مجتبی کاوه
اما این شرط مقدماتی درباره یکی از مهمترین بازارهای کشور ما وجود ندارد. فعالان حرفهای بازار معاملات مسکن – یعنی مشاوران املاک مجاز – بدون دسترسی به سامانههای مرتبط با این بازار و بدون در اختیار داشتن اطلاعات جامع تنها میتوانند بخشی از نیاز متقاضیان را برآورده کنند. نهادهای دیگر نیز با سامانههایی که دسترسی به اطلاعات آن برای مسئولان خود آن نهاد آزاد است یا اگر دسترسی عموم آزاد است، اطلاعات کامل در آن سامانهها وجود ندارد، پیمودن راه شفافیت را دشوار کردهاند.
سامانههای مورد نیاز مشاوران املاک؛ جزایر اطلاعاتی جداگانه
رئیس اتحادیه مشاوران املاک درباره نقاط ضعف سامانههای مرتبط با بازار مسکن به «کسبوکار» میگوید: اصلیترین ضعف این سامانهها نبود ارتباط بین آنهاست، به صورتی که برای کاربران حرفهای یعنی مشاورانی که باید با در اختیار داشتن اطلاعات لازم، نقش تحلیلگران بازار برای مشتری را داشته باشند، امکان خدمترسانی مطلوب به مردم وجود ندارد. حسام عقبایی با بیان اینکه سامانه جامع املاک و مستغلات به عنوان یک پایگاه اطلاعاتی مرجع در بازار مسکن باید به تمام سامانههای اطلاعاتی مرتبط لینک باشد، میافزاید: سامانه سازمان ثبت اسناد و املاک کشور، سامانه طرح تفصیلی شهرداری، سامانه سازمان امور مالیاتی و سامانه نظام بانکی کشور باید به نحوی طراحی شوند که با سامانه جامع املاک و مستغلات مرتبط باشند، ولی در حال حاضر این سامانهها به صورت جزایر اطلاعاتی جداگانه عمل میکنند. وی تصریح کرد: از سوی اتحادیه مشاوران املاک مذاکرات فراوانی برای تشریح لزوم اتصال این سامانهها به سامانه معاملات املاک با مسئولان این سازمانها انجام شده و در برخی موارد تفاهمهای اولیه نیز وجود دارد اما هنوز تا برداشته شدن گامهای عملی فاصله زیادی داریم. عقبایی افزود: در برخی موارد نیز متاسفانه دیدگاههایی در برخی سازمانها وجود دارد که شفافیت اطلاعات را چندان مطابق با سلیقه خود نمیبینند و همکاری و تعاملی در این زمینه انجام نمیدهند. این مقام مسئول با تاکید بر لزوم ایجاد شفافیت در بازارمعاملات املاک خاطرنشان کرد: اتحادیه مشاوران املاک همواره از شفافیت این بازار دفاع کرده و خواهد کرد، اما لازم است دولت و نهادهای ذی ربط نیز برای شفافیت این بازار همکاری لازم را انجام دهند چون بدون همکاری زیر مجموعههای دولت نمیتوان این هدف را محقق کرد.
شهرداری درباره محدود کردن اطلاعات مورد نیاز مردم پاسخگو باشد
نکته دیگری که رئیس اتحادیه مشاوران املاک به آن اشاره میکند دسترسی محدود به اطلاعات برخی سامانههای مرتبط با معاملات مسکن است که ارگانهایی همچون شهرداری باید درباره آن پاسخگو باشند. برای مثال سامانه استعلام طرح تفصیلی تهران که اطلاعات و جزئیات کاربری املاک و قطعات مسکونی و غیرمسکونی موجود پایتخت، بر اساس ضوابط مورد تایید شورایعالی شهرسازی و شهرداری، در آن بارگذاری شده است، با هدف پایان دادن به بخشنامهها و مجوزهای موردی برای ساخت وسازو همچنین تبعیت همه سازندهها از مقررات واحد، ایجاد شد اما این سامانه به شفافیت ضوابط ساختمانی و جلوگیری از اعمال سلایق مدیران و سازندهها در صدور جوازها منجر نشده است. علت محقق نشدن هدف این سامانه این بوده که تاکنون، امکان دسترسی نامحدود شهروندان به اطلاعات کاربری کلیه املاک موجود در شهر، فراهم نیامده است. به بیان دیگر، در حال حاضر اطلاعات مربوط به ریز کاربری ۹۳۰ هزار قطعه املاک موجود تهران در سامانه طرح تفصیلی وجود دارد اما نه تنها برای همه شهروندان، قابل رویت نیست که حتی هر مالک، هنگام استعلام الکترونیکی از سامانه، امکان آگاهی کامل از کلیه حقوق ساختمانی مجاز شمرده شده در طرح برای ملک خود را ندارد. البته شهردار جدید وعده داده سامانه افشای کاربری املاک در تهران را راه اندازی خواهد کرد وفعلا باید در انتظار عمل به این وعده باشیم.