سایت خبری تحلیلی کسب و کار استارت آپ | کارآفرینی | دانش بنیان | اقتصاد
شایلی قرایی
حمل و نقل جاده‌ای بیش از ۹۰ درصد سهم حمل و نقل کالا را در کشور به خود اختصاص داده است. بنابراین ناوگان حمل و نقل بار، نقش مهمی در جابه‌جایی کالاها بین همه شهرهای کشور ایفا می‌کند و اگر برپایه تکنولوژی روز بتوان آن را مدیریت کرد به طور حتم اثربخشی بهتری دارد. به همین دلیل چند دانشجوی نخبه به فکر راه‌اندازی سامانه‌ای هوشمند برای کنترل و مدیریت بهتر حمل و نقل جاده‌ای افتادند و استارت‌آپ «اوبار» راه‌اندازی شد. در محصول دانش‌بنیان «اوبار» برای نخستین‌بار سرویس ترابری به صورت تکنولوژیک طراحی و پیاده‌سازی شده است؛ این برنامه با هدف راه‌اندازی بزرگ‌ترین و مطمئن‌ترین شبکه ترابری کشور و با بهره‌گیری از تیمی متخصص فعالیت خود را آغاز کرده است. «کسب‌وکار» با حامد تاج‌الدین، مدیرعامل شرکت «اوبار» گفتگویی انجام داده که ماحصل آن را در ذیل می‌خوانید.
درباره ایده راه‌اندازی استارت‌آپ «اوبار» توضیح دهید.
بنده و دو همکارم هر سه ورودی سال ۱۳۸۱ مهندسی برق دانشگاه شریف هستیم. بنده برای ادامه تحصیل بعد از مقطع فوق لیسانس به کانادا سفر کردم و در مقطع دکترا و پس از آن در فرانسه دوره پسا‌دکترا را طی کردم و به ایران بازگشتم. دکتر صلواتی، دوست من بعد از طی مقطع لیسانس و فوق‌لیسانس به سوئیس رفت و در آنجا مدرک دکترای خود را گرفت و مهندس امام نیز در ایران پس از مقطع فوق‌لیسانس در سمت مدیریت یک کارخانه مشغول به کار شد. ما طرحی دادیم که عملکرد لجستیک و حمل و نقل جاده‌ای کشور را بهبود ببخشیم. مشاهده کردیم که از سال ۸۵ تا ۹۲ عملکرد ما از نظر بهره‌وری یک سوم شده است. این بدان معناست که ما از ناوگان بیشتری استفاده کرده‌ایم و تعداد سفارش بار کاهش پیدا کرده است. بارهای سرخالی افزایش پیدا کرده بود. با حساب و کتابی که انجام دادیم مشاهده کردیم که یک و نیم میلیارد دلار هزینه که به شکل هزینه فرصت خودش را نشان می‌دهد به دلیل عدم بهره‌وری هدر می‌رفت و به اقتصاد تحمیل می‌شد.
طرحی را به دکتر ستاری، معاونت علمی ریاست‌جمهوری ارائه کردیم و آنها هم حمایت کردند تا بدین‌وسیله هزینه جابه‌جایی و حمل کالای جاده‌ای کاهش پیدا کند. شرکت راه‌اندازی شد و ما از سرمایه خودمان برای راه‌اندازی این استارت‌آپ استفاده کردیم. البته دکتر ستاری سرمایه‌گذار معرفی کرد، ولی ترجیح ما استفاده از سرمایه شخصی بود. ایده این بود که چطور می‌توانیم از نظر سطح عملکرد حمل و نقل جاده‌ای به کشورهای اروپایی نزدیک شویم. بنابراین «اوبار» خدمتی جدید از شرکت موفق و پیشرو ساناگستر سبز است که با هدف راه‌اندازی بزرگ‌ترین و مطمئن‌ترین شبکه ترابری کشور و با بهره‌گیری از تیمی مجرب و متخصص فعالیت خود را آغاز کرده است. «اوبار» با بازتعریف مفهوم سنتی باربری و با تکیه بر تیم به‌روز و کارآمد خود سعی کرده است جدیدترین فناوری‌های پردازش داده و اطلاعات را در بازار قدیمی حمل و نقل به کار گیرد. این شرکت ازسوی جمعی از فارغ‌التحصیلان دانشگاه‌های برتر کشور و جهان در حوزه فنی- مهندسی و کسب‌وکار راه‌اندازی شده تا با استفاده از تکنولوژی بتواند بازار حمل و نقل را کارآمد و بهینه کرده و از این رهگذر ارزش‌افزوده‌ای را برای تمامی ذی‌نفعان خدمات خود بیافریند. این ذی‌نفعان در سطح اول ارسال‌کنندگان بار و رانندگان محترم و در سطحی کلان‌تر کل جامعه هستند که در استفاده از خدمات «اوبار» با بهینه‌سازی رویکرد سنتی منتفع خواهند شد. ما در «اوبار» بستری را فراهم می‌کنیم تا ارسال‌کنندگان بار بتوانند محموله‌های مورد نظر خود را با پایین‌ترین قیمت و بالاترین کیفیت، سریع و مطمئن به سراسر کشور ارسال کنند.
