چرایی افزایش نرخ ارز

سرمقاله

انتظار برای توافق به تعویق افتاده و گمانه زنی ها آبان ماه بعد از انتخابات کنگره آمریکا را برای شروع پیگیری ها و شاید مذاکرات اعلام می کند. این تاخیر هر چند بازارها را از سرگردانی خارج نکرد اما برای کوتاه مدت افزایش محدود قیمت دلار و ادامه معاملات کوتاه مدت را در سایر بازارها رقم زد. البته ارایه ارز توافقی تصمیم بسیار درستی بود که بایستی زودتر گرفته می شد. اما این دلار که اسکناس حاصل از صادرات شرکتهای کوچک است، تا حدود زیادی به کنترل بازار کمک کرد. اما انتظارات تورمی ناشی از مسائل تحریمی تاثیر خود را داشته است. تحریم جدید آمریکا در راستای فشار در جهت امتیاز گیری است. البته به نظر می رسد مذاکره کنندگان کشور ما هم به سرمای زمستان در جهت اخذ امتیاز چشم دوخته اند. برای سیاست گذاری در این زمینه بایستی هزینه و فایده کرد. درآمدهای از دست رفته ناشی از تاخیر حذف تحریم ها با ورودی های حاصل از امتیازات احتمالی اخذ شده مورد مقایسه قرار گیرد. بر اساس منافع ملی تصمیم مناسب اخذ شود.
صحبت از توافق در ماه های اخیر و نزدیکی مواضع که به یک باره از هم دور شد، انتظارت تورمی را کاهش داده و اندکی از شتاب تورم کاسته بود. به نظر می رسد تجربه اخیر همبستگی مستقیم انتظارات تورمی با مذاکرات را نشان داد. البته در این میان تصمیمات بانک مرکزی در خصوص کنترل بانکها و نظارت سیستمی از یک سو و ایجاد بازار ارز رقابتی از سوی دیگر در این امر موثر بود.
بی تردید افزایش درآمدهای ارزی ناشی از افزایش قیمت جهانی نفت و مواد پتروشیمی به افزایش صادرات نفت در اثنای مذاکرات به عنوان عامل دیگر می تواند در نظر گرفته شود. بدین ترتیب تغییر شیوه پرداخت ارز ۴۲۰۰ تومانی یک تصمیم درست بود. البته با بستر سازی ضعیف صورت گرفت. اما ضمن کاهش مصرف ناشی از افزایش قیمتها، با حذف رانت، منابع در دسترس رانت خواران را محدود کرد. همچنین از تزریق منابع بادآورده در جهت تبدیل به دارایی های فیزیکی و ایجاد تورم در سایه پولشویی کاست. بی تردید فشار ناشی از اصلاح قیمت خوراک صنایع، فقط از مهر تا دی ماه گاز مصرفی را به محدوده ای سنت رساند. در حالیکه این قیمت در آمریکا زیر ۱۹ سنت و در امارات ۱۳ سنت بود، بخشی از فشار ایجاد شده به بخش تولید است. تولیدکنندگان دام و طیور و مواد غذایی در کنار محصولات شوینده، لاستیک و بخش اعظم تولید تحت تاثیر قیمت گذاری دستوری زمین گیر شده اند. بنابراین با تضعیف و کاهش تولید ضمن افزایش بیکاری، تورم ناشی از کمبود عرضه می تواند در میان مدت ادامه دار باشد. برای کاهش فشارهای ناشی از انتظارت تورمی که حاصل سوءگیری از مذاکرات است بایستی با حذف قیمت گذاری دستوری، فشار بر بخش غیرمولد از طریق نظام مالیاتی ایجاد شود. به طور کلی قیمت دلار با تاثیر از روند مذاکرات کانال عوض می کند. خبرهای خوب و مثبت کانال های پایین تر و ناامیدی، کانال های بالاتری را ثبت خواهد کرد.