سایت خبری تحلیلی کسب و کار استارت آپ | کارآفرینی | دانش بنیان | اقتصاد
ثمانه نادری
با روی کار آمدن دولت دوازدهم و تغییر وزیران و روسای سازمان ها و ادارات و با شروع به کار شوراهای شهر و روستای سراسر کشور بازار انتصابات داغ است.
به گزارش کسب و کار نیوز حاشیه ها و خبرها حاکی از انتصابات رانتی در برخی سازمان ها، شرکت ها و زیر مجموعه های دولت و نهادهای شهری است.
اگرچه این دولت با تاکید بر جوان گرایی انتصاب جوانان از سوی مسئولان استانی و کشوری را تشویق کرده است اما در این میان برخی سوء استفاده ها و انتصابات رانتی حاشیه هایی را به همراه داشته است.
این در حالیست که جوان گرایی در شرایطی منجر به تحول در اقتصاد و توسعه کشور می شود که انتصاب ها بر اساس ملاک هایی چون شایسته سالاری و تخصص باشد.همچنان که با وجود نرخ بالای بیکاری جوانان تحصیل کرده، یک سری از انتصابات تنها به پشتوانه رانت ارتباطاتی در حال انجام است.
طبق آنچه از برخی از انتصاب‌ها پیداست، اعضای برخی از سازمان‌ها به‌ویژه در کادر هیات‌مدیره در این مدت به نحوی تعیین شده‌اند که در پس آن نه شایسته‌محوری، بلکه عواملی غیر از آن دخیل بوده و این موضوع البته در حالیست که برخی از نخبگان و فارغ‌التحصیلان دانشگاه‌های برتر کشور به دلیل بیکاری و نبود موقعیت شغلی مناسب در بسیاری از مواقع مجبور به مهاجرت می‌شوند.
هزینه سنگین انتصاب‌های غلط
طهمورث حسنقلی‌پور، استاد دانشگاه در این رابطه به «کسب‌وکار» می‌گوید: افرادی که در هر سمتی انتخاب می‌شوند، مشخصا برای خود معاونانی انتخاب می‌کنند. وقتی این افراد را برای سمت‌های مدیریتی و شغلی سازمان بدون لحاظ کردن معیارهای اصولی از خانواده درجه یک و دو انتخاب می‌کنند، به احتمال خیلی زیاد آن شایستگی و تحصیلاتی که باید را کنار می‌گذارند و در مراحل بعدی نمی‌توانند پاسخگوی مشکلاتی که برای سازمان پیش می‌آید، باشند.
برای مثال یک نفر که در رشته حقوق تحصیل کرده، وارد ثبت احوال می‌شود یا فرد دیگری با رشته دیگر در سمتی که اصلا به وی مربوط نیست و تخصص آن را نداردمشغول به کار می شوند. اینها به اقتصاد کشور لطمه جدی می‌زند.
وقتی فرد در کاری سررشته‌ای نداشته باشد، از عواقب آن نیز مطلع نیست و این جریان همچنان ادامه پیدا می‌کند. متاسفانه این اتفاق در برخی از بخش‌ها افتاده و به نظر می‌رسد خود مسئولان بهترین گزینه برای شروع در ایجاد این تغییر باشند. آنها باید برای حل این مساله پیش‌قدم شوند.
حتی اگر نه کل کشور، بلکه یک سازمان کوچک را نیز در نظر بگیریم، مدیریت غلط سازمان و انتخاب افراد در جایی غیر از جایی که باید باشند، برای سازمان مشکلاتی ایجاد می‌کند و هزینه‌بر است که در نهایت سازمان مجبور می‌شود هزینه سنگین انتصاب غلط را بپردازد.
افزایش رانت مسئولیت
سید ضیاءالدین خرمشاهی نیز در این رابطه با اشاره به اینکه اصطلاح آقازادگی با بار منفی معنایی آن یکی از پدیده‌های زشت امروز و قلب معنای حقیقی و آفتی سخت آزار‌دهنده است، گفت: در یک جامعه سالم و استاندارد طبیعتا میزان و ملاک بینش افراد و انتصابات شایستگی‌ها و ویژگی‌های فردی است و در آن جوامع تنها ویژگی که هیچ‌گاه معیار نیست، ارتباطات سببی، نسبی یا روابط خویشاوندی، حزبی، جناحی و پولی است.
بهترین نمونه برای انتخاب‌های مبتنی بر استعدادهای ذاتی و توانمندی‌های فردی انتخاب یک ایرانی به عنوان شهردار یکی از شهرهای آمریکا و نیز انتصاب شهردار و رئیس پلیس لندن است که در هرسه گزینه افراد با دین، نژاد و ملیت متفاوت و بدون هرگونه رابطه خویشاوندی یا حزبی و سیاسی با مقامات مافوق انتخاب شده‌اند.
اما نقطه مقابل این سبک گزینش پدیده شوم فامیل‌سالاری در نظامی است که با هدف زدایش این مسائل به عنوان یکی از دورنماهای خود پا به عرصه گذاشت. پیامدهای سوءاستفاده از رانت مسئولیت نه در آینده بلکه هم‌اکنون در جامعه مشهود است، به گونه‌ای که هم‌اکنون بسیاری از مردم واقف هستند که تلاش برای ورود به حوزه های مختلف یا پذیرش مسئولیت‌های غیر انتخابی نه برای ادای دین به ملت یا جلب رضایت خود، بلکه برای برخورداری از مزایا و مداخل مترتب بر آن است وگرنه کیست که نداند هیچ کاندیدایی برای ارضای احساس وظیفه ملی، میهنی خود یا عمل به تکلیف شرعی چندصد میلیون هزینه را اصراف نمی‌کند و اگر نباشد آن مزایا و محسنات جانبی این حجم از شور و هیجان در هر دوره انتخابات به راه نمی‌افتد. ای کاش افرادی که از جانب افراد صاحب نفوذ و مسئولیت به مناصب مختلف تحمیل می‌شوند دارای حداقل استانداردهای لازم بودند و بر این اساس آنچه گلوی جامعه جوان را بیشتر می‌فشارد. تصدی مشاغل و عناوین توسط کسانی است که فاقد حداقل توانمندیهستند.
نتیجه عملی این سیستم به وجود آمده رواج بی‌انگیزگی در میان قشر جوان، بی‌هویت شدن جامعه و تلاش برای خروج از کشور است.
طبیعی‌ترین واکنش برای نخبگان جامعه که هیچ جایی از پیشرفت را برای خود تصور نمی‌کنند خروج از کشور و پشت کردن به مادر میهن و روی آوردن به سرزمینی است که به آن تعلق ندارند و شگفت آنکه این طبقه نخبه جامعه وقتی رویگردان از کشور می‌شوند و مورد استقبال دیگر جوامع قرار می‌گیرند، بیشترین میزان برجستگی را از خود نشان داده و در آن سرزمین به یک شخص نام آور تبدیل
می‌شوند.
همین میزان می‌تواند یک جز از کل باشد. رفتار بد مسئولان در این خصوص باعث تهی شدن ایران از نوابغ و رفاه هر چه بیشتر کشورهای غربی شده است.
به یقین اگر محدودیت و ممنوعیتی برای به کارگیری بستگان نمایندگان و مسئولان اعمال شود، درصد قابل توجهی از رقابت‌کنندگان برای به دست آوردن کرسی مسئولیت کاسته خواهد شد.