با راه‌اندازی «اوبار» چقدر صرفه‌جویی شد؟
تمام تکنولوژی‌ها برای راه‌اندازی و رسیدن به مسیر رشد کمی زمان لازم دارند، اما با رسیدن به مسیر رشد می‌توانند به سرعت به مسیر توسعه خود ادامه دهند و کسب‌وکارهای سنتی را غیرقابل استفاده کنند. ما با راه‌اندازی «اوبار» توانستیم در این مدت که یک و سال نیم از آغاز به‌کار آن می‌گذرد قیمت حمل و نقل جاده‌ای کالا را تا ۱۱ درصد کاهش دهیم و با چشم‌اندازی که برای خود برنامه‌ریزی کرده‌ایم ان‌شاءا… بتوانیم این عدد را تا ۲۰ درصد هم افزایش دهیم.
آیا نظام سنتی حمل و نقل بار جاده‌ای دیگر جوابگو نبود؟ چقدر توانستید در این رابطه صرفه‌جویی داشته باشید؟
اکنون نظام حمل و نقل بار کشور سنتی است که رضایت راننده و مشتری را جلب نمی‌کند. همچنین واسطه‌گری در آن بیداد می‌کند. هر کسی در این بین برای خود دفتر و خودکاری برداشته و حتی با یادداشت نوبت‌دهی به رانندگان از این راه درآمد کسب می‌کند. برنامه نرم‌افزاری جدید که طراحی و به بازار عرضه شده است، از یک طرف به راننده این امکان را می‌دهد که بدون واسطه در هر لحظه از وضعیت بارهایی که برای حمل در اقصی نقاط کشور وجود دارد، آگاه شود و از طرف دیگر همواره راننده می‌داند بار در مقصد نیز برای حمل وجود دارد و دیگر نیازی نیست که ساعت‌ها یا حتی هفته‌ها در مقصدی که بار اولیه را به آنجا منتقل کرده، بماند تا بار به مقصد دیگری دریافت کند. برنامه نرم‌افزاری طراحی‌شده به کسانی که حمل بار را سفارش داده‌اند نیز این امکان را می‌دهد که در لحظه از وضعیت بار خود و اینکه در چه نقطه‌ای است، آگاه باشند و بدانند در چه ساعتی می‌توانند بار خود را دریافت کنند یا تحویل دهند. همچنین برنامه نرم‌افزاری حمل بار عرضه و تقاضا را به یکدیگر وصل کرده و نظم و ساماندهی درستی را بر این روند حاکم خواهد کرد و از طرف دیگر بحث قیمت‌گذاری حمل بار را بهینه می‌کند. از سوی دیگر ما با راه‌اندازی «اوبار» توانستیم واسطه‌گری در نظام حمل بار سنتی جاده‌ای را به حداقل کاهش دهیم. برنامه طراحی‌شده، واسطه‌گری را در بخش حمل و نقل جاده‌ای کالا کاهش می‌دهد و ضمن الکترونیکی کردن و فراهم کردن امکان دسترسی سریع صاحبان کالا به ناوگان جاده‌ای، زیان بهره‌‌ور نبودن این صنعت را که اکنون ۱٫۵ میلیارد دلار است، کاهش خواهد داد. امیدوارم با به‌روزسازی ناوگان حمل‌ونقل جاده‌ای کالا و به‌روزسازی سیستم بارنامه از بروز زیان سالانه ۱٫۵ میلیارد دلاری در این صنعت جلوگیری کنیم که البته این موضوع حمایت‌هایی را می‌طلبد.
