صفحه اصلی / آرشیو مطالب روزنامه کسب و کار

«کسب‌وکار» گزارش می‌دهد

آتش زیر خاکستر بازار ارز

از ایستگاه متروی میدان فرودسی که بالا می‌آیم، هنوز چشمم با نور تند آفتاب تابستان هماهنگ نشده که صدای دلالان بازار ارز گوشم را پر می‌کند؛ دلار... دلار... خریداریم؛ این صدای نوسان قیمت ارز در بازار آزاد است یا صدای موجی که می‌تواند به سونامی تبدیل شود؟

مجتبی کاوه

پیش‌بینی یک دلال اطراف میدان فردوسی درباره قیمت دلار
دلالی که پاتوقش اطراف میدان فردوسی است و به اصطلاح روی پا کار می‌کند، برای حرف زدن درباره وضعیت بازار ارز، سوژه مناسبی به نظر می‌رسد وقتی از وی می‌پرسم وضعیت آینده بازار ارز را چطور می‌بیند، می‌گوید: من فکر می‌کنم روزهای داغی در پیش است و دلار گران می‌شود، البته نه به داغی روزهایی که در دوران دولت قبلی، اینجا دسته دسته دلال می‌ایستاد و همه مردم هم دلال ارز شده بودند، ولی مطمئنم تا آخر تابستان بازار داغ و داغ‌تر می‌شود. می‌پرسم از کجا می‌دانی و جواب می‌شنوم: از مشتریانی که روز‌به‌روز بیشتر می‌شوند.
مکانیزم تعیین قیمت در بازار ارز و نقش دولت
امید هوشیار یکی از فعالان رسمی بازار ارز نحوه تعیین قیمت ارزهای خارجی را شبیه یک معما می‌داند که ظاهر آن ساده ولی باطن آن پیچیده است. وی در این باره به «کسب وکار» توضیح می‌دهد: قیمت را چند صرافی بزرگ و قدیمی‌تر از صرافی‌های ترکیه و دوبی استعلام و روی تابلوهای‌شان درج می‌کنند. حالا سوال اینجاست که صرافی دوبی و ترکیه چطور درباره ارزش برابری دلار و ریال ما تصمیم‌گیری می‌کند؟ جواب این است که درواقع آن صرافی در دوبی یا ترکیه، از قدرت مالی و اعتباری برخوردار است که می‌تواند تعیین کند ارزش ریال ما در برابر ارزهای معتبر جهان چقدر است. باید بپذیریم این قدرت و اعتباری است که سیستم صرافی ما در داخل کشور به دلایل مختلف از آن برخوردار نیست. حالا ممکن است این دلایل سیستماتیک و سیاسی باشد. واقعیت این است که وقتی قیمت‌ها روی تابلو می‌رود، اگر قیمتی نباشد که باب میل دولت است، مطمئنا دولت تنها نهادی است که توانش را دارد به‌صورت عمده و کلان در عرضه و تقاضا مداخله و قیمت را به صورتی که صلاح می‌داند، اصلاح و تعدیل کند.
بازار ارز دلال گردن کلفت ندارد
پاساژ افشار در خیابان منوچهری پاتوق دیگری برای دلال‌هایی است که دفتر ثابت ندارند و روی پا کار می‌کنند. در ورودی پاساژ افشار پای صحبت یکی از دلالان می‌ایستم. وی که مثل همکاران دیگرش بر گمنام ماندن تاکید دارد، می‌گوید: وقت‌هایی که بازار داغ است اینجا به یکی از پاتوق‌های اصلی معامله‌گران ارز تبدیل می‌شود و مردم عادی هم که برای خرید ارز می‌آیند، همین جا تجمع می‌کنند. این تجمع برای افرادی که با بازار ارز آشنایی ندارند عجیب جلوه می‌کند و برای خودشان فرضیه بافی می‌کنند که لابد برخی دلالان گردن کلفت بازار اینجا برای افزایش قیمت دلار توطئه می‌کنند اما واقعیت این است ما اینجا هیچ صرافی یا دلال گردن کلفتی نداریم که بتواند روی قیمت ارز اثر بگذارد. برداشت اغلب مردم این است که وقتی بازار ارز داغ می‌شود و مردم عادی هم در بازار دلار خرید و فروش می‌کنند، صراف‌ها از اینکه بازارشان شلوغ شده، سود می‌برند و خوشحال می‌شوند. این دیدگاه را با یکی از فعالان بازار ارز در میان می‌گذارم ولی وی می‌گوید برداشتم اشتباه است و اظهار می‌کند: ما در بازار چند نوع مشتری داریم که از نظر من بدترین نوع آنها مشتری خانه‌دار است. مشتری اصلی ما صرافی‌ها تجار، تولیدکنندگان، وارد‌کنندگان و صادرکنندگان هستند و بخشی از مشتریان ما را هم کسانی تشکیل می‌دهند که توریست هستند یا مسافرتی به خارج در پیش دارند یا بستگانی در خارج دارند یا مثلا دانشجو
در خارج دارند. من به‌عنوان یک صراف 80 درصد معاملاتم با تجار و صادرکنندگان، واردکنندگان و تولیدکنندگان است. وقتی بازار شلوغ می‌شود و مشتریان خانه‌دار به طمع سود به بازار ارز هجوم می‌آورند نخستین اتفاقی که می‌افتد، این است که مشتری ثابت من برای معامله دست نگه می‌دارد، پس 80 درصد بازار من هم عملا تعطیل می‌شود.
اگر سیل نقدینگی روانه بازار ارز شود...
پیش‌بینی آینده بازار ارز موضوع جالب دیگری است که سعی می‌کنم آن را در میان فعالان بازار مطرح کنم. ارزیابی اغلب آنها این است که سیر صعودی قیمت ارز ادامه خواهد داشت. امید هوشیار در جمع‌بندی نقطه نظرات همکارانش می‌گوید: چند روز قبل آقای لاریجانی رئیس مجلس گفت: نقدینگی دست مردم 800 هزار میلیارد تومان است. نقدینگی خیلی هنگفتی دست مردم است که اگر درست مدیریت نشود، می‌تواند به هر بازاری وارد شود. بعد از کاهش نرخ سود بانکی، مردم در حال خارج کردن نقدینگی خود از بانک‌ها هستند. این نقدینگی اگر به بازار ارز وارد شود مثل یک سیل ویرانگر اقتصاد را زیر‌و‌رو می‌کند. چیزی که ما در بازار ارز می‌بینیم این است که مشتریان خانه‌دار طی هفته‌های اخیر بیشتر شده‌اند. الان شرایط اقتصادی با ثبات است ولی سیاست دولت برای تک نرخی کردن ارز و کاهش نرخ سود بانکی از یک طرف و نقدینگی هنگفتی که دست مردم است، از طرف دیگر، قیمت دلار را تحریک می‌کند. این شعله می‌تواند با یک شوک یا خبر زبانه بکشد.