پرداخت یارانه به گروههای هدف

در هیچ جای دنیا رشد فصلی و تغییر قیمت ها در کالاهای اساسی و مرتبط با سبد معیشتی در زندگی مردم وجود ندارند. دولت ها حساب ویژه ای روی کالاهایی که مورد نیاز شدید مردم است بازمی کنند و نمی گذارند مردم به خاطر موارد این چنینی در فشار قرار بگیرند. متأسفانه ضعف نظارت دولت نیز اوضاع اقتصاد داخلی را وخیم می‌کند. مصداق بارز همین ادعا، وضعیت قیمت مرغ در چند هفته گذشته است. اتفاق‌هایی این‌چنینی که هرچند وقت یک‌بار در حوزه‌های مختلف شاهد هستیم، درواقع متغیرهای سیاستی هستند که با تصمیم‌گیری داخلی و نظارت حل‌شدنی هستند به‌شرط آنکه به‌موقع درباره آن‌ها تصمیم‌گیری شود.

اما باید دید مطرح شدن موضوع سبد معیشت در ماه های اخیر به چه علتی است. اینکه هر روز اخبار مربوط به افزایش هزینه های سبد معیشت منتشر می شود چه اهدافی دارد. اگر هدف از انتشار این اخبار حذف ارز دولتی و نشان دادن تاثیرات تخصیص نادرست این ارز به کالاهای اساسی است باید گفت در شرایط فعلی بستر مناسبی برای حذف این ارز وجود ندارد. اگر هدف از انتشار این اخبار، فشار به دولت برای افزایش حقوق و دستمزد است، باید گفت این حرکت نیز بهانه ای به دست تولیدکنندگان سودجو خواهد داد تا گرانی ها بیشتر شود. بهتر است در شرایط فعلی نه تنها ارز دولتی حذف نشود، بلکه بر روند تخصیص و توزیع ارز دولتی نظارت درست انجام شود تا افراد سودجو از این چرخه خارج شوند.

هرچند راهکار پرداخت یارانه برای بهبود وضعیت اقتصادی مردم اجرا شد اما دلایل بسیاری برای عدم موفقیت این طرح وجود دارد. در تعیین یارانه‌ها باید خط فقر،‌ سبد معیشت و بسیاری از موضوعات دیگر مدنظر قرار گیرد. پرداخت یارانه باید به گونه‌ای باشد که بتواند قدرت وتوان خرید را حفظ کند اگر تورم به نحوی افزایش یابد که مبلغ یارانه پاسخگوی نیازهای اندکی از مخارج را نیز ندهد پرداخت آن چه فایده‌ای خواهد داشت.

از همان ابتدای بحث ارایه یارانه‌ها سامانه‌هایی در حال طراحی بود و هدف واقعی آن بود که یارانه هدفمند شود و افراد نیازمند و گروه‌های هدف بتوانند از آن بهره بگیرند اما شاهد بودیم که یارانه‌ها از ابتدا به همه ایرانیان از جمله ایرانیان خارج از کشور اختصاص یافت.

نکته مهم آن است که افراد مورد پایش قرار گیرند و اگر فردی به هر دلیل و علتی به جمع افراد نیازمند حمایت اضافه شود سازمان‌های حمایتی باید آن فرد را مورد حمایت خود قرار دهند و یارانه نیز حتما باید تعدیل شود و متناسب با تورم و نیازهایی که گروه‌های هدف دارند افزایش یابند. اما شاهد هستیم که از ابتدای پرداخت یارانه نقدی به همه افراد جامعه به میزانی معین یارانه ارایه شده است. گروه‌هایی که یارانه دریافت می‌کنند باید محدود باشند، میزان آن به گونه‌ای باشد که بتواند تامین کننده بخش مهمی از نیازهای گروه‌های هدف باشد و با رصد و پایش مستمر زمانی که افراد نیازمند به توانمندی رسیدند این حمایت‌ها حذف شود.