خودتحریمی در مسیر صادرات غیرنفتی

شایلی قرائی

به گزارش کسب و کار نیوز، فعالان اقتصادی معتقدند که سخت بودن پروسه صادرات، کارآفرینان را سرد کرده است، به طور مثال جدا از سبد صادراتی صنعتی، ایران در تولید زعفران، خاویار، زرشک، توت و پسته رتبه اول را در جهان دارد ولی متأسفانه نبود بسته بندی ماشینی هواپیماهای کارگو، بهره بانکی زیاد، عدم تجهیزات سورتینگ و فعال نبودن درست رایزن‌های بازرگانی از جمله موانع صادرات است که سود حاصل از صادرات این محصولات را خیلی پایین آورده است.

کیوان کاشفی، عضو هیئت رئیسه اتاق بازرگانی، صنایع، معادن و کشاورزی ایران با اشاره به مشکلات فراوان پیش روی صادرکنندگان، افزود: نبود سیستم بانکی برای انتقال ارز، فشار تشدید شونده تحریم‌ها، اجرایی نشدن سازوکار اینستکس و نوع خاص صادرات به کشور‌های عراق و افغانستان مسائل خاصی برای صادرکنندگان ایجاد کرده و طبیعتاً نوع فعالیت آنها را نسبت به سال‌های قبل تغییر داده است. وی ایجاد هماهنگی برای سهولت در برگشت ارز را یکی از اقدامات اصلی و مهم یک‌ ساله اتاق ایران دانست و تأکید کرد: اتاق ایران با تشکیل کمیته ارزی و انعکاس به‌موقع نظرات و مشکلات به بانک مرکزی موجب شد با رفع بعضی از مشکلات روند برگشت ارز شتاب بهتری بگیرد و این تلاش‌ها همچنان برای مساعدسازی شرایط ادامه دارد.

سرعت گیرهای صادرات غیرنفتی

هادی حق شناس، کارشناس اقتصادی

روند صعودی صادرات غیرنفتی که از سال ۹۰ داشتیم در حال حاضر رو به نزول است. فاکتورهای بسیاری در ایجاد این روند نزولی دخالت داشته اند که مهم ترین آن تحریم ها بوده است. البته اگر تحریم ها را فاکتور بگیریم باید به دلایلی که موجب نزولی شدن روند صادرات غیرنفتی شده است عمیق تر نگاه کنیم. بنابراین در حال حاضر جدای از تحریم ها و شرایطی که ایجاد کرده، مهم ترین مشکلی که بر سر راه صادرات غیرنفتی وجود دارد موضوع مبادلات پولی و نقل و انتقال درآمدها صادراتی است. با توجه به شیوع ویروس کرونا و تحریم‌ ها اگر فعالان تجاری و صادرکنندگان ما موفق به امر صادرات نیز شوند، برگشت پول مهم ترین چالشی است که با آن روبرو خواهند شد. یکی از دلایل این که میزان صادرات غیرنفتی ما طی دو سال گذشته کاهش پیدا کرده عدم مراودات پولی و بانکی بوده و به نظر می رسد تا زمانی که روند مراودات پولی و بانکی به شرایط عادی بازنگردد صادرکنندگان ما با مشکل و چالش روبرو خواهند بود.

این در حالی است که راهکار اصلی برای گشایش در اقتصاد کشور، اصلاح مسیرهایی است که در ورود ارز به کشور اخلال ایجاد کرده است. باید برای اصلاح اقتصادی، مشکلاتی که در نقل و انتقال ارزی صادرات غیرنفتی یا فروش نفت به وجود آمده گره‌گشایی شود. اگر مبادلات پولی ما به شرایط عادی برگردد، فروش نفت و صادرات غیرنفتی به حالت عادی برگردد، می‌تواند راهکاری میان‌مدت برای حل مشکلات اقتصادی و جبران کسری بودجه ایجاد کند.

از سوی دیگر ما توانایی فتح بازارهای بین المللی را به درستی داریم اما در نگهداری بازارها و یا به عبارت بهتر مشتریان خارجی خود توانی نداریم. امروز حضور محصولات ایرانی در جهان بویژه در کشورهای همسایه کم رنگ شده است. دلیل این موضوع نیز به کیفیت کالاهای صادراتی باز می گردد. توانایی فتح بازارها به دلیل کیفیت بالای کالاهای ایرانی به دست می آید اما به مرور به دلیل از دست رفتن کیفیت کالاها بازارها را از دست می دهیم. نکته دیگری که برای صادرات غیرنفتی وجود دارد قیمت تمام شده تولید و ساخت کالاها در کشور است. قیمت تمام شده بسیار بالا و گران است و همین امر موجب عدم ماندگاری ما در بازارهای جهانی شده است. یکی از دلایلی که ما در حفظ بازار هدف صادراتی خود با مشکل روبه‌رو می‌شویم همین مسئله است، چراکه ما تمام پروتکل‌های صادراتی و استانداردهای لازم در تولید محصولات صادراتی را رعایت نمی‌کنیم. بنابراین اگر این موارد نیز مورد بررسی و دقت عمل قرار بگیرد قطعا ماندگاری ما در بازارهای هدف صادراتی روند افزایشی و رو به رشد خواهد داشت.

بروکراسی عریض و طویل برای اینکه کالایی از کشور خارج شود هم مزید بر علت شده است. نظام اداری مشکل ساز است و برای ورود و خروج کالا قوانین بسیاری وضع می شود. اما مهم ترین موضوع این است که در حال حاضر ایران عضو  اوراسیا شده و با وجود این می توانیم کالاها را با تعرفه های ترجیحی صادر و وارد کنیم که از این موقعیت هم به درستی استفاده نکرده ایم. وجود کالاهای کشاروزی و صنعتی در ایران امتیاز بزرگی است که توانایی صادرات به ۱۵ کشور را دارد که باید این موضوع مورد توجه قرار بگیرد. تا موقعیت های صادراتی را ایجاد کنیم.