تاخیر در تحویل خودروها اتفاق تازهای نیست، اما در شرایطی که بازار خودرو با رکود روبهرو است و خودروسازان برای فروش تولیداتشان به روشهای مختلف رو آوردهاند.
شایلی قرایی
همچنان شاهد ادامه تاخیرها در تحویل خودرو به مشتریان توسط نمایندگیهای رسمی هستیم. در این شرایط مشخص نیست با وجود پایین بودن تقاضای خرید خودرو نسبت به سالهای قبل، چرا باز هم تحویل خودرو به مشتریان آن هم توسط نمایندگیهای رسمی با تاخیر روبهرو است.
البته این یک روی ماجراست، چراکه در حال حاضر تاخیر در تحویل خودروهای وارداتی نیز مزید بر علت شده است. به عقیده کارشناسان، یکی از اصلیترین دلایل تاخیر در تحویل بسیاری از شرکتها، بسته شدن ثبت سفارش است زیرا خودروهای اکثر شرکتها در پشت گمرک آماده ترخیص هستند و تنها بروز چنین مشکلی باعث شده تا گمرک از ترخیص خودروها ممانعت به عمل آورد. همچنین در بحث بازرسی و کارشناسی خودرو، مواردی دیده شده که گاهی نهادهای ذیربط، انجام این کار را به عقب انداختهاند و این یعنی حداقل یک هفته تاخیر در تحویل خودرو برای شرکت واردکننده.
البته با تصویب و ابلاغ اصلاحیه آییننامه اجرایی قانون حمایت از حقوق مصرفکنندگان خودرو، خودروسازان و واردکنندگان خودرو در صورت تاخیر در تحویل محصولات فروختهشده ملزم به پرداخت جریمه خواهند بود. در این قانون جدید عرضهکنندگان خودرو موظف شدهاند در صورت تاخیر در تحویل خودرو، خسارتی را به عنوان جریمه تاخیر به خریدار پرداخت کنند.
میزان جریمه تاخیر در تحویل خودرو در روش فروش تحویل فوری معادل ماهانه 2.5 درصد تعیین شده است. در روش فروش پیشفروش قطعی نیز میزان جریمه تاخیر در تحویل معادل حداقل سود سپرده نظام بانکی در مدت قرارداد به علاوه یک درصد ماهانه تعیین شده است. جریمه تاخیر در تحویل خودرو در روش فروش پیشفروش عادی نیز معادل حداقل سود سپرده یکساله نظام بانکی به علاوه یک درصد ماهانه است. میزان جریمه تاخیر در تحویل خودرو در روش فروش مشارکت در تولید نیز به میزان حداقل سود سپرده سه ساله نظام بانکی به علاوه یک درصد ماهانه تعیین شده است. جریمه تاخیر در تحویل خودرو در روش فروش سفارشی تعداد محدود نیز معادل 3 درصد ماهانه تعیین شده است.
نمایندگیهای رسمی باید سرمایه خود را در کار خرید و فروش خودرو استفاده کنند
سعید موتمنی، رئیس اتحادیه نمایشگاهداران اتومبیل
در حال حاضر تحویل خودرو توسط برخی نمایندگیهای رسمی فروش خودرو نیز صورت نمیگیرد و این شرکتها حدود 12 ماه است که بیش از ظرفیت خود ثبتنام انجام دادهاند، اما نمیتوانند خودرو را به مشتری تحویل دهند. مشکل توقف ثبتسفارش مربوط به سه ماه اخیر است، اما این شرکتها تعهدات اسفند 95 خود را نیز عملی نکردهاند و بهانه آنها این است که ثبت سفارش بسته است، در حالی که در اسفند 95 ثبت سفارش مشکلی نداشته است. این در حالیست که نمایندگیهای رسمی باید سرمایه خود را در کار خرید و فروش خودرو استفاده و همچنین این شرکتها ابتدا باید نسبت به واردات اقدام کنند، بعد به مردم خودرو بفروشند نه اینکه مانند موسسات غیرمجاز عمل کنند.
پیشفروش خودرو همیشه با تخلف همراه است و در برخی موارد شرکتها به تعهدات خود عمل نمیکنند، بعد قیمت را افزایش میدهند و مشتری نیز به دلیل اینکه قیمت در بازار رو به افزایش است، صبر میکند و خودرو را با تاخیر تحویل میگیرد که در نتیجه بازار سیاه خودرو و واسطهگری تقویت میشود. از سوی دیگر شکایتهای زیادی نسبت به پیشفروشهای غیرقانونی خودرو مطرح شده و باید اشاره شود که سازمان حمایت با تاخیر به این مساله وارد شده و نام شرکتهای غیرمجاز را دیر اعلام کرده است. این در حالیست که فهرستی از اسامی شرکتهای متخلف در مرداد سال قبل از سوی اتحادیه نمایشگاهداران اتومبیل به دستگاههای مربوطه ارائه شده، ولی حالا سازمان حمایت با تاخیر 14ماهه به این مساله وارد شده است. مشکلات بسیاری در حال حاضر در این صنف وجود دارد که در کنار تخلفات پیشفروش، واحدهای صنفی را آزار میدهد. به عنوان مثال پیشفروش خودرو توسط شرکتهای خودروساز داخلی است که مزید بر علت شده است. این کار باعث ایجاد فساد و اختلاف قیمت در بازار شده است. شرایط حال حاضر پیشفروش خودروها تنها برای برخی افراد رانت و سود به همراه دارد و خودروسازان ابتدا باید خودرو را تولید و سپس نسبت به پیشفروش آن اقدام کنند. وقتی خودروسازان اقدام به پیشفروش خودرو میکنند، در واقع تنها به دنبال کسب منافع خود هستند و به حقوق مصرفکننده هیچ توجهی ندارند؛ چراکه ایجاد و تقویت بازار دونرخی برای آنها بسیار مفید است و آنها از این طریق هزینههای خود را جبران میکنند. متاسفانه خودروسازان با کاهش عرضه خودرو به بازار، ابتدا قیمت آن را افزایش میدهند و مردم را نسبت به خرید آن خودرو تحریک میکنند و بعد از آنکه بازار و مردم تشنه خودرو شدند، پیشفروش خودرو با موعد تحویل چندین ماه بعد را انجام میدهند.
تحویل دیرهنگام خودرو بیشترین شکایت مردم است
محمود نادران، کارشناس بازار خودرو
علاوه بر مشکلاتی که مدتهاست بازار خودرو را تحتتاثیر قرار داده، لازم است اشاره شود که تحویل ندادن بهموقع خودرو بیشترین شکایت مشتریان از خودروسازان را تشکیل میدهد.
ممکن است تولید و فروش خودروسازان برابر نباشد و در بعضی مواقع در تامین انتظارات مشتری در حوزه فروش و تحویل بهموقع محصول شکایت وجود داشته باشد، اما طی ماههای اخیر و از زمستان سال گذشته شاهد هستیم که این بدقولیها به ماهها انتظار برای مشتریان و خریداران تبدیل شده است؛ مشکلی که برای صنعت خودروسازی در دنیا و پیشگامان این صنعت به ندرت اتفاق میافتد.
البته ممکن است در برخی کشورهایی که تازه پا به این صنعت نهادهاند، این مشکلات برای اوایل وجود داشته باشد، اما در اکثر مواقع همه جا خودرو هست، ولی مشکل فروش دارد. اینجا برعکس فروش هست و درخواست از طرف مشتری داریم، اما در تحویل دچار تاخیر میشویم و به همین دلیل در این حوزه شکایتهای زیادی وجود دارد.