها کشور بزرگ مصرفکننده است که در سالهای اخیر نتوانسته جایگاهی در بین بزرگان تولیدکننده طلا و جواهر داشته باشد.
ایران با وجود داشتن قدمتی چند هزار ساله در تولید طلا و وجود ظرفیتهای رقابتی مناسب برای رشد صنعت طلا و جواهرات، متاسفانه با وجود گردش مالی بیش از یک هزار میلیارد دلاری تجارت جهانی طلا کمتر از یک درصد از تولید طلای جهان را در اختیار دارد و سهم صادراتی آن نیز ۰.۰۱ درصد و شاید بتوان گفت در حد صفر است و با وجود قرار گرفتن در رده ششمین مصرفکننده طلا و جواهر در دنیا، از این تجارت پرسود سهمی ندارد یا خیلی ناچیز است. در کنار این مسائل، موانع موجود بر سر راه این صنعت باعث شده سهم ایران در بازار جهانی طلا و جواهر کاهش پیدا کند و در کشور نیز سرمایهگذاری در این حوزه جذابیت خود را از دست بدهد.
تایلند، ترکیه و کرهجنوبی جایگزین ایران در بازارهای جهانی شدند
احمد مستوفیراد، فعال بازار طلا و جواهر
سابقه این هنر در ایران بیش از ۷ هزار سال است که متاسفانه موانعی که بر سر راه این صنعت قرار گرفت و عدم حمایتهای لازم از سوی مسئولان باعث شد این صنعت به قهقرا برود.
با پیشینهای که ایران در این صنعت دارد، انتظار بر این بود که امروز روی دست تولیدکنندگان و طراحان طلا و جواهر ایرانی کسی وجود نداشته باشد، اما مشکلات باعث شد سهم ایران در بازار طلا و جواهر کاهش پیدا کند و به قدری برسد که شاید به لحاظ سهم بسیار ناچیز آن قابل بیان کردن نباشد.
سهم ایران در تجارت جهانی طلا و جواهر کاهش چشمگیری پیدا کرده و ضرورت دارد موانع موجود بر سر راه برداشته شوند؛ موانعی نظیر بالا بودن هزینهها، سرمایهگذاری و نوسانات نرخ ارز.
متاسفانه در حال حاضر اغلب کشورهای دنیا که قدمتی بسیار کمتر از ایران در این صنعت دارند، حرفهایی برای گفتن دارند و به پیشرفتهای بسیاری دست پیدا کردهاند.
تایلند، ترکیه و کرهجنوبی که تا چند سال قبل از واردکنندهها بودند، امروزه سهم بزرگی در تولید و واردات طلا و جواهر دارند، اما سهم ایران با قدمت چند هزار ساله نسبت به این کشورها در بازار جهانی بسیار ناچیز است.
صنعت طلا و جواهر میتواند جایگزین مناسبی برای صادرات نفت باشد و این صنعت فرصتهای زیادی برای جوانان و جویندگان کار فراهم میکند. بنابراین امید است بیشتر به آن توجه شود.
اشتغال ۲۰۰ تا ۲۵۰ هزار نفر در حوزه طلا و جواهر
محمد کشتیآرای، رئیس اتحادیه سازندگان و فروشندگان طلا و جواهر
تکنولوژی ایران در صنعت طلا بهروز است و صادرکننده تکنولوژی به کشورهای حوزه خلیجفارس، ترکیه و ایتالیا هستیم.
همچنین از نظر دانش فنی روز و دستگاهها و ماشینآلات ایران حرفی برای گفتن دارد و نزدیک به ۲۰۰ تا ۲۵۰ هزار نفر در این حوزه
شاغل هستند.
همچنین صنعت طلای ایران از پشتوانه علمی برخوردار است و دانشگاه علمی کاربردی طلا سالی ۶۰۰ دانشجو جذب میکند و ضمن ایجاد رشته زمینشناسی، کلاسهای آموزش طراحی، گوهرشناسی و کارهای تحقیقاتی خوبی انجام میشود و در مقطع دیپلم هم با تاسیس هنرستان طلا به هنرجویان دیپلم طلا و جواهر ارائه میشود.
اما در کنار تمام این مسائل باید اشاره شود که دیگر بازار سکه و طلا جذابیت خود را برای سرمایهگذاری از دست داده است و بازدهی لازم را برای
مردم ندارد.
بررسی روند قیمت طلا در بازارهای جهانی و نیز داخل کشور نشان میدهد میزان نوسان در این حوزه حدود ۱۰ درصد بوده که این میزان، پوشش ریسک ناشی از سرمایهگذاری را نمیدهد. البته فعالان بازار طلا امیدوارند با اصلاح قانون مالیات بر ارزش افزوده و اعمال معافیت برای طلا، بخشی از مشکلات این بخش حل شود.
اکنون لایحه مربوط به مالیات بر ارزش افزوده در کمیسیونهای تخصصی مجلس در دست بررسی است و انتظار میرود تا پایان سال به تصویب مجلس برسد.
در لایحه جدید مالیات بر ارزش افزوده، واردات شمش طلا توسط بانک مرکزی از پرداخت این نوع مالیات معاف شده و در حالی که نرخ مالیات بر ارزش افزوده در این لایحه ۹ درصد اعلام شده، نرخ فروش طلا و پلاتین اعم از مصنوعات و شمش ۳ درصد تعیین شده است.
اعمال معافیتهای مالیاتی در صنعت طلا و جواهر یکی از وعدههایی بود که دولت در تهیه لایحه جدید آن را مطرح کرد زیرا به عقیده کارشناسان اقتصادی، اعمال مالیات ۹ درصدی موجب شده بود تا بسیاری از کارگاههای تولیدی در سالهای گذشته تعطیل شوند.
بهطور کلی متاسفانه تفکرات مختلف و جریان فکری بدی پشت قانون مالیات ارزش افزوده وجود داشت و متولیان امور مالیاتی کشور اینگونه تبلیغ میکردند که صنف طلافروشی با وجود درآمد مناسب حاضر نیست مالیات بپردازد و مردم را مقابل این صنف قرار میدادند، در صورتی که بحث اصلی مالیات بر ارزش افزوده این بود که باید این مالیات از مصرفکننده نهایی که مردم هستند، توسط طلافروشان اخذ شود و نحوه اخذ و نرخ آن ارتباطی به این صنف نداشت و طبیعی هم بود که صنف طلافروش این مالیات را دریافت کند.
پس ما هم منکر پرداخت مالیات نیستیم، اما اینکه شیوه گرفتن و نرخ آن مورد اختلاف صنف و سازمان امور مالیاتی بوده که در این اثنا سازمان امور مالیاتی با تبلیغات نامناسب تلاش میکرد فعالان حوزه صنعت طلا و جواهر را مقابل مردم قرار دهد.
این اعتقاد وجود دارد که تعدیل نرخ مالیات بر ارزش افزوده میتواند بخشی از مشکلاتی که در سالهای گذشته برای صنوف مرتبط با طلا ایجاد شده بود را حل کند.