سایت خبری تحلیلی کسب و کار استارت آپ | کارآفرینی | دانش بنیان | اقتصاد
شایلی قرائی
به گزارش کسب و کار نیوز، در برخی کشورهای فوق‌صنعتی مشاغل خانگی تا ۲۳درصد کل مشاغل این کشورها را شامل می‌شوند. در کشورهای بزرگ اقتصادی بخشی از زنجیره ارزش به خانه‌ها منتقل می‌شود و کارخانه‌ها و شرکت‌هایی که فعالیت اقتصادی انجام می‌دهند بخشی از زنجیره ارزش خود را به خانه‌ها منتقل می‌کنند و این مسئله هم به نفع آن کارخانه‌دار و هم فردی است که در خانه نشسته و فعالیت اقتصادی و بخشی از تولید آن کارخانه را برعهده گرفته است.
از نگاه بسیاری از کارشناسان کسب‌وکارهای خانگی مطمئن‌ترین راه درآمدزایی به‌شمار می‌روند که در کاهش بیکاری و ایجاد فرصت‌های شغلی بسیار نقش موثر و سازنده‌ای دارند. در دنیای امروز که توسعه پایدار و کاهش فقر و محرومیت دغدغه دولت‌ها به‌شمار می‌رود توجه به مشاغل خانگی اهمیت بسیاری دارد. برای آن دسته خانواده‌هایی هم که از تمکن مالی مناسبی برخوردار نیستند یا به لحاظ اقتصادی زیرفشارند مشاغل خانگی بهترین منبع کسب درآمد به شمار می‌رود.
محمود کریمی بیرانوند, معاون اشتغال وزارت کار در این باره می گوید: در حوزه مشاغل خانگی در سال ۱۴۰۱بیش از ۱۰۳هزار فرصت شغلی ایجاد شد. برای سال ۱۴۰۲ ایجاد ۱۵۰هزار فرصت شغلی است. منابع سال ۱۴۰۲به نسبت ۱۴۰۱ حدود ۳۵درصد رشدداشته است. فاطمه قاسم پور, عضو کمیسیون اجتماعی مجلس شورای اسلامی نیز اخیراً از پرداخت تسهیلات ارزان قیمت در اختیار مشاغل خانگی خبر داد و گفت: یکی از مشکلات این کسب و کارها دسترسی آسان به تسهیلات است. در بند (پ) ماده (۶) این لایحه مصوب شد که تسهیلات اعطایی به این کسب و کارها به صورت قرض‌الحسنه و در مورد کارگاه‌های کوچک به‌صورت تسهیلات ارزان‌قیمت باشد.
وی با اشاره به مصوبات مجلس در جریان بررسی برنامه هفتم توسعه، گفت: در جریان بررسی ماده ۶ لایحه برنامه هفتم توسعه، چند موضوع مورد توجه قرار گرفت که برخی از آنها بر حوزه اشتغال زنان اثر قابل توجهی دارد. این نماینده مردم در مجلس شورای اسلامی تشریح کرد: طبق یکی از مصوبات، وزارت تعاون موظف شده است با همکاری مرکز آمار ایران و سایر مراجع اطلاعاتی، سامانه ملی اطلاعات بازار کار را مستقر کند که این سامانه براساس برش جنسیتی می‌تواند وضعیت اشتغال زنان را در بخش‌های مختلف، به تفکیک مهارت، تخصص، تحصیل و توزیع منطقه‌ای در اختیار برنامه‌ریزان قرار دهد.
وی با بیان اینکه یکی از مسائل جدی در برنامه‌ریزی و سیاستگذاری فقدان آمار دقیق است گفت: دستیابی به اطلاعات و آمار دقیق از وضعیت موجود اشتغال زنان، می‌تواند در مسیر سیاستگذاری و برنامه‌ریزی بهتر کمک‌کننده باشد. رئیس کمیته آسیب‌های اجتماعی کمیسیون اجتماعی مجلس شورای اسلامی با اشاره به مشاغل خانگی گفت: مشاغل خانگی از دسته مشاغلی هستند که مورد اقبال زنان قرار دارد و رشد شبکه‌های اجتماعی نیز به توسعه این مشاغل و افزایش حضور زنان در این بخش افزوده است. این نماینده مجلس با تأکید بر اینکه زنان فعالین اصلی کسب و کارهای خرد خانگی هستند، گفت: یکی از مشکلات این کسب و کارها دسترسی آسان به تسهیلات است. در بند (پ) ماده (۶) لایحه برنامه هفتم مصوب شد که تسهیلات اعطایی به این کسب و کارها به صورت قرض‌الحسنه و در مورد کارگاه‌های کوچک به‌صورت تسهیلات ارزان‌قیمت باشد.