روش قیمت‌گذاری در این سامانه به چه صورت است؟
در سیستم قیمت‌گذاری نرخ حمل بار بین‌‌شهری هم فرایند سیستماتیک وجود ندارد و روش فعلی، چانه‌زنی است و نرخ‌گذاری‌ها منطقی نیست و ممکن است در یک روز، در یک مسیر چند نرخ متفاوت وجود داشته باشد. این نرم‌افزار مصمم به اصلاح این فرایند معیوب است.
نرخ‌گذاری‌ها در این سیستم کاملا شفاف است و مانع بروز واسطه‌گری و فساد می‌شود. با اجرای این سامانه نرخ حمل کالا کاهش می‌یابد و قیمت حمل برای صاحبان کالا و راننده مقرون‌به‌صرفه خواهد بود. مشخص نبودن کرایه‌های حمل بار باید با محوریت سیستم قیمت‌دهی حل شود، نه برمبنای مناقصه. یکی از بزرگ‌ترین دستاوردهای فعلی ما سیستم هوشمند قیمت‌دهی براساس الگوریتم‌های ماشین است. روش کار این سیستم، به این صورت است که با استفاده از داده‌های قبلی که در مسیرهای مختلف بار برده شده، توانستیم آن را به الگوریتم داده و ماشین که به طور اتوماتیک قیمت بار را با فرض زمان و نوع ماشین دریافت، تحلیل و قیمت‌گذاری می‌کند، تبدیل کنیم. متاسفانه در سیستم سنتی قیمت‌ها شفاف نیستند و در این سامانه قیمت‌ها به صورت آنلاین قابل رصد است و راننده و صاحبان کالا به طور آشکار از قیمت خبر خواهند داشت. سامانه «اوبار» علاوه بر کمک به صاحبان کالا به نفع راننده‌ها نیز هست و در آینده سامانه‌های حمل‌ونقل، مرجعی برای تصمیم‌گیری خواهد شد.
مزایای استفاده از این سامانه برای رانندگان چیست؟
غیر از درآمد بار، امتیاز ویژه‌ای از جمله امتیاز بار، بیمه عمر و مسئولیت و معرفی به رستوران‌های در مسیر برای رانندگان منظم در نظر گرفته شده است. در حال حاضر راننده‌های این سامانه هماهنگی بار خود را از منزل انجام می‌دهند و نیازی نیست که چند روز در پایانه‌ها معطل شوند. در حال حاضر ۵۳ هزار و ۱۰۰ راننده در این سامانه مشغول به کار هستند و دیگر نیازی نیست که تمام وقت خود را در پایانه‌های حمل بار تلف کنند. ما برای این تعداد راننده اشتغالزایی مفید ایجاد کرده‌ایم و با کمک تکنولوژی سعی داریم درآمد بیشتری را برای این رانندگان که کار اصلی بر عهده آنهاست، فراهم کنیم.
همچنین ما شاهد هستیم که بیش از ۴۵ درصد تردد ناوگان باری در ایران یک‌سر خالی است؛ یعنی راننده از یک مسیر که باری را برای شهری دیگر حمل می‌کند باید خالی و بدون بار به محل زندگی خود بازگردد. در این سامانه این مشکل نیز برای رانندگان حل شده است. کاهش تردد یک‌سر خالی از دیگر مزایای اجرای این سیستم است. تلاش می‌کنیم توسط سیستم‌های بانک اطلاعات بار، فاصله طولی بار و ناوگان حمل و نقل جاده‌ای کاهش یابد و این به کاهش تردد یک‌سر خالی
می‌‌انجامد.
