سایت خبری تحلیلی کسب و کار استارت آپ | کارآفرینی | دانش بنیان | اقتصاد
مجتبی کاوه
بحران آب. این معضل، نه تنها بخش‌های مولد اقتصاد مثل کشاورزی و صنعت را تهدید می‌کند، بلکه بافت جمعیتی مناطق مختلف کشور را – که از پیش هم تعادل چندانی نداشت – تغییر داده است. کارشناسان می‌گویند بعد از شکل‌گیری امواج مهاجرت از روستاها به شهرها در نیم قرن گذشته به دلیل توسعه شهرها و نیاز صنایع به نیروی کار و نبود صرفه کار اقتصادی در زمین‌های خرده‌مالکی کشاورزی، اکنون شاهد شکل‌گیری نوع دیگری از امواج مهاجرت از روستاها به شهرهای کوچک و اندک زمانی بعد، از شهرهای کوچک به کلان‌شهرها هستیم که مهاجرت اخیر فقط یک دلیل دارد: آب برای زنده نگه داشتن زندگی هر لحظه در حال کم شدن است. اگر برای توقف این امواج مهاجرت برنامه‌ای نباشد و علت آن برطرف نشود، سونامی‌ای به راه خواهد افتاد که تبعات آن فاجعه‌بار است.
بی‌توجهی سیاست‌گذاران به مسائل زیست‌محیطی
یک کارشناس اقتصادی با بیان اینکه برخلاف کشورهای توسعه‌یافته، در کشورهای در حال توسعه مسائل محیط‌زیست در اولویت سیاست‌گذاری‌های اقتصادی نبود، به «کسب‌وکار» می‌گوید: بی‌توجهی به مسائل محیط‌زیست را می‌توان به وضوح در سیاست‌های اشتباه چند دهه اخیر دید و یکی از بارزترین آنها سهل‌انگاری درباره حق‌آبه ایران در هیرمند بود که مشکل کم‌آبی در استان سیستان و بلوچستان و خشکیدن تالاب‌ها و پایین رفتن سطح آب‌های زیرزمینی را در این استان در پی داشت. احمد رجایی با بیان اینکه به جرات می‌توان گفت مساله کم‌آبی تا یک دهه اخیر در دیدگاه سیاست‌ورزان کشور جایگاه پراهمیتی نداشته است، افزود: اوج این مساله را می‌توان در دولت‌های نهم و دهم دید که با وجود منابع قابل توجه ارزی، کار موثری برای تعادل‌بخشی به منابع آب انجام نشد و برعکس هزاران حلقه چاه آب با مجوزهای غیرکارشناسی حفر شد و حفر و بهره‌برداری از هزاران چاه غیرمجاز نیز به بهانه گسترش تولیدات کشاورزی نادیده گرفته شد. وی تصریح کرد: حاصل این بی‌برنامه بودن‌ها اکنون چند سالی است به وضوح مشاهده می‌شود و با وجود هزینه‌های هنگفتی که برای بهبود وضع زندگی در روستاها شده، باز هم روستاها در نواحی مختلف کشور از جمعیت خالی و جمعیت نواحی روستایی به حاشیه شهرها منتقل می‌شود. علت این مهاجرت هم علاوه بر دلایلی که از قبل داشتیم یعنی اختلاف سطح رفاه بین روستاها و شهرها کمبود نخستین لازمه حیات یعنی آب است، به نحوی که این کمبود در بسیاری از استان‌ها حالت بحرانی به خود گرفته است.
انتقال آب معضل کم‌آبی را حل نمی‌کند
یک کارشناس اقتصاد محیط‌زیست نیز معتقد است برخی استان‌های کشور طی یک دهه آینده با تغییر ترکیب جمعیتی ناشی از بحران آب مواجه خواهند شد و این تحولات در صورت غفلت مسئولان می‌تواند پیامدهای پیش‌بینی‌ناپذیر و فاجعه‌باری در پی داشته باشد. حسن ابراهیمیان با بیان اینکه استان‌های سیستان و بلوچستان، کرمان، هرمزگان، خراسان‌جنوبی و خراسان‌رضوی، سمنان، مرکزی، اصفهان، خوزستان، کهگیلویه وبویراحمد، یزد و تهران در صدر فهرست تنش آبی کشور قرار دارند، به «کسب‌وکار» می‌گوید: مساله مهاجرت ناشی از بحران آب دراین استان‌ها بیشترین نمود را طی یک دهه آینده خواهد داشت و راهکار فوری برای حل این معضل نیز وجود ندارد. وی با بیان اینکه انتقال آب معضل بحرانی شدن کمبود آب را در برخی استان‌ها برای مقاطع زمانی کوتاه حل می‌کند، افزود: انتقال آب نمی‌تواند برای بسیاری از استان‌های درگیر تنش آبی کشور یک راه‌حل پایدار باشد و حل این معضل نیازمند سرمایه‌گذاری‌های گسترده‌تر در زمینه تعادل‌بخشی به منابع آب و تغییر سیاست‌های اقتصادی در حوزه کشت وکار و صنعت است که اقدامات انجام‌شده در این زمینه‌ها تاکنون بسیار ابتدایی بوده است.