رئیس فراکسیون زنان و خانواده مجلس شورای اسلامی تصریح کرد: در کنار تسهیلات، تأمین تضامین و وثایق مورد نیاز نیز یکی از چالش‌های توسعه کسب و کارهای خانگی برای زنان است که طبق مصوبه دیروز، براساس تبصره این بند، بانک مرکزی مکلف شد وثیقه مربوط به این تسهیلات را متنوع کند و اشکال مختلفی را در نظر گیرد تا افراد با سهولت بیشتری قادر به تأمین آن باشند. امیدواریم این مصوبات بتواند تسهیلگر مسیر رشد و شکوفایی زنان و توسعه مشاغل خانگی باشد.
ابزار توسعه مشاغل خانگی
حمید حاج اسماعیلی، کارشناس اقتصادی
مسأله مشاغل خانگی در بسیاری از دولت‌های گذشته مطرح شده، اما برنامه‌ریزی و سیاستگذاری متناسب با ظرفیت‌های این بخش از اشتغال در دهه‌های گذشته مورد بی‌توجهی قرار گرفته است. در واقع حمایت از مشاغل خانگی و توسعه این نوع اشتغال در قالب هدفگذاری‌های دولتی در برخی دوره‌های پیشین انجام نشده و بیشتر این موضوع در اظهارات و رسانه‌ها مطرح و کار اساسی و اصولی در این حوزه کمتر انجام شده است.
با توجه به نبود آمار دقیق در حوزه مشاغل خانگی، داده‌های مطرح شده در این حوزه بیشتر جنبه حدس و گمان داشته و قابل استناد نبوده و میزان سهم ارائه شده در قالب مشاغل خانگی در بازار کار کشور از دقت بالایی برخوردار نیست. در شرایطی که بازار کار رسمی تحت تأثیر چالش‌ها و مشکلات اقتصادی قرار گرفته، فعالیت طبیعی این حوزه با چالش مواجه و ما نیز افزایش نرخ تورم و بیکاری را شاهد هستیم، رشد فعالیت مشاغل خانگی اتفاق افتاده است. در این وضعیت به صورت طبیعی، صحنه کار و فعالیت برای توسعه مشاغلی از جنس اشتغال خانگی بیشتر فراهم خواهد شد. در صورت هوشمندی بازار کار و نمود آن در برنامه‌های مدیران و دستگاه‌های دولتی از ظرفیت مشاغل خانگی نهایت بهره‌مندی صورت گرفته و با حمایت‌های دولتی، بخشی از مشکلات این بخش حل خواهد شد.
اکنون نیز به دلیل مشکلات مرتبط با بیکاری، افزایش هزینه‌های حوزه تولید و کاهش قدرت خرید اقشار مختلف، فرصت مناسبی برای حمایت از شاغلان حوزه مشاغل خانگی و اقشار دیگری مانند دستفروشان و توسعه کار آنها فراهم شده است. بیشتر میزان فعالیت حوزه مشاغل خانگی مرتبط با شاغلان ساکن شهرها بوده و دلیل آن بازار تولیدات اینگونه مشاغل در محیط‌های شهری است. به عبارتی به دلیل امکان عرضه گسترده محصولات مشاغل خانگی در شهرها، زمینه توسعه فعالیت‌های مربوط به این بخش در شهرها فراهم آمده است.
در مشاغل خانگی عمدتاً به حوزه فعالیت‌های هنری و صنایع دستی پرداخته شده که به شرط بسترهای مهیا در حوزه گردشگری و مسافرت‌های داخلی، امکان رشد این مشاغل و عرضه محولات ناشی از این فعالیت‌ها وجود داشته و در غیر این صورت زمینه فعالیت آنها با مخاطره مواجه می‌شود.
به عبارتی، یکی از عوامل اساسی در رشد و توسعه مشاغل خانگی، توسعه پذیرش گردشگر و افزایش مسافرت‌های مردمی در داخل کشور است که در صورت ارتقاء قدرت خرید و جنب و جوش اجتماعی این امر نیز ممکن می‌شود. دولت‌ها باید زمینه توسعه بازاریابی و ایجاد بسترهای عرضه محصولات تولیدی فعالیت‌ها و اشتغال خانگی را فراهم کنند. در این شرایط زمینه ارتقاء و توسعه اشتغال در این حوزه نیز مهیا خواهد شد.
