ناکارآمدی وام مسکن

سهم ناچیز وام مسکن برای خانه اولی ها نیز صادق است. سال ۹۸ قیمت مسکن در تهران ۴۲ درصد نسبت به سال ۹۷ افزایش پیدا کرد و در اسفند ماه به میانگین بی سابقه ۱۵.۶ میلیون تومان در هر متر مربع رسید. در حال حاضر نیز میانگین هر متر مربع مسکن به قیمت ۲۳ میلیون تومان رسیده است. بنابراین سقف وام‌های مسکن با قیمت مسکن در شهرهای بزرگ همخوانی ندارد. تسهیلات برای خرید مسکن، هنوز هم یک رقم ناچیز است و تنها در برخی از شهرستان‌ها این رقم وام قابل‌قبول است.

از طرفی دیگر ظرفیت ها هم محدود است. مگر چند نفر می توانند از این تسهیلات استفاده کنند. مشکل مسکن با این ابزار ساده حل نمی‌شود. این روش‌ها مانند مسکنی هستند که از شدت درد کم می‌کنند اما توان درمان درد را ندارند. براساس محاسبات تقاضای مطلق، سالانه یک میلیون و ۴۰۰ هزار واحد مسکونی نیاز داریم، در حالی ‌که در اوج تولید نتوانسته‌ایم رکورد یک میلیون را بزنیم و با تکیه بر به ‌عنوان مثال ۱۰ یا ۵۰ هزار وام مسکن نمی‌توان این سطح نیاز را پاسخ داد.

با این قیمت‌ها شاید مردم ۵ تا ۱۰ متر از مسکن را با تکیه بر این وام‌ها تهیه کنند. میزان این وام‌ها در برابر قیمت مسکن در تهران و شهرهای بزرگ، رقمی نیست. برهمین اساس است که بارها تکرار کرده ایم که مقدار وام‌ها نسبت به قیمت مسکن در شهرهای بزرگ، همخوانی ندارد و نزدیک به واقعیت نیست.

در کشورهای توسعه یافته معمولاً برای کمک به یک بخش به منظور خروج از رکود آن مشوقهای مالیاتی و تسهیلات ارزان قیمت ارائه می شود. این در حالیست که عمده تسهیلات پرداختی به بخش ساخت و ساز در ایران با نرخ سود ۱۸ درصد و مدت بازپرداخت حداکثر ۱۲ ساله ارائه می‌شود. معمولاً هم بانک ها به دلیل مدت زمان طولانی دوره تقسیط تسهیلات مسکن از پرداخت این نوع وام ها شانه خالی می‌کنند. این در حالی است که وامهای پرداختی در دیگر کشورها دارای نرخ سوده یک تا سه درصد و مدت بازپرداخت ۲۰ تا ۳۰ سال است.